Video
Tech
Wat is een filterbubbel?
Wat is een complottheorie?
... en je weet het
Wat is een complottheorie?
De Amerikaanse overheid heeft de aanslagen op 9/11 zelf veroorzaakt. Of het coronavirus is expres verspreid. Een complottheorie is het idee dat een kleine, machtige groep mensen achter een (heftige) gebeurtenis zit.
Deze mensen zouden informatie hierover verbergen of verdraaien om hun eigen doelen te bereiken.
Als je een complottheorie gelooft, vertrouw je het officiële verhaal van een gebeurtenis niet. Bijvoorbeeld omdat je de overheid, nieuwsmedia of wetenschap wantrouwt.
Je zoekt daarom naar een andere verklaring en denkt de 'echte' waarheid te hebben ontdekt.
Rambam - BNNVARA
Sommige mensen geloven bijvoorbeeld dat de aarde plat is.
Een complottheorie biedt meestal een duidelijke verklaring voor een gebeurtenis en wijst een schuldige aan. Dat kan een gevoel van controle geven en helpen om met onzekerheid, angst of boosheid om te gaan.
Complotdenkers zijn vaak kritisch. En dat is ook goed. Alleen kan je daarin doorschieten.
Je gaat dan verbanden zien die er eigenlijk niet zijn. Bijvoorbeeld tussen de opkomst van 5G en het ontstaan van het coronavirus.
Dat had je gedacht - Human
Iedereen doet voorspellingen op basis van patronen en verbanden, maar complotdenkers schieten vaak door in dat patroondenken. Deze filosoof legt uit hoe dat werkt:
Je zoekt en vindt vaak bewijs dat bij je mening past.
Dat noemen we het bevestigingsvooroordeel of ‘confirmation bias’.
Het houdt in dat je vooral informatie tegenkomt en betrouwbaar vindt die bij je eigen ideeën aansluit. Bewijs dat het tegenovergestelde bevestigt, geloof je niet of zie je als deel van het complot. Het is daarom lastig om iemand die in een complottheorie gelooft te overtuigen met andere argumenten.
Het komt heel soms voor dat een complottheorie achteraf toch waar blijkt te zijn. Maar in de meeste gevallen kloppen ze niet.
Complottheorieën zijn van alle tijden. Zo krijgen Joodse mensen in de middeleeuwen onterecht de schuld van de pest. Zij zouden waterputten vergiftigen. Met als gevolg dat tienduizenden Joden zijn vermoord.
Het Verhaal van Nederland - NTR
Ook in Nederland worden onschuldige Joden verbrand of verdronken door complottheorieën.
Door sociale media komen we complottheorieën wel sneller tegen dan vroeger. Ze kunnen razendsnel rondgaan. Bijvoorbeeld via memes, filmpjes, discussiegroepen en berichten van influencers.
NOS Stories - NOS
Docenten merken dat leerlingen feiten soms niet meer geloven.
Hoewel complottheorieën niet altijd tot actie leiden, kunnen ze wel vervelende gevolgen hebben. Zo kunnen ze je stemgedrag beïnvloeden, polarisatie versterken of leiden tot bedreigingen en geweld. Ze zijn dus niet altijd onschuldig.
Wat is een complottheorie?
Laatste update: 25-07-2024