Wat is Nieuw Sociaal Contract (NSC)?
Wat is Nieuw Sociaal Contract (NSC)?
Laatste update: 04-11-2025
De voormalige CDA-politicus Pieter Omtzigt – bekend en populair geworden bij het grote publiek door zijn vasthoudendheid om het Toeslagenschandaal boven water te krijgen – richt in 2023 de partij Nieuw Sociaal Contract (NSC) op. Hier lees je meer over deze nieuwe politieke partij.
Redacteur: Leonard Ornstein
Hoe is Nieuw Sociaal Contract ontstaan?
Al vanaf 2003 is Pieter Omtzigt actief als Tweede Kamerlid voor het CDA. Maar na aanhoudende spanningen tussen Omtzigt en de partij, stapt Omtzigt uit het CDA in 2021 en gaat hij als eenmansfractie Groep Omtzigt verder. In de zomer van 2023 besluit hij een nieuwe politieke partij te beginnen: Nieuw Sociaal Contract (NSC).
In zekere zin staat Pieter Omtzigt in een politieke traditie; politici die groter worden dan hun partij. Door hun eigen, uitgesproken standpunten en onafhankelijke manier van doen spreken zij een grote groep burgers aan van buiten de partij die ze vertegenwoordigen. Ook Geert Wilders maakt dit mee.
De partijnaam is niet verrassend voor wie het boek kocht dat Omtzigt in 2021 uitbrengt: Een nieuw sociaal contract. Het gedachtegoed is gebaseerd op de sociale, katholieke leer en gaat uit van het idee dat burgers en overheid een contract met elkaar sluiten, de overheid als ‘schild’ voor de zwakkeren. Het boek wordt een bestseller. Omtzigt verdient er 150.000 euro mee, geeft deze neveninkomsten op aan de Tweede Kamer en doneert het bedrag aan de voedsel- en kledingbank in Enschede.
In korte tijd en onder hoge tijdsdruk selecteert Omtzigt kandidaten voor de partij. Zoals oud-CDA'ers Nicolien van Vroonhoven en Eddy van Hijum. Er komt een jongerenafdeling en de partij gaat meedoen aan de Europese verkiezingen.
Wat vindt Nieuw Sociaal Contract (NSC)?
In een 40 pagina’s tellend document zet Omtzigt de grondbeginselen en uitgangspunten van de nieuwe partij. Hij hamert op het aanpakken van onbekwaam bestuur: “Dat veroorzaakt de crisis in de asielopvang, onduidelijk klimaatbeleid, aardbevingsschade in Groningen, het toeslagenschandaal en de politieke stikstofcrisis.” Er zijn volgens hem “weeffouten” geslopen in de maatschappij en in de politiek.
Bestaanszekerheid en een overheid die er voor de burger is, zijn zaken waar Omtzigt zich hard voor wil maken. Bekijk de hele aflevering op NPO Start.
De NSC wisselt complexe plannen af met een eenvoudiger verhaal. Alle burgers krijgen toegang tot zorg, onderwijs, huisvesting en andere basisbehoeften. In het partijprogramma staan ook concrete maatregelen, zoals het aanpakken van menstruatiearmoede en de dreigende ‘vermarkting’ van de huisartsenzorg. Over gevoelige thema’s als asiel, stikstof en klimaat laat NSC zich minder uitgesproken uit. De partij komt op voor het platteland, maar is kritisch op de intensieve veehouderij.
Omtzigt beseft dat hij soms geen gemakkelijk verteerbare brokjes politiek serveert: "Ik denk dat ik u al kwijt ben."
Hoe staat de partij er nu voor?
Politiek analisten en opiniepeilers voorspellen onvoorspelbare, spannende verkiezingen voor de Tweede Kamerverkiezingen van november 2023. Tot welke hoogte gaat de nieuwe partij stijgen? De partijleider is links-conservatief én activistisch, een vernieuwende combinatie in de Nederlandse politiek. En geniet veel vertrouwen onder het kiezerspubliek. Bij de verkiezingen kan Omtzigt hoe dan ook op veel tegenspel rekenen. Zijn partij is weliswaar gloednieuw, maar hij is een oudgediende in de politiek, gepresenteerd als new kid on the block.
Omtzigt spreekt over de hoge verwachtingen die veel mensen van hem hebben: "Ik kan geen ijzer met handen breken."
Uiteindelijk wordt NSC bij de Tweede Kamerverkiezingen niet de grootste. Wel trekt zijn nieuwe partij veel kiezers aan. De nieuwe partij komt met 20 zetels in de Tweede Kamer. En ook bij de Europese verkiezingen weet de partij een zetel te behalen.
Om tot een kabinet te komen, neemt NSC deel aan de formatiegesprekken. In eerste instantie wijst NSC deelname aan een kabinet met PVV af. Later besluit de partij toch gesprekken met PVV, BBB en VVD te voeren. Na lange onderhandelingen en hoogoplopende emoties sluiten de vier fractievoorzitters na 223 dagen een coalitie-akkoord. Dat leidt in 2024 tot het kabinet-Schoof.
NSC-oprichter Omtzigt blijft echter kampen met gezondheidsproblemen. Hij moet hierdoor definitief afscheid nemen van de Tweede Kamer. Nieuwsuur vat in onderstaande video zijn politieke loopbaan samen:
Na zijn vertrek neemt Nicolien van Vroonhoven het fractievoorzitterschap van hem over. Dat is nog wennen voor haar en de fractieleden van NSC:
Maar de NSC-deelname in de regering blijkt van korte duur. In juni 2025 blaast PVV-leider Geert Wilders het kabinet na een klein jaar op. Dat betekent dat er nieuwe verkiezingen nodig zijn. Uit onvrede over het uitblijven van maatregelen tegen de Israëlische regering vanwege Gaza, stapt NSC korte tijd later uit het demissionaire kabinet. Eddy van Hijum wordt de nieuwe lijsttrekker van NSC. Hij weet onvoldoende kiezers te trekken. Van Omtzigt's partij blijft geen enkele zetel over. NSC keert niet terug in de Tweede Kamer.
In het kort:
Politicus Pieter Omtzigt begint in 2023 een nieuwe politieke partij; Nieuw Sociaal Contract (NSC)
Het gedachtegoed en de titel van de partij is gebaseerd op Omtzigt boek Een Nieuw Sociaal Contract. Het gaat uit van het idee dat overheid en burgers een sociaal contract met elkaar sluiten en de overheid als 'schild' voor zwakkeren functioneert.
Aardbevingsschade in Groningen, de stikstofcrisis en de toeslagenaffaire laten volgens de oprichter zien dat er 'weeffouten' in de maatschappij en de politiek zijn geslopen.
In 2023 komt Nieuw Sociaal Contract (NSC) met twintig zetels in de Tweede Kamer. Met als speerpunten bestaanszekerheid en het aanpakken van onbekwaam bestuur.
NSC besluit een coalitie te sluiten met PVV, VVD en BBB en krijgt regeringsverantwoordelijkheid in het kabinet Schoof.
In 2025 kondigt Omtzigt aan de landelijke politiek te verlaten wegens gezondheidsproblemen. Van Vroonhoven wordt de nieuwe fractievoorzitter van NSC.
In juni 2025 veroorzaakt PVV-leider Wilders de val van het kabinet door zijn ministers terug te trekken.
Korte tijd later trekt ook NSC zijn ministers terug. Bij de nieuwe Kamerverkiezingen weet lijsttrekker Van Hijum onvoldoende kiezers te trekken. En verdwijnt NSC uit de Tweede Kamer.
En je weet het!
Anderen het laten weten?
