Wat is de PVV?
Wat is de PVV?
Laatste update: 04-11-2025
Geert Wilders is oprichter, fractievoorzitter, lijsttrekker en boegbeeld van de PVV tegelijk. De zwaarst beveiligde man van Nederland staat bekend om felle uitspraken, liefst verstuurd via tweets, en ontvangt hiervoor zowel haat als bewondering. Hier lees je waar zijn partij voor staat.
Redacteur: Leonard Ornstein
Wat vindt de PVV?
De PVV van Geert Wilders is geen one-issue partij. Zij richt zich niet op één politiek onderwerp of één beperkte doelgroep. Er zijn wel typische PVV-thema’s te benoemen, zoals de angst voor de islamisering van Nederland, de weerstand tegen ‘linkse hobby’s’ als kunstsubsidie en het verzet tegen een ruimhartig vluchtelingenbeleid. De PVV verwoordt de eigen thema’s glashelder, beeldend en in vaak controversiële bewoordingen. Zo spreekt Wilders over een “tsunami” aan vluchtelingen, heeft hij het over een “islamitische invasie van testosteron-bommen met baarden” en zijn moskeeën “haatpaleizen”. De partij is te omschrijven als populistisch, met zowel conservatieve, liberale, rechtse als linkse standpunten.
Sommige standpunten van de partij zijn links te noemen, zoals lagere huren en het vasthouden aan een AOW van 65 jaar. Maar de PVV wil ook alle ontwikkelingshulp stopzetten en geen geld meer in windmolens, kunst en publieke omroep steken. Nederland moet af van de euro en terugkeren naar de gulden. Nederland moet uit de EU en de partij is voor directe democratie.
Waar komt de PVV vandaan?
De oorsprong van de PVV ligt in de VVD, zou je kunnen stellen. Geert Wilders is namelijk jarenlang lid van de Tweede Kamerfractie van de VVD. Het langstzittende lid van de Tweede Kamer begint zijn politieke loopbaan in 1990 als fractiemedewerker en speechschrijver van die partij. Hij wordt steeds kritischer op de islam. “De islam is niet achterlijk, zoals Pim Fortuyn zei, maar de politieke cultuur in Arabische en islamitische landen is wel achterlijk, middeleeuws zelfs, als het gaat om mensenrechten, vrouwen en homo’s (…) We hebben meer dan één miljoen moslims in ons land. Zo komt je eigen cultuur in het gedrang. Om de integratie niet nog moeilijker te maken, moeten we zwaar op de rem gaan staan bij het toestaan van vreemdelingen.”
"Nederland moet later deze eeuw geen kalifaat maar een koninkrijk zijn en blijven." VVD-prominenten kennen Kamerlid Geert Wilders niet meer terug.
In 2004 botst Wilders met de fractieleider van zijn partij, Jozias van Aartsen. De toenmalige VVD-voorman kan er niet langer mee leven dat Wilders op verschillende onderwerpen een eigen koers vaart. Tussen Van Aartsen en Wilders botst het met name over Turkije. Het 'nee' van Wilders over de toekomstige toetreding van Turkije tot de Europese Unie gaat de VVD-fractie te ver. Maar ook Wilders reageert scherp op de aanpak van zijn fractievoorzitter: “Ik laat mij niet de mond snoeren door de partij. Ik zal altijd blijven zeggen wat ik ergens van vind. Ik neem dit hoog op en beraad mij op mijn positie. Desnoods ga ik alleen verder.” En niet lang daarna stapt na veel getrouwtrek en media-aandacht Wilders uit de VVD-fractie. Op 2 september 2004 laat Geert Wilders zich als onafhankelijke fractie in de Tweede Kamer registreren. De Groep-Wilders is de officiële naam. Vanaf nu gaat hij bouwen aan een eigen politieke groepering in de Nederlands politiek. Veel verwachten zijn teleurgestelde voormalige VVD-vrienden er niet van, zo blijkt:
Wilders besluit uit de VVD-fractie te stappen, na lang overleg met partijleider Gerrit Zalm en fractievoorzitter Jozias van Aartsen. Hij behoudt zijn zetel in het parlement en wil een nieuwe rechtse beweging opzetten.
Tussen 2004 en 2006 vormt Wilders een eenmansfractie die wordt aangeduid als de 'Groep Wilders'. Op 22 februari 2006 schrijft Wilders zijn partij in bij de kiesraad onder de naam de Partij voor de Vrijheid (PVV). De keuze van die naam legde hij in het Algemeen Dagblad uit: de naam is een knipoog naar een eerdere Partij van de Vrijheid (PvdV), een in 1946 opgerichte conservatief-liberale partij. In 1948 ging deze Partij van de Vrijheid op in de VVD door een fusie.
Geert Wilders en zijn partijgenoten juichen na het zien van de RTL-prognose (acht zetels) op de uitslagenavond van de Partij voor de Vrijheid in Den Haag tijdens de Tweede Kamerverkiezingen van 2006. Uiteindelijk zou de PVV zelfs negen zetels behalen.
Waarom is de PVV anders dan andere politieke partijen?
De PVV is officieel geen partij, want er zijn slechts twee leden: alleen de persoon Geert Wilders staat geregistreerd als lid en de Stichting Groep Wilders. De PVV hoeft geen verantwoording af te leggen aan de leden. Ze hebben dus ook geen partijcongressen, geen partijblad en geen (jongeren)-afdelingen. De partij is volledig rondom Geert Wilders opgebouwd. Hij is oprichter, fractievoorzitter, lijsttrekker en boegbeeld.
Wilders wordt gezien als iemand die graag de controle wil houden over de partij, die een paar vertrouwelingen om zich heen verzamelt en van zijn fractie absolute loyaliteit eist. Maar na interne ruzies zijn meerdere PVV’ers opgestapt en een eigen fractie begonnen. In deze Nieuwsuur-video uit 2025 vergelijkt een fractielid de PVV met de katholieke kerk: "Zo zou je de PVV ook kunnen zien, het heeft iets mystieks. En mystiek trekt aan, maar blijft ook geheimzinnig. Misschien wíllen wij geen uitleg geven over onze partij."
Een van Wilders’ belangrijkste communicatiemiddelen is het gebruik van X, voorheen Twitter. De PVV-voorman geeft weinig persconferenties en laat zich bijna nooit interviewen op televisie. Hij laat van zich horen via tweets, die vaak de media inkomen omdat dit zijn voornaamste wijze van communiceren is. Verkiezingsdebatten doet hij mondjesmaat en zegt hij ook af. Tijdens verkiezingscampagnes vertoont Wilders zich een enkele keer op straat, omringd door zijn beveiligers:
Waarom de PVV-campagne met weinig middelen toch heel effectief kan zijn.
Hoe komt de PVV in een kabinet?
Bij de Tweede Kamerverkiezingen in 2023 wordt de PVV met afstand de grootste partij van Nederland. Wilders belooft in overwinningsspeech zijn kiezers dat zijn partij problemen in het land kan gaan oplossen:
Geert Wilders houdt een overwinningsspeech nadat bekend wordt dat de PVV de grote winnaar is van de Tweede Kamerverkiezingen van november 2023.
De PVV is als grootste partij aan zet om met andere partijen een regering te vormen. De formatie gaat moeizaam. PVV-verkenner Gom van Strien moet zich terugtrekken vanwege fraudebeschuldigingen van zijn oud-werkgever. Informateur en mogelijk beoogd minister-president Ronald Plasterk moet stoppen vanwege een integriteitsonderzoek van de UvA. Informateur Van Zwol lukt het uiteindelijk om na lange onderhandelingen in 2024 een coalitieakkoord te sluiten met PVV, VVD, NSC, BBB.
Voor de eerste keer in haar bestaan wordt de PVV een regeringspartij. Op 2 juli 2024 wordt het kabinet Schoof met daarin vijf PVV-ministers beëdigd door de Koning. Het blijkt van korte duur. Er is voortdurend ruzie; ondermeer over te nemen asielmaatregelen. Binnen een jaar, in juni 2025, trekt PVV-leider Wilders de stekker er uit en is de regeringsdeelname van de partij ten einde. Dat Wilders het kabinet laat vallen levert hem felle kritiek op van de Tweede Kamer:
In het kort:
Geert Wilders is jarenlang lid van de Tweede Kamerfractie van de VVD. Hij begint zijn politieke loopbaan in 1990 als fractiemedewerker en speechschrijver van die partij. In 2004 botst Wilders met fractieleider Jozias van Aartsen. Hij stapt uit de fractie en richt uiteindelijk de PVV op.
Typische PVV-thema's zijn de angst voor de islamisering van Nederland, de weerstand tegen ‘linkse hobby’s’ als kunstsubsidie en het verzet tegen een ruimhartig vluchtelingenbeleid.
De PVV is officieel geen partij, want er zijn slechts twee leden: alleen de persoon Geert Wilders staat geregistreerd als lid en de Stichting Groep Wilders. De PVV hoeft geen verantwoording af te leggen aan de leden.
In 2023 wordt de PVV de grootste partij met 37 zetels. Er komt een kabinet met VVD, NSC en BBB.
Een jaar trekt Wilders de stekker uit het kabinet. Zijn partij verliest 11 zetels in de daaropvolgende verkiezingen in najaar 2025. Toch blijft het een grote partij met 26 zetels. Evenveel zetels als D66, die vanwege de meeste uitgebrachte stemmen op haar partij als grootse wordt uitgeroepen.
En je weet het!
Anderen het laten weten?
