Wat is Forum voor Democratie?

Lidewij de Vos spreekt achter microfoon bij presentatie verkiezingsprogramma

Wat is Forum voor Democratie?

Laatste update: 04-11-2025

Thierry Baudet is de oprichter van Forum van Democratie (FvD). De politieke partij doet voor het eerst in 2017 mee aan de landelijke verkiezingen in en komt met twee zetels in de Tweede Kamer. In de jaren daarna neemt de partij steeds extremere standpunten in. Werd FvD eerst ideologisch gezien als het verre neefje van D66, inmiddels zitten ze fiks aan de rechts-populistische kant van het politieke spectrum.

Redacteur: Leonard Ornstein

Hoe ontstaat Forum voor Democratie?

Baudet is een van de initiatiefnemers van Geen Peil, de politieke partij die bij de Tweede Kamerverkiezingen in 2017 geen zetel weet te halen in de landelijke politiek. Wat wél lukt is om in 2015 een nationaal, raadgevend referendum op de agenda te krijgen. Samen met website GeenStijl, het Burgercomité EU en de (dan nog) denktank Forum voor Democratie wordt gestemd over een kwestie waarvan iedereen in eerste instantie denkt dat het ze nooit lukt om de bevolking ervoor warm te krijgen: een associatieverdrag tussen de Europese Unie en Oekraïne.

Baudet en journalist Jan Roos - campagnegezicht van GeenPeil - zijn tegen zo’n verdrag. Om een referendum te mogen uitschrijven, moeten ze in zes weken tijd ten minste driehonderdduizend handtekeningen verzamelen. Ze halen uiteindelijk 443.000 handtekeningen op. Deze stunt van formaat leveren Baudet en Roos veel publiciteit op. Maar de regering weigert om het besluit van het referendum (nee tegen het associatieverdrag) uit te voeren.

baudet jan roos

Thierry Baudet (r) en Jan Roos voeren in 2015 campagne voor een raadgevend referendum over het associatieverdrag tussen Oekraïne en de Europese Unie. 

 © ANP

Baudet zelf voert als reden voor het oprichten van een eigen politieke partij de teleurstelling en frustratie hierover aan: de onwil van politici om de uitkomst van het referendum in politieke daden om te zetten. Als Baudet in september 2016 bekend maakt dat hij met een eigen politieke partij - Forum voor Democratie - de landelijke politiek in gaat, is de scepsis aanvankelijk groot. Wordt het niet ‘veel te druk’ in de rechtse, politieke hoek? De gloednieuwe politieke partij lukt het bij de verkiezingen van 2017 om met 2 zetels in de Tweede Kamer te komen.

Het wordt druk op rechts: na Jan Roos wil ook Thierry Baudet meedoen aan de verkiezingen, met het Forum voor Democratie.

Samen met strafpleiter en advocaat Theo Hiddema vormt Baudet jarenlang een tweemansfractie. Het grootste succes heeft de partij bij de Provinciale Statenverkiezingen in maart 2019. FvD doet dan in alle provincies mee en krijgt een grote hoeveelheid stemmen. Het wordt zelfs de grootste partij en gaat daarna in diverse provincies meebesturen. Door de grote winst wordt Forum ook in de Eerste Kamer een grote partij. Ze gaat van nul naar twaalf zetels, waarmee ze even groot wordt als de VVD.

Dan al blijkt dat Baudet de controverse niet schuwt en zich soms bedient van beladen terminologie. Die wordt verbonden aan extreemrechts, en waar velen aanstoot aan nemen. Zo spreekt Baudet zich in 2017 uit tegen "homeopathische verdunning van de Nederlandse bevolking" met "alle volkeren van de wereld". Dat roept associaties op met de alt-rightbeweging. In zijn boek Oikofobie gebruikt hij het woord verdunnen weer, daar gaat het over het "verdunnen van nationale identiteiten".

Op het FvD-partijcongres in 2017 laat Baudet voor het eerst de term ‘boreaal Europa’ vallen. Een term die de extreemrechtse politicus Jean-Marie Le Pen in 2015 gebruikt. Namelijk, om aan te geven dat Europa oorspronkelijk uitsluitend een witte bevolking heeft, en dat dit ook zo zou moeten blijven. Onder andere deze uitspraak kost Le Pen zijn lidmaatschap van zijn eigen partij, Le Front National, naast antisemitische opmerkingen. Baudet gebruikt de term ‘boreaal’ opnieuw in zijn overwinningsspeech bij de Provinciale Statenverkiezing in 2019: "Net als al die andere landen van onze boreale wereld worden we kapotgemaakt door de mensen die ons juist zouden moeten beschermen." Baudet doelt hier op de maatschappelijke elite. Dat roept veel weerstand op, ook in eigen kring.

In de corona pandemiejaren – tussen 2020-2022 – worden de berichten van Baudet, met name zijn tweets, steeds controversiëler. Hij wordt voor de rechter gedaagd door het CIDI, het CJO en vier Joodse oorlogsoverlevenden. Omdat hij net als zijn partijgenoten zowel binnen als buiten de Tweede Kamer herhaaldelijk vergelijkingen heeft gemaakt tussen coronamaatregelen en de Tweede Wereldoorlog. Op 14 november 2021 plaatst Baudet onder andere een tweet waarin hij ongevaccineerden "de nieuwe joden" noemt en "wegkijkende uitsluiters de nieuwe nazi's en NSB'ers". Er volgen andere berichten waarin hij de Jodenvervolging koppelt aan de coronamaatregelen en het kabinetsbeleid. De rechter oordeelt dat hij de gewraakte tweets moet verwijderen. Hij krijgt eveneens een verbod opgelegd op het gebruik van beeldmateriaal van de Holocaust in het kader van het debat over de coronamaatregelen. Baudet zelf noemt het een “krankzinnig, onbegrijpelijk vonnis”.

Ook binnen de Tweede Kamer ontstaat steeds meer ongemak over Baudets radicale opstelling en felle, persoonlijke aanvallen. Die kunnen gericht zijn tegen journalisten en wetenschappers, en ook tegen leden van het kabinet. Zo maakt Baudet minister van Financiën Sigrid Kaag verdacht door in een begrotingsdebat te stellen dat zij heeft gestudeerd aan een ‘spionnenopleiding’ (de universiteit van Oxford). Volgens Baudet is die "weinig meer dan in feite een opleidingsinstituut voor westerse geheime diensten". Als Baudet daarover doorgaat, ondanks aansporingen hierover te stoppen, stappen Kaag en de rest van de regering op.

Wat vindt FvD?

Forum wil antwoorden formuleren op de ‘ongecontroleerde immigratie, de uitzichtloze euro, het verslechterend onderwijs, het onhoudbare zorgstelsel’, zo staat op de partijwebsite. Belangrijkste thema vindt FvD de hervorming van het politieke stelsel in een directe democratie. Toen de partij werd opgericht in 2016 kon je het nog typeren als het verre neefje van D66. Want de kern van het programma was het invoeren van diverse vormen van directe democratie, zoals referenda en gekozen bestuurders. Referenda zijn volgens FvD het middel om ‘het partijkartel’ te doorbreken en macht van de ‘politieke elites’ te verminderen.

Volgens Thierry Baudet verkeert onze democratie in een crisis. De gevestigde politieke elite, 'het partijkartel', is te machtig. 

Baudets partij schurkt met een deel van zijn standpunten aan tegen de PVV van Wilders, met name de rechts-conservatieve standpunten. Het versterken van de nationale soevereiniteit, zwaardere straffen voor geweldsdelicten, asielbeleid naar Australisch model (selectieve opvang van vluchtelingen en alleen tijdelijke arbeidsmigranten) en verlaging van belastingen door te bezuinigen op ontwikkelingshulp. Het maakt zich ook sterk voor het behoud van het Nederlandse erfgoed en het onveranderd laten van Nederlandse tradities als Sinterklaas. ‘I love Zwarte Piet’, twittert hij op 14 november 2021. Later in een uitzending van Ongehoord Nederland stelt hij: “Ik zie in de aanval op Zwarte Piet echt de systematische, onstuitbare afbraak van Nederland”. Zo’n uitspraak over Zwarte Piet past in het patroon van eerdere jaren.

Ik zie in de aanval op Zwarte Piet echt de systematische, onstuitbare afbraak van Nederland.

Thierry Baudet in een uitzending van Ongehoord Nederland

In 2018 verschijnt zijn boek Oikofobie: de angst voor het eigene, waarin Baudet schrijft dat het eigene van Nederland kapot wordt gemaakt. “Door het multiculturalisme en de open grenzen, waardoor elk jaar weer tienduizenden immigranten ons land binnenkomen en elk jaar de sociale samenhang verder onder druk komt te staan. Door de Europese Unie, die de inwoners van ons land zeggenschap over hun leven ontneemt en een bureaucratie optuigt die het nationale parlement op vrijwel elk punt kan overstemmen.” En vergeet de moderne kunsten niet, “de vervreemdende klanken van de atonale muziek; de onbegrijpelijke stellages en kleurstrepen in moderne musea; de afschrikwekkende bouwsels die in elke stad verrijzen.” De vrees om het vertrouwde te verliezen, de eigen Westerse cultuur ten onder te zien gaan, omdat het niet gekoesterd wordt en zal worden overvleugeld door andere culturen, zoals de islam, is een centraal thema van Forum voor Democratie. Andere politici, zoals Geert Wilders, spreken eerder diezelfde vrees uit. Forum en PVV zijn dan ook loten aan de stam van dezelfde boom: de populistische partij.

Gaandeweg neemt FvD meer sterk afwijkende standpunten in. Bijvoorbeeld ten opzichte van de inval in de Oekraïne door de voormalige Sovjet-Unie. Op Twitter noemt Baudet Poetin ‘de leider van conservatief Europa en prachtige vent’ en weigert daarna de oorlog te veroordelen. In het parlement raakt de partij hierdoor in een politiek isolement. In 2022 berispt het dagelijks bestuur van de Tweede Kamer Baudet  omdat hij weigert zijn nevenfuncties te melden. Hij wordt daarvoor een week geschorst.

Ook steunt een meerderheid van de Tweede Kamer een voorstel van Jesse Klaver van GroenLinks om een onderzoek in te stellen ‘of politieke partijen, politici en belangenorganisaties in Nederland gefinancierd worden met geld uit de Rusland’. Ondanks alle ophef en schandalen weet de partij van Baudet mensen te trekken. In januari 2025 is het nog steeds de partij met de meeste leden.

Er zijn nog geen bewijzen gevonden van betalingen van Rusland aan FVD. Het parlement eist in 2022 een onderzoek door de Algemene Rekenkamer.

Waardoor stappen mensen op bij FvD?

Baudet is in de loop der jaren extremer geworden. Hij is gaan geloven in complottheorieën. Op zijn eigen YouTube-kanaal Forum Inside, noemt Baudet het in een filmpje een ‘lulverhaal’ dat er mensen op de maan zijn geweest. Elektrische auto’s zijn ‘een uitvinding van de duivel’ en in de opwarming van de aarde gelooft de FvD-voorman niet.

Ook zijn vertrouwelingen opgestapt die vanaf het begin bij de partij betrokken waren, zoals advocaat Theo Hiddema en mede-oprichter Henk Otten. Niet alleen deze mannen. Ook oud-hoogleraar geschiedenis Frank Ankersmit, bankier Paul Frentrop en oud-VVD-senator Robert de Haze Winkelman vertrokken bij FvD.

FvD piano

Baudet en Hiddema achter de piano die met enige moeite naar de Tweede Kamer is vervoerd. 

In 2020 ontstaat grote onrust over nazistische, homofobe en antisemitische uitlatingen van leden van de jongerenafdeling JFvD in besloten WhatsApp-groepen. De partij kondigt een eigen onderzoek aan, maar voor veel partijleden is dit niet genoeg. Er vindt een scheuring plaats in de partij. Steeds meer senatoren, Statenleden en prominente partijleden stappen op, waaronder prominente FvD'ers Annabel Nanninga, Joost Eerdmans, Nicki Pouw-Verweij en Eva Vlaardingerbroek. Eerdmans en Nanninga beginnen in december 2020 een eigen partij, JA21. Daar sluiten enkele andere voormalige FvD-politici zich bij aan. Een van hen Wybren van Haga splitst zich af en begint een eigen partij; Wat is Belang van Nederland (BVNL)

Bij de Tweede Kamerverkiezing van 2021 weet ondanks de crisis FvD nog 8 zetels te behouden. Maar door de aanhoudende onrust binnen de partij leveren de Provinciale Verkiezingen in 2023 slechts twee zetels in de Eerste Kamer op. Bij de Tweede Kamerverkiezingen in datzelfde jaar behaalt FvD 3 zetels.

Eind augustus 2025 kondigt oprichter Baudet aan dat hij zijn fractievoorzitterschap opgeeft van FvD. Lidewij de Vos wordt de nieuwe lijsttrekker van de partij bij de Tweede Kamerverkiezingen op 29 oktober 2025. De partij weet onder haar leiding drie zetels winst te boeken. Er  komen zes FvD-Kamerleden in het parlement onder wie Baudet. Hij blijft ook voorzitter van de partij.

In het kort

  • Thierry Baudet richt in 2016 een eigen partij op: Forum voor Democratie. 

  • Forum voor Democratie wil meer inspraak van het Nederlandse volk in de politieke besluitvorming en minder invloed van de Europese Unie. Het heeft rechts-conservatieve standpunten en heeft zich ontwikkeld tot een populistische partij met extreme standpunten.

  • In 2020 vindt er een scheuring plaats in de partij als Baudet nauwelijks afstand neemt van extremistische appjes van zijn jongerenpartij. De partij verliest zetels. Prominente senatoren, Kamerleden en Statenleden verlaten de partij.

  • FvD laat zich de laatste jaren steeds extremer uit. Forum-leider Baudet trok de vergelijking tussen de coronamaatregelen en de Holocaust en gelooft in complottheorieën.

  • Na de Provinciale verkiezingen en Tweede Kamerverkiezingen in 2023 heeft Forum voor Democratie nog twee zetels in de Eerste Kamer en drie in de Tweede Kamer.

  • Thierry Baudet geeft in september 2025 het fractievoorzitterschap over aan Lidewij de Vos. 

  • Onder aanvoering van Lidewij de Vos boekt FvD drie zetels winst bij de Kamerverkiezingen in oktober 2025. De partij komt met zes zetels in het parlement. Baudet blijft Kamerlid en voorzitter van de partij.

Geraadpleegde bronnen

    En je weet het!

    Anderen het laten weten?

    auteur

    Door Leonard Ornstein

    Wil je nog meer?

    Blijf op de hoogte met de
    wekelijkse nieuwsbrief

    Velden met een * zijn verplicht.

    Volg ons op social: