Wie is Dirck Coornhert?

Wie is Dirck Coornhert?

2:41

Video

Explainer

Wie is Dirck Coornhert?

Laatste update: 09-10-2024

Filosoof Dirck Coornhert (1522-1590) is een adviseur van Willem van Oranje. Hij is kritisch op de calvinisten én de katholieken maar pleit ook voor geloofsvrijheid.

Coornhert heeft vanwege zijn keuzes veel verloren. In een tijd waar katholieken en protestanten constant met elkaar op de vuist gaan, wil Coornhert juist de vrede herstellen. De mens is vrij, stelt Coornhert, om met behulp van verstand zijn eigen keuzes te maken. Calvinisten zijn er daarentegen juist van overtuigd dat God je met een bepaalde reden op de wereld heeft gezet.

Ook de katholieken zijn niet blij met Coornhert. Hoewel hij van huis uit katholiek is, noemt hij de kerk corrupt. De katholieke Spanjaarden nemen hem in 1567 gevangen, omdat hij een belangrijk adviseur is van de rebel Willem van Oranje.

Tijdens zijn gevangenschap schrijft Coornhert zijn boek Boeventucht. Daarin schrijft hij dat het geen zin heeft om gevangenen te slaan of te mishandelen in de vorm van lijfstraffen. Het strafrecht moet niet zijn gebaseerd op wraak maar op logische overwegingen. Zet gevangenen liever aan het werk, dan heb je nog wat aan ze.

Na zijn gevangenschap vestigt hij zich in 1576 in Haarlem, waar hij zijn belangrijkste boek schrijft: Wellevenskunst. Zoals al zijn boeken is het in het Nederlands geschreven, en niet in het Latijn wat gebruikelijk is. Boeken moeten volgens hem voor iedereen toegankelijk zijn.

Als in Haarlem in 1581 het katholicisme wordt verboden, blijft hij vechten voor geloofsvrijheid. In 1585 vlucht hij naar Gouda. Hier gaan de mensen minder streng om met het geloof. Aan de gevel van zijn oude huis hangt tot vandaag de dag zijn portret gebeiteld in steen.  

Ook interessant om te weten