Wat zijn de voor- en nadelen van stemwijzers?
Wat zijn de voor- en nadelen van stemwijzers?
Video
Laatste update: 15-07-2025
In verkiezingstijd is het soms moeilijk om op de hoogte te blijven van alle partijen en hun standpunten. Een stemwijzer is een handig hulpmiddel dat je hiermee op weg kan helpen. Helaas zitten er ook wat haken en ogen aan. In deze video zie je hoe de stemwijzer gemaakt worden.
Martin Rosema is een universitair docent politicologie aan de Universiteit Twente.
Devran Alkas is journalist en werkt als redacteur en presentator voor NOS op 3.
Programma: NOS op 3 (NOS)
Er zijn twee verschillende manieren waarop stemwijzers vaak gemaakt worden. De meeste stemwijzers verzinnen eigen stellingen gebaseerd op belangrijke thema's. Dat doet bijvoorbeeld de populaire 'officiële' Stemwijzer. Denk bijvoorbeeld aan asiel of de huizenmarkt. De stemwijzers vragen vervolgens aan de partijen wat zij van deze kwesties vinden. Daarna controleren de stemwijzer in meer of mindere mate of de opgegeven standpunten kloppen. De stemwijzer kiest deze stellingen op basis van onderwerpen waar partijen echt van elkaar verschillen.
Sommige kieswijzers vullen de standpunten van partijen helemaal zelf in. Bijvoorbeeld stemwijzer 'Kieskompas'. Politicoloog Martin Rosema zegt dat deze manier eigenlijk beter is. Politieke partijen weten zelf namelijk heel goed wat hun populaire of minder populaire standpunten zijn. Hierdoor kunnen ze vooraf hun woordgebruik aanpassen, zodat het beter aansluit bij de meeste mensen.
Een voorbeeld van een stemwijzer is Kieskompas. Deze stemwijzer kiest de standpunten helemaal zelf en zegt zelf geen stemadvies te geven. Het doel is om mensen inzicht te geven in het politieke landschap.
Er is ook kritiek op stemwijzers. Zij zeggen dat alleen het turven en wegen van standpunten niet goed genoeg is om een partij echt te doorgronden. Zij adviseren niet alleen naar de standpunten te kijken van partijen, maar ook naar hoe de partijen de afgelopen jaren hebben gestemd in de Kamer. Ondanks alle voor- en nadelen van stemwijzers kan het wel een goed en laagdrempelig hulpmiddel zijn.
Als je je stem eenmaal hebt uitgebracht is het aan de honderden vrijwilligers om alle stemmen te gaan tellen. Hoe ze dat doen lees je hier.
Bekijk hier de hele video van NOS op 3.