Waarom is de Nachtwacht zo beroemd?
Waarom is de Nachtwacht zo beroemd?
Laatste update: 28-04-2023
Het beroemdste schilderij van Rembrandt is zonder twijfel de Nachtwacht (1639-1642). Rembrandt schildert het doek rond zijn vijfendertigste en het is zijn enige schuttersstuk. Waarom kent vrijwel iedere Nederlander juist dit schilderij?
Jarenlang werkt Rembrandt aan het schuttersstuk in opdracht van het Amsterdamse schuttersgilde. Het werk is bedoeld voor de grote feestzaal van de Kloveniersdoelen en draagt de naam (zet je schrap): De compagnie van kapitein Frans Banninck Cocq en luitenant Willem van Ruytenburgh maakt zich gereed om uit te marcheren.
Rembrandt maakte van de Nachtwacht (1642) een uniek schuttersportret, vooral door het doek van achteren naar voren op te schilderen. Hoe deed hij dat?
Het schuttersstuk heeft door de eeuwen heen meerdere titels gekregen, maar ‘de Nachtwacht’ is in ieder geval niet de naam die Rembrandt zelf in gedachten heeft als hij het stuk in 1642 afmaakt. Hoe komt het schilderij dan toch aan zijn naam? In de negentiende eeuw is de vernislaag van het doek vuil en daardoor donkerder geworden. Men kan niet anders concluderen dan dat het schilderij een scène moet voorstellen van schutters die de wacht houden in de nachtelijke uren. Zo krijgt het de bijnaam: ‘de Nachtwacht’. Pas nadat het doek wordt schoongemaakt blijkt dat de schutters in een donkere ruimte staan die wordt verlicht door daglicht.
Echt veel ervaring heeft Rembrandt niet met schuttersstukken. De Nachtwacht is zijn eerste en laatste schuttersstuk. Meestal zijn schuttersstukken – een genre dat alleen in Nederland in de zestiende en zeventiende eeuw wordt beoefend – statische composities waarin de leden keurig in een of twee rechte rijen naast elkaar staan afgebeeld. In de Nachtwacht geeft Rembrandt een geheel eigen draai aan het genre. Rembrandt creëert juist veel diepte door de schutters voor, achter en naast elkaar af te beelden, midden in de actie bovendien. Het hoge contrast zorgt voor nog meer beweging, waardoor het doek een momentopname uit een levendige scène lijkt. De Nachtwacht lijkt haast wel een scène uit een toneelstuk. Niet eerder maakt iemand zo'n eigenzinnig schuttersstuk.
Wat maakt de Nachtwacht nog meer zo speciaal? Klik op onderstaande afbeelding en ontdek het in het interactieve meesterwerk 'Beleef de Nachtwacht'. Stap voorbij het rode koord, pak de hand van kapitein Frans Banninck Cocq, zoom in en laat je meevoeren in de wereld van de Nachtwacht.
En je weet het!
Anderen het laten weten?