Waarom verspreiden mensen nepberichten?

Veel nepberichten die je online tegenkomt zijn bedoeld om geld te verdienen. Hoe heftiger of emotioneler de inhoud, hoe groter de kans dat mensen blijven kijken, klikken of liken. Dat levert de makers inkomsten op. Sommige video's spelen daarbij in op je onzekerheden, bijvoorbeeld over je uiterlijk of gezondheid. Zo proberen mensen producten te verkopen om bijvoorbeeld haaruitval tegen te gaan via zulke video’s. Maar als je goed naar details kijkt, zie je dat er in zulke video’s bijvoorbeeld verschillende mensen worden gebruikt. Daardoor lijkt het alsof iemand eerst kalend was en daarna door het product snel weer een volle bos haar kreeg.

Een ander doel van nepberichten is (politieke) beïnvloeding. Ze kunnen je mening beïnvloeden of mensen tegen elkaar opzetten, bijvoorbeeld in aanloop naar verkiezingen. Zo wordt er vaak nepnieuws verspreid over politici. Tijdens de Amerikaanse verkiezingen werden bijvoorbeeld berichten gedeeld over de intelligentie van presidentskandidaat Kamala Harris. Ook worden er regelmatig foto’s gelinkt aan een nieuwsgebeurtenis die er niets mee te maken hebben. Tijdens corona ging er bijvoorbeeld een foto rond van ministers waarop ze geen mondkapjes dragen. In werkelijkheid bleek de foto al jaren voor de pandemie gemaakt te zijn. Een ander voorbeeld is een foto van afval op straat na een concert, maar op sociale media werd net gedaan alsof klimaatdemonstranten de rommel hadden veroorzaakt. 

Het gevaar van dit soort berichten is niet alleen dat we ze geloven, maar ook dat we aan echt nieuws gaan twijfelen. Als je steeds nepverhalen voorbij ziet komen, wordt het lastiger om de waarheid te herkennen. Dat kan leiden tot verdeeldheid en wantrouwen in de samenleving. Meer over de gevolgen van nepnieuws, ontdek je in ons verhaal.