Hoe ziet de strijd tegen rassenongelijkheid in de VS eruit?
Hoe ziet de strijd tegen rassenongelijkheid in de VS eruit?
Laatste update: 15-11-2024
Met de afschaffing van slavernij in de Verenigde Staten van Amerika in 1865 ontstaat onder de zwarte bevolking een sprankje hoop op gelijkheid. Maar dat blijkt een valse verwachting. Al snel na de afschaffing van de slavernij nemen de Verenigde Staten allerlei wetten aan die rassenscheiding betekenen. Voor wit en zwart gelden er andere regels. Het luidt een tijdperk van rechteloosheid, discriminatie en racisme in.
Waarom wordt de slavernij in de Verenigde Staten afgeschaft?
Van 1861 tot en met 1865 vindt er een bloedige burgeroorlog plaats tussen de Noordelijke en Zuidelijke Staten. Deze oorlog gaat onder andere over de uitbreiding van de slavernij. In de meer geïndustrialiseerde Noordelijke Staten is de slavernij dan al zo goed als verdwenen. Het Noorden vindt dat er oneerlijke concurrentie is op de arbeidsmarkt omdat tot slaaf gemaakten veel goedkoper zijn dan de vrije arbeidskrachten in het Noorden. Ook willen deze staten hun producten aan een grotere afzetmarkt kwijt en heeft daartoe ook de zwarte bevolking in het zuiden op het oog. Daarnaast zijn zogeheten abolitionisten tegen de slavernij, bijvoorbeeld omdat ze het onmenselijk vinden of vanwege religieuze redenen.
In het Zuiden komt slavernij nog wel veel voor. De winstgevende katoenteelt is economisch afhankelijk van de slavernij. Afschaffing zou rampzalige gevolgen kunnen hebben voor de economie. Ruim 4 miljoen Afro-Amerikanen worden daarom in de Zuidelijke Staten onderdrukt en gedwongen om als tot slaaf gemaakten onbetaald zwaar werk te verrichten op de katoenplantages.
In 1865 geven de Zuidelijke troepen zich over aan de Noordelijke Staten. Dit betekent ook het einde van de slavernij. De afschaffing van de slavernij wordt vastgelegd in het Dertiende Amendement van de Grondwet van de Verenigde Staten.
Hoe ontstaat de rassenscheiding?
Hoewel het Dertiende Amendement wettelijk gezien een einde maakt aan de slavernij, duurt het nog heel lang voordat er sprake is van gelijke rechten. Het verbod op slavernij leidt namelijk tot een nieuwe vorm van ongelijkheid in de Zuidelijke Staten: rassenscheiding.
Speciale wetten zorgen ervoor dat de burgerrechten van Afro-Amerikanen sterk worden beperkt op basis van hun ras. Deze racistische wetten, zoals de 'Black Codes' en Jim Crow-wetten, zorgen voor een apartheidssysteem in Amerika. Het betekent een scheiding op basis van huidskleur in het openbaar vervoer, scholen, horeca, publieke instellingen en woonwijken. Gaandeweg leidt de ongelijke behandeling tot de eerste zwarte burgerrechtenbewegingen onder de zwarte bevolking. Zo wordt in 1909 de National Association for the Advancement of Colored People (NAACP) opgericht.
Door de invoering van de Jim Crow-wetten worden Afro-Amerikanen gescheiden gehouden van de witte burgers. De hele aflevering zien? Kijk op AndereTijden.nl.
De onderdrukking van de zwarte bevolking leidt in het Zuiden tot veel lynchpartijen in de 19e en 20ste eeuw. Grote mensenmassa's vermoorden duizenden - vaak onschuldige - Afro-Amerikanen op gruwelijke wijze. Dit gebeurt uit angst, door ophitsing of vanwege vage verdenkingen en zonder enige vorm van proces.
Een bekend voorbeeld is de barbaarse lynchpartij van de 17-jarige Jesse Washington. In 1916 wordt hij ervan beschuldigd een witte vrouw te hebben vermoord. Hij verliest zijn vingers, oren en andere lichaamsdelen. Ook wordt hij gecastreerd en daarna levend verbrand. Politici laten de lynchpartijen toe en organisaties als de Ku Klux Klan kunnen ongestoord hun gang gaan.
De gruwelijke lynchpartij van Jesse Washington in 1916 door een woedende volksmenigte.
Op 28 augustus 1955 vindt ook in Missisippi een gruwelijke lynchpartij plaats. Emmett Till, een zwarte jongen, wordt op gruwelijke wijze gemarteld, verminkt en vermoord. Er komen duizenden mensen op de openbare begrafenis af. De 14-jarige jongen ligt opgebaard in een kist met glazen deksel. Zijn verminkingen zijn voor iedereen duidelijk zichtbaar.
Ik wilde de wereld laten zien wat ze mijn zoon hebben aangedaan.
Mamie Till
Wat is de Civil Rights Movement?
De dood van Emmett Till maakt niet alleen veel verontwaardiging en woede los. Het zorgt er ook voor dat de strijd voor burgerrechten in een stroomversnelling komt. De oprichting van de Afro-Amerikaanse Civil Rights Movement in 1955 is hier een voorbeeld van. Het is een keerpunt in de Amerikaanse geschiedenis. De beweging strijdt voor gelijke rechten en verzet zich tegen discriminatie van de zwarte bevolking.
Een voorbeeld is de actie van Claudette Colvin. Dit 15-jarige meisje uit Montgomery weigert op 2 maart 1955 haar plaats in de bus af te staan aan een witte vrouw. Negen maanden later herhaalt Rosa Parks dezelfde actie in Montgomery, Alabama. Ze haalt hiermee alle kranten. De overtreding levert Parks een boete op van 10 dollar, die zij weigert te betalen. Daarop wordt ze gearresteerd en beschuldigd van het verstoren van de openbare orde.
Protesten tegen segregatie in het openbaar vervoer
Parks wordt het icoon van verzet tegen de rassensegregatie. Als reactie besluiten duizenden Afro-Amerikanen in Montgomery op 5 december 1955 om het openbaar vervoer te boycotten. Doordat veel zwarte inwoners uit protest naar school of werk lopen, verliest het openbaar vervoer veel passagiers. Na een lange juridische strijd eindigt de boycot in december 1956 en komt er een einde aan de rassenscheiding in de bussen van Montgomery. Het duurt vervolgens niet lang meer voordat rassensegregatie in alle bussen van de Verenigde Staten verboden is.
Als reactie op haar arrestatie besluiten duizenden Afro-Amerikanen het openbaar vervoer te boycotten. Dit komt bekend te staan als de Montgomery Bus Boycott.
Ook in het onderwijs slaat de burgerbeweging van Alabama in de jaren 50 een belangrijke slag. Het is Autherine Lucy die na een jarenlange juridische strijd als eerste Afro-Amerikaan wordt toegelaten tot de Universiteit van Alabama. Vanwege heftige protesten schorst het bestuur van de universiteit Lucy al na een paar dagen 'om haar eigen veiligheid'. Het duurt uiteindelijk nog 7 jaar voordat Afro-Amerikanen toegang krijgen tot de Universiteit van Alabama.
Na een jarenlange strijd wordt Autherine Lucy als eerste Afro-Amerikaan toegelaten tot de Universiteit van Alabama.
De acties laten zien dat met het organiseren van geweldloze protesten heel wat bereikt kan worden. Daarom komen op 28 augustus 1963 talloze mensen in Washington tezamen om vreedzaam te protesteren tegen de ongelijke rechten van de Afro-Amerikaanse bevolking. Tijdens deze ‘Mars naar Washington’ geeft Martin Luther King Jr. een van zijn meest memorabele toespraken aller tijden voor meer dan 200.000 mensen van alle rassen en leeftijden.
Martin Luther King jr. staat bekend om zijn beroemde speech I have a dream, nog steeds een inspiratiebron voor velen.
Martin Luther King Jr. is een van de bekendste leden van de burgerrechtenbeweging. Hij organiseert vanaf de jaren 50 geweldloze protesten als wapen tegen racisme, discriminatie en haat. Naast Martin Luther King is Malcolm X in de jaren 50 en 60 ook een belangrijk zwarte leider. Malcolm is radicaler dan Martin Luther King en wijst het gebruik van geweld niet af in de strijd tegen racisme.
Met de Civil Rights Act van 1964 wordt de rassensegregatie op papier afgeschaft. Deze wet verbiedt discriminatie op basis van ras, huidskleur, sekse en religie. In de praktijk is er nog steeds veel ongelijkheid te zien in de Verenigde Staten en blijft de strijd tegen rassenongelijkheid doorgaan met bewegingen als Black Lives Matter.
Martin Luther King tijdens de Mars naar Washington in 1963.
In het kort
Na de Amerikaanse Burgeroorlog wordt in 1865 de slavernij in de Verenigde Staten officieel afgeschaft.
Door de invoering van de Jim-Crow wetten worden Afro-Amerikanen gescheiden van witte Amerikanen, ook wel de rassenscheiding genoemd.
De onderdrukking van de zwarte bevolking leidt in het Zuiden tot gruwelijke lynchpartijen.
De oprichting van de African-American Civil Rights Movement in 1955 wordt gezien als belangrijk keerpunt in de Amerikaanse geschiedenis. Deze burgerrechtenbeweging strijdt voor gelijke rechten.
In 1964 wordt de Civil Rights Act aangenomen door het Amerikaanse Congres. Deze wet verbiedt discriminatie op basis van ras, huidskleur, sekse en religie.
Ondanks de afschaffing van de rassensegregatie is er nog steeds sprake van veel racisme.
En je weet het!
Anderen het laten weten?