Story
Samenleving
Zijn alle burgers gelijk voor de overheid?
Wat is een democratie?
... en je weet het
Wat is een democratie?
In een democratie ligt de macht bij het volk. Iedereen mag meebeslissen over het bestuur van het land. Maar als iedereen over alles z’n mening moet geven, schiet het natuurlijk niet op.
Het Klokhuis - NTR
Daarom kiezen we vaak mensen die dat voor ons doen.
In een indirecte democratie zoals Nederland stem je op volksvertegenwoordigers. Zij maken beslissingen over het land in onze plaats.
Denk dan aan Tweede Kamerleden, maar ook bijvoorbeeld aan leden van de Provinciale Staten of de gemeenteraad.
Verkiezingen zijn democratisch als:
Je zelf mag bepalen op wie je stemt
Je uit meerdere partijen kan kiezen
Iedereen mag stemmen
Er elke zoveel jaar nieuwe verkiezingen zijn
Je niet hoeft te vertellen op wie je stemt
De uitslag eerlijk verloopt
100 jaar kiesrecht - NOS
Dat iedereen mag stemmen is niet vanzelfsprekend. Daar is hard voor gestreden:
Om te voorkomen dat één groep te veel macht heeft, is de macht gescheiden in drieën. Dat heet de trias politica.
De drie machten controleren elkaar en ze kunnen elkaar op de vingers tikken als de ander zich niet aan de regels houdt.
Iedereen moet zich in een democratie aan dezelfde regels houden. Of het nou om jou gaat of om de premier van Nederland: volgens de wet heeft iedereen dezelfde rechten en plichten.
Zondag met Lubach - VPRO
De belangrijkste rechten staan in de Grondwet. Denk aan het discriminatieverbod, de vrijheid van godsdienst en levensovertuiging, de vrijheid van meningsuiting en het demonstratierecht.
Grondrechten als het kiesrecht en het demonstratierecht zorgen ervoor dat je van je kan laten horen. Je hoeft bijvoorbeeld niet bang te zijn dat je voor je mening in de gevangenis belandt.
Houdt iemand zich niet aan de regels?
Dan kan je in een democratie naar de rechter stappen.
Dat kan je bijvoorbeeld doen als een medeburger iets heeft gedaan wat niet mag, maar ook als de overheid fout zit. Het is daarom belangrijk dat rechters onafhankelijk en onpartijdig zijn. Rechters worden bijvoorbeeld voor het leven benoemd, zodat de overheid ze niet zomaar kan ontslaan. En als je het niet eens bent met een uitspraak, kan je in hoger beroep gaan.
Ook belangrijk is de burgermaatschappij. Dat is een moeilijk woord voor alle organisaties die niet bij de overheid of een bedrijf horen en opkomen voor burgers. Zoals lokale verenigingen, kerken, goede doelen of vakbonden.
Tegenlicht - VPRO
Samen sta je sterker dan alleen.
Daarnaast moet er persvrijheid zijn in een democratie, zodat je onafhankelijke informatie kan krijgen.
De overheid mag zich niet bemoeien met wat er in de media verschijnt. Journalisten moeten vrij hun werk kunnen doen.
EenVandaag - AVROTROS
In Hongarije zie je wat er gebeurt als de persvrijheid wordt beperkt:
Een perfecte democratie bestaat niet. Geen democratie op de wereld voldoet helemaal aan alle kenmerken.
Om de democratie levend te houden, is het belangrijk dat veel mensen meedoen. Dat doe je bijvoorbeeld door te stemmen of te protesteren.
Wat is een democratie?
Laatste update: 05-08-2024
