Wie is Aletta Jacobs?

2:05
Thumb Aletta Jacobs

Wie is Aletta Jacobs?

Video

Explainer

Laatste update: 18-11-2025

Aletta Jacobs (9 februari 1854-10 augustus 1929) was arts, feminist en pionier in de strijd voor vrouwenrechten. Ze speelt een belangrijke rol in de vrouwenbeweging, zo zette ze zich in voor geboortebeperking en vrouwenkiesrecht. Daarnaast was ze een invloedrijke activist op sociaal en politiek gebied. Haar levenswerk veranderde de positie van de vrouw in Nederland voorgoed.

Als klein meisje weet Aletta Jacobs het zeker: ze wil dokter worden, net als haar vader en broer. Maar in haar tijd is studeren en dokter worden voor mannen. Vrouwen gaan naar de jongedamesschool om ‘goede manieren’ te leren. Het is niks voor Jacobs. Zij wil meer dan ‘met een handwerkje achter de horretjes te zitten gluren’.

Stiekem schrijft ze een brief aan de liberale minister Thorbecke met de vraag of ze deel mag nemen aan de lessen op de universiteit. Thorbecke gaat akkoord. Ze mag een jaar op proef studeren.

Jacobs weet dat er veel van haar afhangt. Zij kan bewijzen dat vrouwen wél kunnen studeren en ervoor zorgen dat universiteiten voorgoed voor vrouwen worden opengesteld. Jacobs én haar broers worden flink bespot, maar ze geeft niet op. Aletta Jacobs wordt de eerste vrouw die afstudeert als arts.

In Amsterdam opent ze een eigen dokterspraktijk. Ze houdt gratis spreekuren voor vrouwen die geen dokter kunnen betalen. Ook deelt ze haar kennis: ze schrijft het allereerste voorlichtingsboek over het vrouwelijk lichaam. Daarnaast geeft ze een vroege vorm van anticonceptie weg, want vrouwen zijn uitgeput van constant zwanger zijn. Haar mannelijke collega’s zijn woest over haar acties: een vrouw moet baren, zogen en zorgen, zo vinden zij. 

Als Jacobs 28 is, meldt ze zich aan voor de Amsterdamse gemeenteraad. Ze voldoet aan alle eisen: ze is meerderjarig, Nederlander en ze betaalt belasting. Toch wordt ze afgewezen: Jacobs beroept zich dan wel op de wet, maar vrouwen hebben helemaal geen stem- of kiesrecht in Nederland. Snel worden aan de grondwet de woorden mannen en mannelijke toegevoegd. Ze is niet de enige die graag wil stemmen: de Vereniging voor Vrouwenkiesrecht wordt opgericht met Jacobs als president. Zij strijden net zo lang tot de wet-Jacobs aangenomen wordt: het woord mannelijke wordt weer geschrapt, en het woord mannen vervangen door personen. Vrouwen mogen eindelijk kiezen! Bij de viering sust Jacobs de ongeruste mannen: “Vreest niet de Vrouw der toekomst, Broeder!”

Meer weten over Aletta Jacobs? Luister hier de podcast of bekijk dit artikel. Meer weten over grote denkers? Bekijk dan hier de hele collectie.

Wil je nog meer?

Blijf op de hoogte met de
wekelijkse nieuwsbrief

Velden met een * zijn verplicht.

Volg ons op social: