Geert Wilders begint zijn politieke loopbaan in 1990 als fractiemedewerker en speechschrijver van de VVD. In 2004 stapt hij uit de partij en laat zich registreren als onafhankelijke fractie in de Tweede Kamer. In de jaren die volgen bouwt hij aan een eigen politieke groepering. Wie zijn Wilders' vertrouwelingen? En in welk internationaal rijtje van politici past de PVV-leider?
Hoe groeit Geert Wilders op?
Wilders omschrijft zijn jeugd als volgt: “Ik ben geboren in het mooie Venlo in Limburg, op 6 september 1963, als nakomertje van twee zussen en een broer. Mijn vader werkte bij Océ, waarschijnlijk nog steeds de grootste werkgever van Venlo. Mijn moeder was huisvrouw. We waren een vrij stabiel, gelukkig gezin, al was ik bepaald niet de braafste tiener die een moeder zich wensen kan.” Een “eigenwijze, lastige jongen zonder bovenmatige talenten of bijzondere interesse”, beschrijft politiek-historicus Koen Vossen hem in zijn boek Rondom Wilders, portret van de PVV. Alhoewel hij naar roomse scholen ging, is Wilders nooit een ware katholiek geworden. “Ik heb ertussen gezeten, ik ben ermee opgegroeid, maar ik heb er niets van meegekregen”, zei Wilders in Trouw.
Wat de PVV-leider zelf als vormende momenten noemt, zijn allereerst zijn verblijf in Israël tussen zijn achttiende en negentiende jaar, waar hij een levenslange liefde voor het land op doet en waar hij nog altijd regelmatig naar toe gaat. Wilders’ tijd als inwoner van de Utrechtse wijk Kanaleneiland is ook bepalend voor hem. Wilders ziet rond 1985 de wijk waarin hij woont veranderen van een keurige, blanke middenklassewijk in een wijk waarin zich steeds meer Turkse en Marokkaanse gezinnen vestigen. Hij vindt dat zij de wijk “overnemen” en “islamiseren”. De buurt verloedert en er komt meer criminaliteit. Ten derde vormt zijn periode als medewerker van de Ziekenfondsraad en de Sociale Verzekeringsbank tussen 1985-1990 hem. Hij krijgt te maken met de logge bureaucratie, de overlegcultuur en signaleert misbruik van de Wet op de Arbeidsongeschiktheidsverzekering (WAO) door sociale partners om van werknemers af te komen.
Reporter duikt in de wilde jeugd van Wilders en hoe die rebellie – na vijftien jaar loyaliteit aan de VVD – uiteindelijk ook de kop opsteekt als hij Kamerlid is.
Zijn politieke carrière begint als hij beleidsmedewerker sociale zekerheid voor de VVD wordt, een terrein waarop hij meer dan voldoende praktijkervaring heeft opgedaan. Oud-VVD-fractievoorzitter Frits Bolkestein is Wilders’ grote voorbeeld, omdat hij duidelijk is, altijd met goed onderbouwde argumenten komt, de rug recht houdt en niet bang is voor kritiek. Ook Pim Fortuyn met zijn klare taal en uitgesproken standpunten is een politieke leermeester voor hem. Acht jaar later wordt Geert Wilders Kamerlid voor de VVD en begint zijn loopbaan als politicus. Naast zijn gepeperde uitspraken is een opvallend, geblondeerd kapsel zijn handelsmerk. Wilders heeft Indonesische wortels, er wordt wel gespeculeerd dat hij dat wil verhullen door zijn haar te blonderen. Zelf laat Wilders zich niet over een achterliggende ‘kapselgedachte’ uit.
"Geert Wilders is een meester in verdeel- en heersspelletjes."
In 2004 botst Wilders met fractieleider Jozias van Aartsen. Hij stapt uit de fractie en richt uiteindelijk de PVV op. We noteren 2 september 2004 als Geert Wilders zich als onafhankelijke fractie in de Tweede Kamer laat registreren. De Groep-Wilders is de officiële naam. Vanaf dan gaat hij bouwen aan een eigen politieke groepering in de Nederlands politiek.
Wie zijn de vertrouwelingen van Wilders?
Binnen de Tweede Kamerfractie staat Fleur Agema bekend als zijn voornaamste vertrouweling. Ze staat bij landelijke verkiezingen steevast tweede op de PVV-lijst en wordt als zijn ‘trouwe adjudant’ gezien. Agema is woordvoerder op het gebied van zorg en trekt fel van leer tegen misstanden in verpleeghuizen als ‘pyjamadagen’, ‘24-uurs-luiers’, ondervoeding, uitdroging, doorligwonden enzovoorts. Gedurende acht jaar is Agema vicevoorzitter van de fractie Tweede Kamer, tot 20 mei 2015. Een belangrijke andere vertrouweling is Martin Bosma. Hij is naast Kamerlid ook de speechwriter van de PVV-leider. Bosma komt uit een rood nest uit Oost-Knollendam en heeft net als Wilders ook een sterke verbondenheid met Israël.
Martin Bosma en Fleur Agema, nog altijd twee van de belangrijkste vertrouwelingen van Wilders binnen de PVV.
Ook Vicky Maeijer wordt gerekend tot de inner circle van Wilders: zij is sinds 2017 PVV-Kamerlid en kent de partij goed: ze is als fractiemedewerker en daarna als Statenlid en Europarlementariër een trouwe aanhanger. Maeijer is samen met Agema als enige in beeld naast Wilders. De Wilders Angels (Agema donkerharig, Maeijer blond), zoals ze genoemd worden, flankeren de PVV-leider in een grote foto in De Telegraaf en in officieel PVV-campagnebeeld.
Vicky Maeijer (l) en Fleur Agema tijdens een bezoek van Geert Wilders aan het centrum van Spijkenisse.
In welk internationaal rijtje van politici past Wilders?
Wilders wordt vaak geplaatst in het rijtje populaire populistische politici zoals Donald Trump (VS), Marine Le Pen (Frankrijk) en Frauke Petry (Duitsland). In januari 2017 is Wilders in Koblenz spreker op de Europese tegentop, georganiseerd door een aantal populistische partijen. “2017 wordt het jaar van de revolutie in Europa,” stelt de PVV-leider daar. “Een patriottistische lente zal aanbreken.” Een staande ovatie volgt. De conferentie wordt gezien als het informele startschot van de verkiezingscampagnes in een aantal Europese landen. “De leiders van het nieuwe Europa presenteren zich,” is de leuze van het congres.
Wilders, Frauke Petry, leider van Alternative für Deutschland (AfD) en Marine Le Pen van het Franse Front National, tijdens een bijeenkomst van rechts-populistische partijen uit het Europees Parlement onder de titel Vrijheid voor Europa.
Wilders reist veel om met geestverwanten te spreken en toespraken te houden.
De PVV voelt zich verwant met een aantal buitenlandse politieke partijen, zoals het Duitse Alternative für Deutschland (AfD) van Alexander Gauland, het Franse Front National van Marine Le Pen, de Zwitserse Schweizerische Volkspartei (SVP) van Christoph Blocher, de Oostenrijkse Freiheitliche Partij Österreichs (FPÖ) van voorheen Jörg Haider en Heinz-Christian Strache, het Deense Dansk Folkeparti van Pia Kjærsgaard en Kristian Dahl, het Vlaams Blok van Filip Dewinter en de Lega Nord uit Italië, voorheen geleid door Umberto Bossi en nu Matteo Salvini.
De PVV is het niet op alle vlakken eens met al zijn internationale bondgenoten. Zo is de partij pro-Israël en pro-homo, terwijl sommige andere populistische partijen juist antisemitisch en homofoob zijn. Anders dan de PVV is Front National bijvoorbeeld niet tegen een verbod op de Koran, omdat de partij godsdienst als persoonlijke overtuiging ziet.
In het kort
Wilders komt naar eigen zeggen uit een stabiel, gelukkig gezin, al was hij niet "de braafste tiener". Politiek-historicus Koen Vossen noemt hem “een eigenwijze, lastige jongen zonder bovenmatige talenten of bijzondere interesse”.
Wilders zelf vindt zijn verblijf in Israël, zijn tijd als inwoner van de Utrechtse wijk Kanaleneiland en zijn periode als medewerker van de Ziekenfondsraad en de Sociale Verzekeringsbank vormend.
Wilders start zijn politieke carrière als beleidsmedewerker sociale zekerheid voor de VVD. Acht jaar later wordt hij Tweede Kamerlid voor de partij om zich in 2004 af te splitsen en als onafhankelijke fractie verder te gaan. De Groep-Wilders is de officiële naam.
Binnen de Tweede Kamerfractie staat Fleur Agema bekend als Wilders' voornaamste vertrouweling. Gedurende acht jaar is zij vicevoorzitter van de fractie Tweede Kamer en bij verkiezingen staat ze tweede op de PVV-lijst.
Een andere vertrouweling is Martin Bosma. Hij is naast Kamerlid ook de speechwriter van de PVV-leider. Als derde wordt Tweede Kamerlid Vicky Maeijer gerekend tot Wilders' inner circle.
Wilders wordt vaak geplaatst in het rijtje populistische politici zoals Trump (VS), Le Pen (Frankrijk) en Petry (Duitsland). Daarnaast is er verwantschap met diverse buitenlandse partijen.
