Serie
Politiek
Bekijk de serie
Wat gebeurt er als er verkiezingen zijn?
Hoe werkt een formatie?
... en je weet het
Hoe werkt een formatie?
© ANP
Na de verkiezingen volgt altijd de formatie.
Dat is nodig omdat geen enkele partij in Nederland een meerderheid haalt in de Tweede Kamer.
© ANP
Het doel van de formatie is een vormen en een maken. De partij die het grootst is geworden bij de verkiezingen, mag vaak beginnen met de formatie.
2Doc: Het Gedoogdrama - BNNVARA
"Dan heb je het initiatief."
Formeren is onderhandelen. Partij A wil misschien wel met partij B samenwerken, maar niet als partij C meedoet. Of alleen als bepaalde thema’s in het regeerakkoord komen. Daarom draait het tijdens de formatie om praten, praten, praten.
Nieuwsuur - NOS-NTR
Bij de formatie zoeken partijen naar overeenkomsten. Maar ze moeten elkaar ook wat gunnen.
Bijna alle partijen willen graag betrokken worden bij de formatie.
Want in een coalitie heb je als partij de meeste kans om je ideeën waar te maken.
De coalitiepartijen kiezen samen namelijk de ministers en de minister-president. Zij besturen het land: ze maken regels, bedenken nieuwe wetten en stellen de vast. Kom je als partij niet in de coalitie, dan ga je naar de oppositie. Oppositiepartijen hebben minder directe invloed op beslissingen.
Hoge Bomen - AVRO
De formatie in 1977 gaat moeizaam. Het lukt de grootste partij PvdA niet om een coalitie te vormen. Daardoor gaat lijsttrekker Joop den Uyl de oppositie in.
Er zijn verschillende fases in de formatie:
- Verkenning: De verkenner praat met partijen om opties te onderzoeken.
- Informatie: Een informateur kijkt welke partijen een nieuw kabinet kunnen vormen en spreekt met hen een eerste regeerakkoord af.
- Formatie: De formateur stelt het kabinet samen.
- Regeringsverklaring: De leden van het nieuwe kabinet stellen een regeringsverklaring op.
Journaal - NOS
Het grootste deel van de formatie gebeurt achter gesloten deuren. Journalisten proberen altijd informatie los te krijgen. Ook vroeger al.
M - BNNVARA
“De formatie is het zwarte gat van de Nederlandse democratie.”
Frénk van der LindenJournalist
Formaties kunnen lang duren. Soms lijkt het alsof partijen het eens zijn, maar stapt een partij onverwachts toch op. Dan moet een informateur opnieuw beginnen. Dat gebeurde in de formatie van 2017.
Journaal - NOS
Na meerdere pogingen mislukt de formatie tussen VVD, CDA, D66 en GroenLinks. Ze worden het niet eens over plannen rond vluchtelingen.
Na de formatie begint het echte werk.
De ministerploeg wordt en daarna kunnen ze aan de slag.
Hoe werkt een formatie?
Laatste update: 16-06-2025
