Hoe verliep het presidentschap van Donald Trump?

Donald Trump, kleinzoon van een vastgoedondernemer uit Duitsland en zoon van een Schotse, komt in 1971 aan het hoofd te staan van het vastgoedbedrijf van zijn vader. De jaren erna houdt hij zich bezig met het ontwikkelen van grote, spectaculaire gebouwen in Manhattan, New York. Denk aan het Grand Hyatt Hotel en Trump Tower, dat bekend staat om het interieur van marmer en bladgoud. Vanaf 2000  is hij – eerst in de VS en later in de hele wereld – een bekende personality. Hij komt vaak op TV, presenteert programma’s en brengt boeken uit.

Eerder spreekt Trump in 1988, 2000, 2004 en 2012 al de ambitie uit om een gooi naar het presidentschap te doen. In 2006 en 2014 wil hij gouverneur van de staat New York worden. Uiteindelijk doet hij niet mee aan al die verkiezingen. Een aflevering van de populaire animatieseries The Simpsons is exemplarisch voor het ongeloof dat Trump ooit écht president van de VS zou kunnen worden. In de aflevering ‘Bart to the Future’ reist Bart Simpson naar een toekomstig Amerika waar Trump als president het land te gronde heeft gericht.

Vaak wordt gewezen op Trumps langlopende vete met president Obama als het beslissende zetje om zelf voor het presidentschap te gaan. Sinds de verkiezing van Obama in 2008 verspreidt Trump complottheorieën dat Obama zijn geboorteakte[1] zou hebben vervalst en eigenlijk geen Amerikaan is (en daardoor geen president zou mogen zijn).

Meerdere keren reageert Obama op humoristische wijze, bijvoorbeeld tijdens het jaarlijkse White House Correspondents’ Dinner. In aanwezigheid van Trump laat hij een fragment uit Disneyfilm The Lion King zien als bewijs van zijn geboorte. De miljardair lacht als een boer met kiespijn. 

Donald Trump is niet van plan dit zomaar over zich heen te laten komen – weten we nu. In zijn eerste jaren als president weet hij verschillende maatregelen van Obama terug te draaien, zoals de nucleaire Iran deal.

In 2016 wint Trump de Republikeinse voorverkiezingen. Na een turbulente campagne wint hij in november tegen alle verwachtingen in ook de presidentsverkiezingen van zijn ervaren Democratische rivaal Hillary Clinton. Hij is daarmee de eerste Amerikaanse president zonder enige politieke ervaring.

Trump gaat voortvarend te werk met de uitvoering van zijn plannen. Hij draait in de eerste periode verschillende beslissingen van voorganger Obama terug, verlaagt de belastingen, benoemt hoge rechters die het met hem eens zijn en zorgt dat de VS niet meer meedoen bij internationale samenwerkingsverbanden zoals het klimaatakkoord van Parijs en handelsverdragen. En hij stelt een ‘travel ban’ in die ervoor zorgt dat inwoners van overwegend Islamitische landen niet meer naar de VS kunnen reizen. Zijn beleid zorgt op termijn voor een sterke economische groei en een lagere werkloosheid in de Verenigde Staten.

Dagelijks haalt Trump het nieuws. De terugkerende berichten over innige banden met Rusland en een voortdurende vete met de pers: de eerste maanden van Donald Trump als de 45e president van de Verenigde Staten zijn turbulent. Tijdens zijn campagne belooft de populist Trump onder meer een (door Mexico betaalde) muur aan de Mexicaanse grens, een alternatief voor de publieke zorgverzekering die Obama invoerde, en een grootscheepse terugkeer van banen naar de VS. Wat komt daarvan terecht?

Trump heeft een ongebruikelijke manier om diplomatieke betrekkingen aan te gaan met het buitenland. Landen waar de VS eerder nooit goed contact mee hadden krijgen nu ineens bezoek van de Amerikaanse president. Zoals in 2018. Op 12 juni is er een historische ontmoeting met de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-Un. Op neutraal terrein in Singapore zijn gesprekken en er worden zelfs afspraken gemaakt over het afbouwen van het nucleaire wapenarsenaal van het communistische land. Een jaar later ontmoeten de twee leiders elkaar opnieuw en maakt Trump zelfs een wandelingetje op Noord-Koreaans grondgebied. Het zijn historische beelden.

Trump nam ook het initiatief tot het aanhalen van diplomatieke betrekkingen tussen Israël en de erkenning van Jeruzalem als hoofdstad van dat land. Hij weet ook de normalisatie van de banden van verschillende Arabische landen met Israël op de kaart te zetten, onder de naam Abraham-akkoorden[2]. Landen die lange tijd een slechte relatie met Israël hadden, zoals de Verenigde Arabische Emiraten en Bahrein, spreken af om stappen te zetten naar vrede en meer samenwerking te zoeken op het gebied van economie, veiligheid en technologie.

Met Rusland heeft Trump opvallend warme banden. In tegenstelling tot zijn voorgangers zocht hij herhaaldelijk toenadering tot de Russische president Vladimir Poetin. Ze ontmoeten elkaar vaak, ondanks de zorgen van veel Amerikaanse politici en bondgenoten in Europa. Want datzelfde Rusland waar Trump toenadering toe zoekt zou ook de Amerikaanse verkiezingen hebben gemanipuleerd[3].

Ronduit streng is Trump tegen andere landen. Bij de NAVO stelde hij de defensie-uitgaven van de lidstaten ter discussie. Hij dwingt af dat de landen die bij de NAVO zijn aangesloten voldoen aan de norm om 2% van het BBP uit te geven aan defensie, anders zou de VS mogelijk de steun aan de NAVO verminderen. En ook tegen China is hij hard. Hij vindt dat China oneerlijk handel voert en dat de Amerikaanse economie daar last van heeft. Onder Trumps leiding voert de VS invoerheffingen in op allerlei producten en grondstoffen uit China, wat leidt tot een handelsoorlog.

Media
Donald Trump is om verschillende redenen een unieke president voor de Verenigde Staten geweest. Niet in de laatste plaats vanwege zijn manier van communiceren. Waar andere presidenten voor de buitenwereld te volgen waren via persconferenties en speeches, doet Trump dat op modernere manieren: Twitter is zijn uitlaatklep. Hij gebruikt het sociale mediaplatform om direct te communiceren met zijn aanhangers, beleid aan te kondigen en (vaak controversiële) verklaringen af te leggen.

Traditionele nieuwsmedia moeten het tijdens zijn bewind vaak ontgelden. Ze zouden ‘nepnieuws’ brengen. Van nature hebben de media en de politiek een haat-liefdeverhouding. De pers fungeert immers als waakhond van de politiek en democratie. Trump heeft echter een buitengewoon lange geschiedenis van intense aanvallen op de pers. Zoals wanneer hij tijdens een persconferentie weigert het woord te geven aan een verslaggever van CNN. “CNN is fake nieuws, ik beantwoord geen vragen van CNN.”[4] Daarop gaf hij demonstratief het woord aan Fox News, de kabelzender die Trump en zijn regering goedgezind is. Tijdens de vier jaar dat hij in het Witte Huis zat maakte Trump er geen geheim van dat hij een vaste kijker is van de programma’s op FOX en belt hij ook regelmatig in tijdens shows.

Trump krijgt tijdens zijn presidentschap te maken met een van de grootste gezondheidscrises in de recente geschiedenis, de COVID19-pandemie. Zijn aanpak van corona heeft hem veel kritiek opgeleverd. In eerste instantie was er weinig aan de hand, volgens Trump, het zou gaan om ‘maar een griepje’. Later twijfelde openlijk aan gezondheidsrichtlijnen van zijn experts, zoals het dragen van mondkapjes, en gaf ook aan dat Amerikanen zich niet zo druk hoefden te maken.

Lockdowns zouden slecht zijn voor de economie. Ook raadde hij aan om hydroxychloroquine te gebruiken, een middel tegen Malaria. Een advies dat snel werd tegengesproken door andere overheidsinstellingen (en waarvan de ernstige bijwerkingen in 2024 werd bevestigd in een groot internationaal onderzoek.) Trumps opvattingen leidde tijdens de corona epidemie tot een gepolariseerd debat de VS. Uiteindelijk zijn meer dan een miljoen Amerikanen overleden als gevolg van besmetting met het coronavirus, een wereldwijd record.

6 januari 2021 zal de geschiedenis ingaan als een zwarte dag voor de Amerikaanse democratie. Op die dag bestormen duizenden Trump-aanhangers het Capitool, de plek waar het Congres zich bevindt en waar wetten worden besproken. Het is hét symbool voor de Amerikaanse politiek.

Terwijl het Congres bijeenkwam om de verkiezingsresultaten officieel vast te stellen, verzamelden veel Trump-aanhangers zich een stukje verderop om te protesteren. Trump houdt een speech waarin hij nogmaals zegt dat de verkiezingen zijn gestolen en hij roept zijn aanhangers op om naar het Capitool te lopen. Wat begint als een vreedzame bijeenkomst ontaardt in een chaotische bestorming. Betogers dringen het Capitool binnen, komen voorbij de beveiliging en vernielen de inrichting. Er wordt geplunderd en er breken gevechten uit. Betogers, waarvan sommigen gewapend zijn, gaan op zoek naar politici, die haastig worden geëvacueerd en naar schuilplekken worden gebracht. 

Toen de orde was hersteld, heeft het Congres alsnog de verkiezingswinst van Joe Biden formeel bevestigd. Trump houdt zich dan stil. Later wordt hij aangeklaagd voor zijn rol in de bestorming. Hij wordt onder meer verdacht van het hinderen van een officiële procedure.

Het is niet de enige rechtszaak tegen Trump. Er zijn in 2024 nog drie andere zaken tegen hem aangespannen. Te weten, beïnvloeding van de verkiezingsuitslag in Georgia in 2020, het onrechtmatig bewaren van geheime overheidsdocumenten zijn vakantieadres in Mar-a-Lago, en het vervalsen van documenten om betaling van zwijggeld te verhullen aan porno-actrice Stormy Daniëls met wie hij seks zou hebben gehad. In de strafzaak voor die laatste aanklacht wordt hij in 2024 door een jury schuldig bevonden. Trump vindt dat alle rechtszaken tegen hem moeten worden verworpen. 

Op 13 juli 2024 opent de 20-jarige Amerikaan Thomas Matthew Crooks op een campagnebijeenkomst in Pennsylvania het vuur op  oud-president Donald Trump. Een van de kogels raakt het oor van de huidige presidentskandidaat van de Republikeinse partij die op het podium het publiek toespreekt. Trump ontsnapt ternauwernood aan de dood. Een Trumpaanhanger vindt de dood en twee anderen raken zwaargewond. De dader wordt door scherpschutters ter plekke doodgeschoten.

Trump richt zijn campagne vooral op economische hervormingen en de veiligheid van Amerika (onder andere met strengere grensbeveiliging). Hiermee wint hij in november 2024 deze presidentsverkiezingen van de Democratische kandidaat Kamala Harris.