gif_arendt.mp4

Hannah Arendt is geboeid door het kwaad. Zelf moet ze in 1933 Duitsland ontvluchten omdat ze joods is. In haar boek 'Oorsprong van het <a href="#ex235" target="_self" data-explainid="ex235">Totalitarisme</a>' vraagt ze zich af hoe iemand tijdens het middageten rustig kan luisteren naar Mozart. En later die dag een bevel kan geven voor het transport van duizend joden naar strafkampen.

Hannah Arendt 

Grote Geesten - Hannah Arendt

Hannah Arendt

Wie is Hannah Arendt?

Explainer

Geschiedenis

Mary Wollstonecraft

Grote Geesten - Mary Wollstonecraft

Wie is Mary Wollstonecraft?

Cultuur

gif_baldwin.mp4

James Baldwin

Wie is James Baldwin?

gif_erasmus.mp4

Erasmus

Hier zie je de idee&euml;n van Erasmus in het kort. Meer weten over Grote Geesten uit het verleden? Bekijk dan de hele serie van omroep Human in de <a href="https://npokennis.nl/collectie/210/grote-geesten" title="Grote Geesten collectie" target="_blank" rel="noopener">collectie</a>.

Grote Geesten - Erasmus

Wie is Erasmus?

In de ogen van Heidegger heeft filosofie en wetenschap de mens en de wereld uit elkaar gedreven. De mens doet alsof de wereld een verzameling dingen is die wetenschappelijk verklaard en technisch beheerst kan worden.&nbsp;&nbsp; &nbsp; Neem een rivier. In onze tijd zien we de rivier als iets dat ons wat kan opleveren. Met een stuwdam kunnen we bijvoorbeeld elektriciteit opwekken. Maar we vergeten dat die rivier ook een oorspronkelijke betekenis heeft voor een gemeenschap die eromheen woont. Voor hen is die rivier geen te beheersen object, maar van grote invloed op wie ze zijn.&nbsp;&nbsp; &nbsp; Heidegger spreekt eerder al, in zijn hoofdwerk Sein und Zeit (Zijn en Tijd), van &lsquo;zijnsvergetelheid&rsquo;. Dat houdt in dat we vergeten hoe we echt leven en zijn. We kijken te snel naar praktische dingen of hebben te snel een technische kijk op de wereld. Volgens Heidegger vergeten we daardoor dat we niet tegenover de wereld staan, maar &iacute;n de wereld leven.&nbsp;&nbsp; &nbsp; De wens om de wereld te beheersen, kan volgens Heidegger uitdraaien op de vernietiging van de wereld. In 1947 niet zo&rsquo;n vreemde opmerking. Twee jaar eerder bleek de verwoestende kracht van techniek, toen atoombommen Hiroshima en Nagasaki verwoestten.&nbsp;

Martin Heidegger

Grote Geesten - Martin Heidegger

Wie is Martin Heidegger?

De mens laat zich volgens hem niet zomaar leiden door een ander. &ldquo;Sapere aude!&rdquo; schrijft Kant in 1784. In het Nederlands vertaald: durf te denken!&nbsp;
Omdat we een geweten hebben kunnen we de verantwoordelijkheid voor wat we doen volgens hem niet zomaar afschuiven op een ander. Maar daarvoor moeten we wel vrij zijn. Want alleen een vrij mens kan bij zichzelf nagaan of de dingen die hij doet rechtvaardig zijn.

Immanuel Kant

Wie is Immanuel Kant?

Cogito, ergo sum. Oftewel: ik denk, dus ik ben. Met die wereldberoemde woorden legt Descartes de basis voor de moderne filosofie. Dat zinnetje staat voor een nieuwe manier om onszelf en de wereld om ons heen te onderzoeken. Descartes zegt dat je echte kennis niet zomaar kan baseren op tradities en gewoontes. Zelfs onze eigen zintuigen zijn niet genoeg bewijs. Echte kennis begint bij het twijfelen aan alles wat we geloven en waarnemen. Ons eigen verstand is volgens Descartes het startpunt van kennis. Vandaar: ik denk, dus ik ben.&nbsp;&nbsp; &nbsp; Hij is een van de eerste denkers van de Verlichting. Bij de Verlichting staat centraal dat je niet blind een overtuiging volgt, maar kritisch nadenkt. Durf te twijfelen. Descartes woont 20 jaar in Nederland, waar hij vindt dat er meer vrijheid is om te denken dan in Frankrijk.&nbsp; &nbsp; Descartes maakt een scherp onderscheid tussen ons denken en ons lichaam. Het lichaam heeft volgens hem geen gedachten of wil. Je kan het zien als een voorgeprogrammeerde machine. Het denken is juist vrij en bewust van zichzelf. Dit heet het dualisme en leidt tot veel kritiek, ook vandaag nog. Neurowetenschappers stellen dat wij niets meer zijn dan een biologische machine. Die vrijheid van Descartes is een illusie. Descartes zou hen deels gelijk geven. Ja, het lichaam is een machine. Maar over het denken kunnen we dat niet zeggen. Een machine voert namelijk blind zijn programma uit, maar het verstand kan twijfelen en andere gewoontes ontwikkelen.&nbsp;&nbsp;

René Descartes

Grote Geesten - René Descartes

René Descartes

Wie is René Descartes?

Op haar achttiende schrijft Simone de Beauvoir in haar dagboek: &lsquo;Wees niet &lsquo;juffrouw de Beauvoir&rsquo;, maar wees jezelf.&rsquo; Hiermee geeft ze zichzelf de opdracht om zich vooral niet sociaal wenselijk te gedragen. Ze wil z&eacute;lf haar leven bepalen en invullen.&nbsp;&nbsp;
Ze vormt samen met haar studiegenoot en grote liefde, Jean Paul Sartre, de basis van een groep existentialisten. Deze groep filosofen ontmoet elkaar in rokerige caf&eacute;s in Parijs en gelooft dat elk mens zelf verantwoordelijk is voor hun leven. Elke keuze die je zelf maakt, bepaalt je toekomst. Je kan niet de schuld geven aan god of andere mensen. Volgens de Beauvoir zijn de omstandigheden waarin je leeft hierbij wel belangrijk. De een heeft veel meer vrijheid om keuzes te maken dan de ander.&nbsp;&nbsp;
Getrouwde vrouwen mogen in die tijd weinig zonder toestemming van hun <a href="https://npokennis.nl/story/319/wat-zijn-de-gevolgen-van-een-mannenwereld" target="_blank" rel="noopener">man</a>. Ze mogen niet werken, geen bankrekening openen en niet zomaar op reis. Het boek van de Beauvoir De Tweede Sekse (1949) zorgt daarom voor veel reacties. Ze schrijft hierin: &ldquo;Je wordt niet als vrouw geboren, je wordt tot vrouw gemaakt.&rdquo; Deze zin wordt later wereldberoemd. De Beauvoir vindt dat meisjes vanaf jonge leeftijd leren om klein te blijven en zich aan te passen. Bijvoorbeeld door veel sprookjes, waarin vrouwen alleen maar mooi zijn en vooral wachten om gered te worden door een man. Ze moedigt vrouwen aan om <a href="https://npokennis.nl/longread/7996/hoe-streed-de-nederlandse-vrouw-voor-onafhankelijkheid" target="_blank" rel="noopener">zelf de controle</a> over hun leven te nemen.&nbsp;
In haar eigen leven doet ze dat zelf ook. In haar relatie met Sartre maken ze afspraken die vernieuwend zijn in die tijd. Ze zijn elkaars grote liefde, maar hebben ook hun eigen vrije leven. Zo spreken ze af dat ze ook seks mogen hebben met anderen, zolang ze het eerlijk aan elkaar vertellen. Dat zorgt soms ook heus voor jaloezie. Want hierbij is het de vraag wat de vrijheid van de &eacute;&eacute;n betekent voor de vrijheid van de ander. Maar het hebben van hun eigen leven maakt hun liefde niet minder: na de dood van de Beauvoir in 1986 worden ze samen in hetzelfde graf begraven.&nbsp;&nbsp;

Simone de Beauvoir

Wie is Simone de Beauvoir?

gif_multatuli.mp4

Multatuli is eigenlijk een schuilnaam voor Eduard Douwes Dekker. Volgens hem hebben mensen namelijk vaak vooroordelen over een naam. In het Latijn betekent Multatuli &ldquo;Ik heb veel geleden&rdquo;. Zijn gevoel voor rechtvaardigheid brengt hem vaak in problemen. Met zijn beroemde boek Max Havelaar of de Koffijveilingen der Nederlansche Handel-Maatschappij levert hij kritiek op de misstanden van de Nederlandse koloniale politiek in de kolonie Nederlands-Indi&euml;.&nbsp;&nbsp;

Multatuli 

Grote Geesten - Multatuli

Multatuli

Wie is Multatuli?

Wie is émilie?

Émilie du Châtelet

Émilie du Châtelet

Wie is Emilie du Châtelet?

Wetenschap

Wie is Émilie du Châtelet?

Volgens Foucault is de mens opgebouwd als een ui: als je de schillen een voor een verwijdert op zoek naar de kern, dan zie je dat de kern leeg is. De ui bestaat dus uit die schillen. Op vergelijkbare manier wordt de mens wie hij is door de taal, geschiedenis en maatschappij waarin hij leeft.

Michel Foucault

Grote Geesten - Michel Foucault

Wie is Michel Foucault?

gif_coornhert.mp4

Coornhert heeft vanwege zijn keuzes veel verloren. In een tijd waar katholieken en protestanten constant met elkaar op de vuist gaan, wil Coornhert juist de vrede herstellen. De mens is vrij, stelt Coornhert, om met behulp van verstand zijn eigen keuzes te maken. Calvinisten zijn er daarentegen juist van overtuigd dat God je met een bepaalde reden op de wereld heeft gezet.
Ook de katholieken zijn niet blij met Coornhert. Hoewel hij van huis uit katholiek is, noemt hij de kerk corrupt. De katholieke Spanjaarden nemen hem in 1567 gevangen, omdat hij een belangrijk adviseur is van de rebel Willem van Oranje.
Tijdens zijn gevangenschap schrijft Coornhert zijn boek Boeventucht. Daarin schrijft hij dat het geen zin heeft om gevangenen te slaan of te mishandelen in de vorm van lijfstraffen. Het strafrecht moet niet zijn gebaseerd op wraak maar op logische overwegingen. Zet gevangenen liever aan het werk, dan heb je nog wat aan ze.
Na zijn gevangenschap vestigt hij zich in 1576 in Haarlem, waar hij zijn belangrijkste boek schrijft: Wellevenskunst. Zoals al zijn boeken is het in het Nederlands geschreven, en niet in het Latijn wat gebruikelijk is. Boeken moeten volgens hem voor iedereen toegankelijk zijn.
Als in Haarlem in 1581 het katholicisme wordt verboden, blijft hij vechten voor geloofsvrijheid. In 1585 vlucht hij naar Gouda. Hier gaan de mensen minder streng om met het geloof. Aan de gevel van zijn oude huis hangt tot vandaag de dag zijn portret gebeiteld in steen.&nbsp;&nbsp;

Dirck Coornhert

Grote Geesten - Dirck Coornhert

Wie is Dirck Coornhert?

Marx reist veel door Europa in de tijd van de Industri&euml;le Revolutie. Met nieuwe machines kunnen producten snel en goedkoop worden gemaakt in grote aantallen. Dat gebeurt in fabrieken. Arbeiders in die fabrieken werken in slechte omstandigheden. Zo is het vaak onveilig, maken ze lange dagen en krijgen ze weinig betaald. Marx ziet dit gebeuren. Volgens hem worden deze fabrieksarbeiders gezien en behandeld als machines. Ze maken veel goederen die veel winst opleveren, maar die winst verdwijnt in de zakken van fabriekseigenaren.&nbsp;&nbsp;
Volgens Marx werken arbeiders mee aan hun eigen ondergang. Door nieuwe technieken levert arbeid steeds meer winst op voor de (fabrieks)eigenaren, maar niet voor de arbeider. Arbeiders worden steeds armer, terwijl de eigenaren steeds rijker worden.

Karl Marx

Grote Geesten - Karl Marx

Wie is Karl Marx?

Bertrand Russell

Betrand Russell

Wie is Bertrand Russell?

Filosoof Friedrich Nietzsche wil weer betekenis aan het leven van mensen geven. Hij zegt dat we dit sinds de tijd van de oude Grieken zijn kwijtgeraakt. In die tijd zorgen grootse prestaties, zelfstandigheid en macht vanzelf voor bewondering. Maar volgens Nietzsche zorgt het <a href="https://npokennis.nl/longread/7648/wat-is-het-christendom" target="_blank" rel="noopener">christendom</a> er daarna voor dat we niet meer anders mogen zijn dan de rest. Hij ziet het christendom als een manier voor gewone mensen om de vrije geest te onderdrukken. Hij noemt het een slavenmoraal. Alles wat anders is, moet zich aanpassen aan de rest.&nbsp;
Nietzsche zegt dat we eerst moeten leren leven met het idee dat niets vaststaat. Als we dat beseffen kunnen we zelf betekenis geven aan ons leven en durven om anders te zijn. Dit kan mislukken. Maar we moeten ook van moeilijke tijden leren. Je kunt je eigen fouten of ongeluk niet op anderen of op God afschuiven. Dit noemt Nietzsche: Amor fati: heb uw lot lief. Dit betekent dat we ons lot moeten accepteren.&nbsp;&nbsp;

Friedrich Nietzsche

Grote Geesten - Friedrich Nietzsche

Wie is Friedrich Nietzche?

Wie is Friedrich Nietzsche?

Al op jonge leeftijd is Anton de Kom ge&iuml;nteresseerd in de geschiedenis van zijn land en zijn volk. Zijn tantes vertellen verhalen over de grote helden van Suriname en de gruwelijkheden van de <a href="https://npokennis.nl/story/28/welke-rol-speelde-nederland-in-de-slavernij" title="Lees hier meer over het slavernijverleden" target="_blank" rel="noopener">slavernij</a>.

Anton de Kom

Wie is Anton de Kom? 

John Stuart Mill

Wie is John Stuart Mill?

Op een dag belandt een spreeuw per ongeluk in het verblijf van een bonobo-aap. De vogel verstijft van schrik, vliegen lukt niet meer. Voorzichtig pakt de mensaap de spreeuw op, klimt ermee in een hoge boomtop, spreidt met zijn handen de vleugels en helpt hem om weg te vliegen.
Onderzoeker Frans de Waal ziet het gebeuren en voor hem is het duidelijk: het vermogen om je in te leven in een ander is dus niet alleen iets van mensen. Dit wordt de belangrijkste boodschap in zijn werk waar hij wereldberoemd mee wordt: apen en mensen lijken veel meer op elkaar dan tot dan toe gedacht.
Als jonge onderzoeker kijkt hij duizenden uren naar de chimpansees in Burgers Zoo in Arnhem en schrijft ie op wat hij ziet. Hij ziet de apen flink ruzi&euml;n, maar ook hoe ze daarna hun hand uitsteken en elkaar omhelzen om het weer goed te maken. En dat is niet voor niets: om te overleven moeten ze vrienden blijven.
In de jaren zeventig is dit een nieuwe ontdekking. Tot die tijd werd gedacht dat mensen en dieren wel dingen gemeen hebben, maar dan alleen de slechte trekken. Zoals bijvoorbeeld agressie en hebzucht (steeds &lsquo;meer&rsquo; willen hebben). De gedachte was dat alleen mensen samen kunnen werken en gevoelens kunnen hebben dankzij religie en cultuur.
De Waal ziet nog iets anders opvallends: het alfamannetje is lang niet altijd de grootste en de sterkste van de groep. De leider die alleen maar de baas wil blijven met agressie, houdt het nooit lang vol. Deze leiders verliest het al gauw van een leider die samenwerkt, schrijft hij in zijn boek Chimpanseepolitiek. Een goede leider weet juist heel goed wanneer hij moet vechten en wanneer het tijd is om vrede te sluiten.
Hij inspireerde met zijn bevindingen niet alleen andere wetenschappers, maar ook bestuurders en politici. Nieuwe Amerikaanse Congresleden krijgen zijn boek aangeraden ter voorbereiding op het politieke werk.

thumb Frans de Waal

Frans de Waal

Wie is Frans de Waal

Wie is Frans de Waal?

De essays van De Montaigne gaan over allerlei dingen: spijt, eerlijkheid, slapen, eten, vriendschap en zijn eigen goede en slechte kanten. Hij is de eerste denker die ook over zichzelf schrijft.&nbsp;Hierdoor gaat hij in tegen het oude idee dat filosofie moet gaan over abstracte dingen en een waarheid die altijd hetzelfde blijft. Voor zo&rsquo;n waarheid zijn mensen volgens Montaigne te goedgelovig, te ijdel en veranderen mensen zelf te veel.&nbsp;&nbsp;
Dat betekent niet dat je niets kunt doen of leren. Door jezelf te onderzoeken, leer je hoe je kunt handelen op een manier die bij jou past. Dit is praktische kennis en wijsheid, geen grote filosofische waarheid. Montaigne vindt bescheidenheid de beste kwaliteit van mensen. Zijn motto is "Que sais-je?" wat betekent: "Wat weet ik?" Hierdoor geef je toe dat je niet alles weet, wat je bescheiden maakt.&nbsp;&nbsp;
Montaigne sterft op 59-jarige leeftijd. Hij schrijft: "Het nut van het leven ligt niet in de lengte ervan, maar wat u er mee doet." Het maakt dus niet uit hoe lang je leeft, maar wel wat je in je leven doet en bereikt.&nbsp;&nbsp;

Michel de Montaigne

Grote Geesten - Michel de Montaigne

Wie is Michel de Montaigne?

Ayn Rand

Grote Geesten - Ayn Rand

Wie is Ayn Rand?

Geluk bereik je volgens Epicurus door pijn te vermijden en het genot na te streven. Zijn manier van denken wordt ook wel hedonisme genoemd. Vriendschap vindt hij &eacute;&eacute;n van de belangrijkste dingen van het leven. Hij nodigt mensen graag uit om een kijkje te nemen in zijn ommuurde tuin waar hij met vrienden een gemeenschap vormt. Ook slaven en vrouwen zijn er welkom. En dat is ongebruikelijk in die tijd.
Om geluk te krijgen roept Epicurus de &lsquo;hedonistische calculus&rsquo; in het leven. Deze calculus, of anders gezegd rekensom, waarschuwt dat je niet als een kip zonder kop het genot moet achtervolgen. Laat genot liggen als je weet dat die later voor een groter ongemak zorgt en verdraag liever even wat pijn als daarna het genot groter wordt.
Epicurus gaat niet uit van een kosmos met een hoger doel en goden die zich met de loop van je leven bemoeien. Hij ziet de wereld als &lsquo;los zand&rsquo;. Hij stelt zich de wereld voor als een verzameling van atomen zonder verdere zin of bedoeling. We leven ons leven en na de dood ben je verdwenen. Angst voor de dood is volgens Epicurus dan ook niet nodig. Want wanneer wij er zijn, is de dood er niet, en wanneer de dood er is, zijn wij er niet meer.&nbsp;&nbsp;

Epicurus 

Grote Geesten - Epicurus

Epicurus

Wie is Epicurus?

gif_hirschfeld_1.mp4

Magnus Hirschfeld

Grote Geesten - Magnus Hirschfeld

Wie is Magnus Hirschfeld?

Jean-Paul Sartre

Grote Geesten - Jean-Paul Sartre

Wie is Jean-Paul Sartre?

gif_hume_2.mp4

David Hume

Grote Geesten - David Hume

Wie is David Hume?

Gif_murdoch.mp4

Schrijver Iris Murdoch ontwikkelt haar eigen filosofische idee&euml;n tijdens de Tweede Wereldoorlog, toen veel mannen aan het front waren om te vechten. Filosofen focussen in die tijd vooral op waarneembaar gedrag, dus wat je aan de buitenkant kan zien. Volgens hen is alleen zichtbaar gedrag het bewijs van juiste keuzes of goede bedoelingen. Maar Murdoch vindt die blik te beperkt. Wat je denkt, voelt en verlangt, is ook belangrijk. 'Het is niet stil en duister binnenin,' schrijft ze.&nbsp;
Stel je voor: een schoonmoeder vindt haar schoondochter maar ordinair. Ze praat luid en draagt geen nette kleren. Maar haar zoon is heel erg verliefd. De schoonmoeder vraagt zich af: ben ik misschien jaloers of ouderwets? Dan kijkt ze nog eens naar haar schoondochter en ziet ze dat ze juist spontaan en speels is. Dit is een bekend voorbeeld uit het filosofische werk van Murdoch. Het beantwoordt meteen de belangrijkste vraag in haar werk: hoe ben je een goed mens?&nbsp;
De schoonmoeder uit het voorbeeld durft verder te kijken dan haar eigen <a href="https://npokennis.nl/longread/7752/hoe-bewust-ben-jij-je-van-je-vooroordelen" target="_blank" rel="noopener">vooroordelen</a>. Wanneer we aandacht geven aan een ander, zonder aan onszelf te denken, leren we een persoon echt kennen. Murdoch noemt deze manier van kijken 'liefde'. En liefde is de motor die ons helpt om te groeien.&nbsp;
Maar dat is nog niet zo eenvoudig voor ons, omdat we ego&iuml;stisch en koppig zijn. Het 'dikke vette ego' staat in de weg. We zitten gevangen in ons 'web van zelfverheerlijkende en troostende wensen en dromen', schrijft Murdoch. Dit betekent dat we bevestiging zoeken om ons een goed gevoel te geven. Deze kunnen ons tegenhouden om de werkelijkheid te zien en te groeien. Wie het goede wil ontdekken, moet volgens Murdoch leren boven zichzelf uit te stijgen.&nbsp;

Iris Murdoch

Grote Geesten - Iris Murdoch

Wie is Iris Murdoch?

Karl Popper

Grote Geesten - Karl Popper

Wie is Karl Popper?

Aristoteles

Wie is Aristoteles?

Explainer 

In 585 voor Christus vindt een zonsverduistering plaats op 28 mei. Volgens de verhalen heeft Van Milete die datum van tevoren al perfect voorspelt. Het is de geboortedag van de filosofie en de wetenschap. Eerder werd een zonsverduistering gezien als een straf of teken van de goden. Maar Thales laat zien dat je met de juiste kennis over de beweging van hemellichamen gewoon kan uitrekenen wanneer de maan voor de zon schuift.&nbsp;&nbsp; &nbsp; Thales is de eerste van een aantal filosofen uit Milete, een bloeiende Griekse handelsstad. Het bijzondere van deze denkers is dat ze natuurverschijnselen niet langer zien als acties van de goden. Ze proberen verschijnselen om ons heen te verklaren op basis van simpele regels en argumenten.&nbsp; &nbsp; &nbsp; Een oerstof zet volgens deze filosofen alles in beweging en niet de goden. Voor Thales is die oerstof water want alles wat leeft, groeit door water. Vergeleken met onze huidige kennis over moleculen en atomen is het een wat simpele verklaring, maar het is wel een eerste poging om de natuur te begrijpen.&nbsp;&nbsp; &nbsp; Over Thales gaat het verhaal dat hij een keer zo opging in het staren naar de sterrenhemel, dat hij in een put viel. Dit verhaal leert ons nog een belangrijke les: denk na over de wereld, maar vergeet niet dat je met beide benen op de grond moet blijven staan.&nbsp;&nbsp;

Thales van Milete

Wie is Thales van Milete?

Socrates is de eerste in de Westerse filosofie die de mens centraal stelt in zijn denken. Hij spoort mensen aan om zelf na te denken en niet domweg op het oordeel van anderen af te gaan. Het grootste deel van zijn leven brengt Socrates door op straat en op de markt van Athene. Hij moedigt stadgenoten aan om kritische vragen te stellen over hun goden, hun waarden en zichzelf. Hij praat met iedereen.&nbsp;&nbsp; &nbsp; Socrates noemt later zijn gesprekstechniek wel de &lsquo;vroedvrouwtechniek&rsquo;. Hij ziet het als zijn opdracht om mensen te helpen zelf het juiste inzicht te &lsquo;baren&rsquo; (een vroedvrouw hielp vroeger bij bevallingen, vandaar &lsquo;baren&rsquo;). Hij vindt dat echte inzichten alleen van binnenuit kunnen komen. Anderen kunnen die niet aan je leren of opleggen. Hij stelt zijn gesprekspartner urenlang lastige en prikkelende vragen waarop hij zelf het antwoord ook niet weet. Hierdoor dwingt Socrates zijn gesprekspartner zijn verstand te gebruiken en zelf na te denken over leven en gewoonten, over goed en kwaad. Vaak ziet die ander op een gegeven moment in dat zijn eigen idee&euml;n niet kloppen.&nbsp; &nbsp; Hierdoor wordt Socrates door de machthebbers gezien als een irritante man, die de staat in de weg zit. Op zijn 70ste werd Socrates beschuldigd van het &ldquo;niet geloven in de goden van de staat&rsquo; en van het &ldquo;misleiden en bederven van de jeugd&rdquo;. Hij moet ophouden met zijn werk, anders wacht hem de gifbeker. Hij weigert daarin mee te gaan en staat erop dat zijn familie en vrienden niet om zijn leven zullen smeken. Hij drinkt rustig de gifbeker leeg en voert daarna met zijn vrienden een laatste filosofische discussie.
Socrates zelf heeft nooit de moeite genomen om zijn idee&euml;n vast te leggen. Wat we van hem weten heeft zijn beroemde leerling Plato opgeschreven.&nbsp;&nbsp;

Socrates

Wie is Socrates? 

Baruch Spinoza

Spinoza

Wie is Spinoza?

Als je bijvoorbeeld kijkt naar de blauwe lucht boven je kun je je afvragen of dat nou puur natuur is. De vogels, de wolken en het licht zijn natuurlijk, maar hoe zit het met een witte vliegtuigstreep? Ook zegt Latour dat we veel instrumenten nodig hebben gehad om tot onze kennis te komen.
De wereld buiten ons is niet simpelweg terug te brengen tot de natuur, maar ook niet tot de samenleving. Latour zegt dat de hokjes die de moderne wetenschap heeft bedacht zoals cultuur en natuur, mensen en niet mensen, feiten en waarden, dus niet kunnen kloppen. Hij ziet de mens niet langer als een hoofdrolspeler, maar als &eacute;&eacute;n van de spelers. Zelfs briljante wetenschappers hebben hulp nodig van computers, geld en collega&rsquo;s.
Voor de Aarde gebruikt Latour de naam Gaia, vernoemd naar de Oudgriekse godin. Daarmee bedoelt hij niet alleen onze planeet zelf, maar het hele netwerk van levensvormen. Zelfs bacteri&euml;n.
En dus, zegt Latour, verdienen de &lsquo;dingen' om ons heen ook een stem. Hij bedenkt het 'parlement der dingen', waarin niet-mensen zoals oceanen en mineralen rechten krijgen. Het is een oefening om de oude grenzen tussen mens en natuur los te laten en de andere spelers op waarde te leren schatten. Zijn idee&euml;n zijn door de klimaatbeweging helemaal omarmd en misschien wel relevanter dan ooit.

Bruno Latour

Wie is Bruno Latour?

Waarom is beweging zo belangrijk? Zijn E-nummers slecht voor je? En waarom worden we kaal? Dat en meer ontdek je op deze pagina.

thema_gezondheidvoeding_socialimage

Gezondheid

Voeding

Gezondheid & Voeding

Hoe kom je uit de schulden? Sparen we genoeg voor ons pensioen? En waarom zou je beleggen? Hier vind je antwoord op je vragen over geld en inkomen. 

thema_geldinkomen_socialimage

Geld

Inkomen

Geld & Inkomen

Van muziek en games tot reizen en festivals: we vinden het heerlijk om even lekker te ontspannen. Ontdek er hier meer over.

thema_lifestylevrijetijd_socialimage

Lifestyle

Vrije tijd

Lifestyle & Vrije tijd

Wat is deepfake? Hoe wordt een nieuw vaccin getest? En hoe erg is klimaatverandering? NPO Kennis duikt in de wereld van wetenschap en technologie.

thema_techwetenschap_socialimage

Tech

Tech & Wetenschap

Van de Oudheid tot de Nederlandse festivalcultuur: ontdek de verhalen achter de belangrijkste gebeurtenissen, personen en objecten uit onze geschiedenis en cultuur.

thema_geschiedeniscultuur_socialimage

Geschiedenis & Cultuur

Wat gebeurt er als je verliefd bent? Waarom hebben we aanraking nodig? En hoe werkt een orgasme? Dat en meer ontdek je bij NPO Kennis.

thema_liefderelaties_socialimage

Liefde

Relaties

Liefde & Relaties

Van woningnood tot stress op de werkvloer: hier vind je alle NPO Kennis verhalen over wonen en werken op een rij.

thema_wonenwerken_socialimage

Wonen

Werken

Wonen & Werken

Van de verkiezingen tot grote protestacties: ontdek hier meer over de politieke en maatschappelijke kwesties die de samenleving bezighouden.

thema_politieksamenleving_socialimage

Politiek

Samenleving

Politiek & Samenleving

In de serie Grote Geesten van omroep <a href="https://www.human.nl/" title="Human.nl" target="_blank" rel="noopener">Human</a> komen indrukwekkende denkers tot leven, mensen van toen waarop we voortbouwen, de schouders waarop we nu staan. Wat kunnen we leren van hun leven en denken? En hoe leven zij voort in onze huidige samenleving?

HUMAN wil mens en wereld vooruit helpen door autonomie en verantwoordelijkheid te bevorderen. Oa door verschillende perspectieven van maatschappelijke vraagstukken te tonen.

HUMAN

Human logo

Grote Geesten