Wat is 'homogenezing'?
Wat is 'homogenezing'?
Laatste update: 04-11-2025
In sommige delen van onze samenleving wordt homoseksualiteit nog altijd gezien als een ‘ziekte’ of ‘aandoening’. Dat gebeurt bijvoorbeeld in (streng)gelovige gemeenschappen, maar bijvoorbeeld ook onder mensen die homoseksualiteit zien als een bedreiging voor traditionele gezinswaarden.
Redacteur: Hylkje Kroon
Op verschillende plekken in Nederland wordt door ‘therapeuten’ behandeling aangeboden om homoseksualiteit te ‘genezen’. Dit wordt homotherapie, conversietherapie of homogenezing genoemd. Mensen met een homoseksuele geaardheid volgen zo’n therapie in de hoop dat ze hetero worden. In de meeste gevallen worden ze tot zo’n behandeling aangezet door hun omgeving of familie, maar het kan ook zijn dat ze zelf in therapie willen. Bijvoorbeeld omdat ze bang zijn dat hun familie of God niet accepteert dat ze homoseksueel zijn.
Johan koos er zelf voor om homotherapie te volgen. Hij groeide op in een gelovig gezin en wilde hetero worden zodat hij zijn familie niet zou verliezen:
Bekijk het hele interview met Johan van Spuiten en Slikken (BNNVARA) hier.
Hoe gaat homotherapie?
De methodes die bij homotherapie worden gebruikt, zijn heel verschillend. Denk bijvoorbeeld aan gesprekken met een pastoor of dominee waarbij iemand overtuigd wordt om toch hetero te worden. Ook zijn er ‘behandelaars’ die denken dat de duivel de reden is van homoseksualiteit. Vanuit die denkwijze voeren ze duiveluitdrijvingen uit. Tijdens dit soort rituelen wordt de duivel uit de persoon gejaagd door middel van brabbeltaal, aanrakingen, onderdompelen, opsluiting en schreeuwen. Ook elektroshocks en zelfs castratie kwamen in de vorige eeuw voor.
Persoonlijke ervaringen
Wat is het effect van homogenezing?
Volgens de westerse wetenschap is het niet mogelijk om te genezen van homoseksualiteit omdat het geen ziekte of aandoening is. Wel zijn er enkele mensen die zich na behandeling zijn gaan identificeren als ‘ex-gay’. Raph Creemers was er daar één van. Hij geloofde te zijn genezen van zijn homoseksualiteit. Hij richtte een praktijk op om andere homoseksuele mensen te helpen met hun genezing. Jaren later deelde hij mee dat hij toch niet genezen was en dat homotherapie niet werkt:
"Ik geloofde werkelijk dat als je Gods weg ging, je van homo hetero kon worden."
De psychische en sociale effecten van de homotherapie zijn daarnaast vaak enorm. Psycholoog Idra Boedjarath spreekt jongeren die door de therapie in loyaliteitsconflict kwamen met hun familie, die negatieve zelfbeelden of depressies ontwikkelden, en in sommige gevallen zelfs zelfmoord wilden plegen.
In het ergste geval kan homogenezing tot zelfmoord leiden, aldus psycholoog Boedjareth.
Femke wordt gelovig opgevoed en komt er op haar 13e achter dat ze op vrouwen valt. Ze gaat in gesprek met een jeugdwerker van de kerk. Hij probeert haar te overtuigen dat homoseksualiteit niet echt is. Ze probeert hetero te worden, maar wordt daardoor depressief:
Femke werd depressief door homogenezingstherapie.
Ook kan het zijn dat mensen die homotherapie ondergingen op sociaal vlak veel gevolgen ervaren. Bijvoorbeeld dat ze hun familie of gemeenschap zijn kwijtgeraakt, omdat die het niet eens waren met hun seksuele geaardheid.
Denk jij aan zelfdoding of maak je je zorgen om iemand? Praten over zelfdoding helpt en kan anoniem via de chat op www.113.nl of telefonisch op 113 of 0800-0113.
Hoe ontstond homogenezing en hoe oud is het?
Het is lastig vast te stellen sinds wanneer homogenezing precies plaatsvindt. Wel is bekend dat wetenschappers, psychiaters en psychologen zich in de 19e en 20e eeuw meer gingen bezighouden met homoseksualiteit. Zo zagen ze destijds homoseksualiteit als een ziekte, wat in medische termen betekent dat men dacht dat er behandeling mogelijk was.
Een bekende psycholoog die in de jaren 60 homoseksualiteit een aandoening noemt, is Gerard van den Aardweg. Hij geloofde dat een bepaalde opvoeding kon leiden tot homoseksualiteit:
Bekijk de hele uitzending van Andere Tijden over homogenezing hier.
Psychiater Piet Kuiper, invloedrijk tussen 1960 en 1980, noemde homoseksualiteit een “neurose”. Hij schreef er handboeken over die psychiaters in opleiding moesten lezen tijdens hun studie. Daardoor werden zijn standpunten jarenlang doorgezet. Kuiper kwam uiteindelijk zelf openlijk op zijn theorieën terug.
Maar ook in deze eeuw blijft homogenezing onderwerp van gesprek. In 2012 bericht de krant Trouw dat homotherapie bij de christelijke stichting Different werd vergoed door zorgverzekeraars. Dat gebeurde terwijl er geen wetenschappelijk bewijs is dat homotherapie werkt. Ten tijde van het onderzoek is de stichting een officiële ggz-instelling, onderdeel van de orthodox-christelijke organisatie Tot Heil Des Volks. Toen dit nieuws uitkwam, besloot de minister van volksgezondheid dat er een einde moest komen aan de vergoeding van homotherapie. Ze stelde: “Homoseksualiteit is geen ziekte. De zorgverzekering is bedoeld voor het behandelen van ziektes”.
Dat de therapie bij Different niet langer werd vergoed, betekende echter niet dat homotherapie werd afgeschaft of dat het stopte. In 2020 ontdekte een onderzoeksbureau dat er op dat moment zo’n 15 homogenezingstherapeuten actief zijn in Nederland. De echte cijfers lagen waarschijnlijk hoger, zo stelde het bureau. Veel ‘behandelaars’ voeren homogenezing namelijk stiekem uit. Hoeveel er nu nog actief zijn, is niet precies bekend.
Is homogenezing nu verboden?
Begin september 2025 stemt een meerderheid in de Tweede Kamer voor een verbod op homogenezing. Dat was een bijzonder moment, want er werd al jarenlang over zo’n verbod gediscussieerd, maar het lukte eerder niet een wet te vormen. Volgens de wet is het nu strafbaar om mensen “stelselmatig” of “op indringende wijze” te dwingen hun seksuele voorkeur te onderdrukken of veranderen.
Volwassenen die vrijwillig conversietherapie willen volgen, mogen dat onder deze nieuwe wet nog steeds doen. De therapieën mogen echter niet meer openbaar worden aangeboden. Behandelaars die de wet overtreden, dus die bijvoorbeeld mensen behandelen die daartoe gedwongen zijn, riskeren een gevangenisstraf van zes maanden of een boete van €25.000.
Heb je hulp nodig? Of maak jij je zorgen over iemand in je omgeving? Dan kan je (anoniem) contact opnemen met de MIND Hulplijn via 0900 1450 (doordeweeks van 09:00 - 21:00 uur). Of kijk op wijzijnmind.nl voor meer informatie en de mogelijkheid om te chatten, e-mailen of WhatsAppen met een hulpverlener.
Heb je ervaring met homogenezing in de kerk of vragen over je geaardheid en ben je christen? Hier kun je contact opnemen met de stichting van dominee Noordijk.
In het kort:
Homotherapie wordt ook wel conversietherapie of homogenezing genoemd.
Volgens de huidige westerse wetenschap is het niet mogelijk om te genezen van homoseksualiteit omdat het geen ziekte of aandoening is.
De psychische en sociale effecten van de homotherapie zijn vaak enorm. Slachtoffers krijgen last van loyaliteitsconflicten, negatieve zelfbeelden, depressies of zelfmoordgedachten.
Begin september 2025 stemt een meerderheid in de Tweede Kamer voor een verbod op homogenezing. Dat was een bijzonder moment, want er werd al jarenlang over zo’n verbod gediscussieerd.
Geraadpleegde bronnen
En je weet het!
Anderen het laten weten?
