Onze hersenen zijn erop ingesteld om met zo min mogelijk moeite zoveel mogelijk genot te ervaren. Dat betekent dat lekker op de bank zitten al snel aantrekkelijker is voor je hersenen dan naar de sportschool gaan. Sporten kost namelijk meer moeite: het kost vaak geld, je moet spullen pakken, naar buiten en omkleden.&nbsp;
Sporten kan uiteindelijk heel belonend zijn en een lekker gevoel geven, maar dat moet je eerst leren. Dat gebeurt via gewoontes. Wie vaker sport, merkt dat het steeds minder moeite kost om te gaan. Dat komt onder andere door het stofje BDNF, een groeihormoon dat toeneemt bij beweging. BDNF zorgt voor de aanmaak van nieuwe hersencellen en maakt je prefrontale cortex sterker. Dat is het deel van je hersenen dat onder andere betrokken is bij het maken van beslissingen, dingen plannen en controle over je emoties.&nbsp;Ook maak je tijdens het sporten meer serotonine aan, een geluksstofje dat helpt om gedrag vol te houden.
Dat alles samen maakt het makkelijker om goede routines vast te houden, zoals regelmatig sporten. Daarom wordt het misschien ook makkelijker om vol te houden als je weer in een ritme zit. Meer over het volhouden van goede voornemens, ontdek je in <a href="https://npokennis.nl/story/709/hoe-houd-je-goede-voornemens-vol" title="Hoe houd je goede voornemens vol?" target="_blank" rel="noopener">dit verhaal</a>.

Brankele Frank is neurobioloog met een diepe fascinatie voor de invloed van het brein op onze mentale gezondheid.&nbsp;Zij behandelt in de podcast 'Let's go mental' van HUMAN vragen vanuit neurobiologisch perspectief.&nbsp;

Brankele Frank

Beginnen met sporten moeilijk - header

Waarom is het lastig om sporten weer op te pakken als je een tijd niet hebt gesport?

Malou Holshuijsen bekijkt de luisteraarsvragen in de podcast 'Let's go mental' van HUMAN vanuit sociaal-maatschappelijk perspectief: waarom voelen we wat we voelen? En welke invloed heeft onze cultuur en omgeving daarop? Malou is schrijver, columnist, podcast- en theatermaker, en presentator. Gefascineerd door de invloed van het brein op ons gedrag, behandelt ze persoonlijke onderwerpen zoals traumaverwerking, angsten en generationeel trauma.&nbsp;

Malou Holshuijsen

Fragment

Gezondheid

Vrije tijd

Waarom is het lastig om weer te starten met sporten?

Pot augurken fermenteren

Voeding

Wat is fermenteren? 

opeingsafbeelding_proteine

hoeveelproteine_nodig

Jasper heeft Journalistiek gestudeerd in Utrecht. Voor NPO Kennis maakt hij stories en artikelen over allerlei onderwerpen. Daarnaast spreekt hij ook voice-overs in en presenteert hij explainers.

Jasper van Leeuwen

Explainer

Hoeveel proteïne heb je nodig?

Hester den Ruijter is hoogleraar hart- en vaatziekten. Zij doet onder andere wetenschappelijk onderzoek naar de verschillen in hart- en vaatziekten tussen mannen en vrouwen.

Hester den Ruijter

Hartaanval - header

Waarom wordt een hartaanval bij vrouwen minder vaak herkend? - Driedubbel gezond (EO)

Driedubbel gezond (EO)

Waarom wordt een hartaanval bij vrouwen minder vaak herkend?

Waarom wordt een hartaanval bij vrouwen vaker gemist?

Dit kan je doen om je bloedneus te stoppen:
<ul>
<li>Snuit eerst goed je neus.</li>
<li>Knijp daarna je neus dicht. Je zet je vingers dan onder het bot van je neus, tegen je neustussenschot aan.&nbsp;</li>
<li>Buig een klein beetje voorover met je hoofd.</li>
<li>Blijf 5 tot 10 minuten zo zitten.</li>
</ul>
Zo geef je de bloedvaatjes kans om te dichten, waardoor de bloedneus stopt.&nbsp;
Als je vaak een bloedneus hebt en bovenstaande handelingen niet helpen, is het advies om je neus aan de binnenkant vet te maken. Je (huis)arts schrijft daarvoor een neuszalf voor. Deze kan je drie keer per dag aanbrengen door een klein klontje op je vinger te doen en aan de onderkant in je neus te smeren. Daarna masseer je de neus een beetje aan de buitenkant. Werkt dat ook niet, dan kan een arts een chemisch stofje gebruiken om de bloedvaatjes dicht te maken. Of het bloedvat proberen dicht te branden.
Je kan een bloedneus niet helemaal voorkomen. Wel is het belangrijk om niet in je neus te peuteren. Daarmee kan je de kwetsbare bloedvaatjes beschadigen, waardoor je sneller een bloedneus krijgt.

Marjolein van Looij is KNO-arts (keel-, neus- en oor-arts) en somnoloog (slaapdeskundige) bij het OLVG Ziekenhuis in Amsterdam.&nbsp;

Marjolein van Looij

Bloedneus - header

Hoe stop je een bloedneus? - Het Klokhuis (NTR)

Het Klokhuis (NTR)

Hoe stop je een bloedneus?

Huidkanker - header

Hoe herken je huidkanker?

MS staat voor multiple sclerose. Het is een auto-immuunziekte. Bij dit soort ziektes reageert je afweersysteem heftig op stoffen van je eigen lichaam. In het geval van MS richt die reactie zich op je hersenen en je ruggenmerg. Op deze plekken ontstaan er daardoor ontstekingen. Die ontstekingen beschadigen zenuwen, waardoor mensen met MS uiteenlopende klachten krijgen.
Vaak begint MS met vermoeidheid en slechter zicht aan &eacute;&eacute;n oog. Andere klachten die voorkomen zijn bijvoorbeeld krachtverlies in je armen of benen, problemen met zien, denken en praten, tintelingen in je lichaam, spierkrampen en minder goed kunnen plassen of poepen. De klachten hangen af van de zenuwen die niet meer goed werken. Ook de hevigheid van de klachten kan verschillen.&nbsp;Er is geen genezing voor MS. Je hebt het je hele leven.&nbsp;
Op hersenscans van mensen met MS zijn de beschadigingen goed te zien als kleine witte plekjes op het hersenweefsel. Deze beschadigingen verstoren de communicatie in het centrale zenuwstelsel, waarvan de hersenen een belangrijk onderdeel zijn. Maar de hersenen doen nog veel meer dan dat. Ze regelen vrijwel alles wat er in je lichaam gebeurt. Meer over de <a href="https://npokennis.nl/longread/7792/hoe-werken-de-menselijke-hersenen" title="Hoe werken de menselijke hersenen?" target="_blank" rel="noopener">werking van je hersenen</a> lees en bekijk je hier.

Dr. Oliver Gerlach is neuroloog en werkt voor het Zuyderland Medisch Centrum. Hij is hoofdonderzoeker binnen het academisch MS-centrum Zuyd en behandelt ook veel pati&euml;nten met de ziekte MS.

Oliver Gerlach

MS - header

Wat is MS? - Driedubbel gezond (EO)

Wat is MS?

Kanker relatie - knuffelend

Relaties

Hoe beïnvloedt kanker je relatie?

We zijn in de afgelopen 30 jaar heel anders gaan leven. Zo <a href="https://npokennis.nl/story/6/waarom-is-beweging-zo-belangrijk" target="_blank" rel="noopener">bewegen</a> we tegenwoordig veel minder dan vroeger. Mensen nemen bijvoorbeeld sneller de auto of de elektrische fiets en lopen minder. Ook hebben steeds meer mensen een kantoorbaan, waarvoor ze de hele dag achter een bureau zitten.&nbsp;
Tegelijkertijd is onze omgeving veel verleidelijker geworden. Overal om je heen kan je op elk moment van de dag ongezond eten kopen, zoals bij een koffietent of viskraam. De meeste keuzes maak je onbewust, waardoor ongezonde omgevingen je keuzes sterk kunnen be&iuml;nvloeden. Omdat gezond eten minder zichtbaar is in die omgeving, maak je ook minder snel een gezonde keuze.&nbsp;
Naast onze leefstijl heeft overgewicht ook andere oorzaken. Zo kunnen ook medische of erfelijke oorzaken zorgen dat je een grotere aanleg hebt om overgewicht te krijgen. Ontdek meer in onze story: <a href="https://npokennis.nl/story/26/hoe-ontstaat-overgewicht" target="_blank" rel="noopener">Hoe ontstaat overgewicht?</a>

Gijs Goossens is obesitasonderzoeker bij Maastricht University. Hier onderzoekt hij wat er in je lichaam gebeurt bij obesitas.&nbsp;

Gijs Goossens 

Liesbeth van Rossum is internist-endocrinoloog. Dit betekent dat ze medisch specialist is, die zich richt op ziekten die ontstaan doordat organen teveel of juist te weinig van een bepaald hormoon aanmaken.&nbsp;

Liesbeth van Rossum 

item overgewicht 

Focus (NTR) - Obesitas

Waarom zijn er nu meer mensen met overgewicht?

Waarom hebben steeds meer mensen overgewicht?

Er zitten altijd zulke etensresten en bacteri&euml;n in je mond. Die bacteri&euml;n voeden zich met alles wat je eet en drinkt en kunnen zo groeien. Zo neemt de hoeveelheid tandplak toe. Als je je tanden goed poetst verwijder je het grootste deel van het tandplak weer.
Tandplak-bacteri&euml;n groeien vooral van suiker dat in je eten of drinken zit. Dit is goed te zien met een microscoop. Hoe meer suiker je binnenkrijgt, hoe sneller de bacteri&euml;n groeien.
Dat is slecht nieuws voor je tanden. Bacteri&euml;n zetten die suiker namelijk om in zure poep. Dat zuur kan je tandglazuur aantasten. Uiteindelijk kan er hierdoor een gaatje ontstaan. Als je hier niets aan doet, kan dit gaatje steeds groter worden. Hier kan je tand zo zwak van worden dat hij op een gegeven moment kan afbreken. Ook kan tandplak hard worden en zo veranderen in tandsteen.
Gelukkig kun je tandplak verminderen door goed te poetsen. Maar je kan tandplak niet helemaal voorkomen. Er zit namelijk in heel veel eten en drinken suiker verwerkt. Waarom dat zo is en welke vormen van suiker er allemaal zijn, ontdek je in onze story: <a href="https://npokennis.nl/story/720/waarom-zit-overal-suiker-in" target="_blank" rel="noopener">Waarom zit overal suiker in?</a>

Nicole Delmee is Tandarts Pedodontoloog, dit betekent dat zij gespecialiseerd is als kindertandarts.

Nicole Delmee 

Media item tandplak

Het Klokhuis (NTR) - Gebit

Wat is tandplak

Wat is tandplak? 

ALS staat voor amyotrofische laterale sclerose. Als je ALS hebt, sterven de zenuwcellen die je spieren aansturen langzaam af. Daardoor verlies je steeds meer controle over je spieren en raak je uiteindelijk verlamd. De oorzaak van de ziekte is niet bekend.
Vaak begint het verlies van spierkracht bij je keel, armen of benen. Daarna breidt het zich verder uit. Uiteindelijk raak je de controle kwijt over alle spieren in je lichaam, behalve die van je ogen. Ook de spieren die nodig zijn om te slikken, te praten en te ademen worden aangetast. De meeste pati&euml;nten overlijden dan ook doordat ze niet meer kunnen ademen.
De ziekte ALS is een progressieve, snelle ziekte. Dat betekent dat de ziekte steeds erger wordt en je snel achteruitgaat. Je kan er niet van genezen. Gemiddeld leven mensen nog maar 3 jaar nadat ze de diagnose hebben gekregen. Dat maakt de ziekte niet alleen medisch gezien, maar ook emotioneel erg zwaar. In Nederland hebben ongeveer 1.500 mensen ALS. Elk jaar overlijden er zo'n 500 pati&euml;nten en komen er 500 nieuwe pati&euml;nten bij.&nbsp;

Jeroen Pasterkamp is hoogleraar Translationele Neurowetenschappen en doet onderzoek naar ALS. Daarnaast is hij voorzitter van het UMC Utrecht Hersencentrum en hoofd van het departement Translationele Neurowetenschappen daar.

Jeroen Pasterkamp

ALS - header

Wat is ALS? - Driedubbel gezond (EO)

Wat is ALS?

Gedurende de dag stapelt de stof adenosine zich op in je hersenen. Dit stofje maakt je slaperig. Door te slapen breek je adenosine af, waardoor je weer frisser en alerter bent. Bovendien kan zo'n dutje je creativiteit, humeur, denkvermogen en productiviteit verbeteren.&nbsp;
Timing is alles. Het beste moment voor een powernap is aan het begin van de middag. Je bioritme heeft dan een dipje, waardoor je van nature wat slaperiger bent. Verder is het vooral handig om je dutje niet later dan 4 uur 's middags te doen, want dan lig je &lsquo;s avonds misschien naar het plafond te staren.
De ideale powernap duurt zo&rsquo;n 10 tot 20 minuten. Lang genoeg om je weer fris te voelen en kort genoeg om niet in diepe slaap te belanden. Dan word je namelijk juist extra slaperig en duf wakker. Bovendien loop je dan het risico dat je te veel adenosine afbreekt, waardoor je 's avonds niet slaperig genoeg bent om in slaap te kunnen vallen.
Ben je geen dutter? Een korte wandeling of meditatie kan ook wonderen doen. En natuurlijk blijft een goede nachtrust de beste basis. Hoeveel uur slaap je iedere nacht nodig hebt en wat nog meer belangrijk is voor een goede nachtrust, ontdek je in onze <a href="https://npokennis.nl/serie/33/waarom-slapen-we" title="Meer informatie over slaap" target="_blank" rel="noopener">serie over slapen</a>.

Powernap - header

Hoelang duurt de ideale powernap?

Mirthe studeerde sociologie en journalistiek. Ze schrijft en presenteert explainers voor NPO Kennis en maakt als verslaggever elke dag een reportage voor 5 Dagen (NTR) op NPO Radio 1. Qua onderwerpen verdiept ze zich in sociale vraagstukken en maatschappelijk ongelijkheid.

Mirthe van der Drift

Werken

Waarom is beweging zo belangrijk? Zijn E-nummers slecht voor je? En waarom worden we kaal? Dat en meer ontdek je op deze pagina.

thema_gezondheidvoeding_socialimage

Gezondheid & Voeding

Hoe kom je uit de schulden? Sparen we genoeg voor ons pensioen? En waarom zou je beleggen? Hier vind je antwoord op je vragen over geld en inkomen. 

thema_geldinkomen_socialimage

Geld

Inkomen

Geld & Inkomen

Van muziek en games tot reizen en festivals: we vinden het heerlijk om even lekker te ontspannen. Ontdek er hier meer over.

thema_lifestylevrijetijd_socialimage

Lifestyle

Lifestyle & Vrije tijd

Wat is deepfake? Hoe wordt een nieuw vaccin getest? En hoe erg is klimaatverandering? NPO Kennis duikt in de wereld van wetenschap en technologie.

thema_techwetenschap_socialimage

Tech

Wetenschap

Tech & Wetenschap

Van de Oudheid tot de Nederlandse festivalcultuur: ontdek de verhalen achter de belangrijkste gebeurtenissen, personen en objecten uit onze geschiedenis en cultuur.

thema_geschiedeniscultuur_socialimage

Geschiedenis

Cultuur

Geschiedenis & Cultuur

Wat gebeurt er als je verliefd bent? Waarom hebben we aanraking nodig? En hoe werkt een orgasme? Dat en meer ontdek je bij NPO Kennis.

thema_liefderelaties_socialimage

Liefde

Liefde & Relaties

Van woningnood tot stress op de werkvloer: hier vind je alle NPO Kennis verhalen over wonen en werken op een rij.

thema_wonenwerken_socialimage

Wonen

Wonen & Werken

Van de verkiezingen tot grote protestacties: ontdek hier meer over de politieke en maatschappelijke kwesties die de samenleving bezighouden.