Waar komt carbidschieten vandaan?
Waar komt carbidschieten vandaan?
Laatste update: 08-12-2025
Knallend het jaar uit hoort voor velen bij oud en nieuw. Voor een deel van Nederland betekent dat niet alleen vuurwerk, maar ook carbidschieten. Carbidschieten of melkbusschieten is een oudejaarstraditie die vooral in het noorden en oosten van Nederland populair is. Ontdek hier wat het is en waar het vandaan komt.
Redacteur: Manon Vonkeman
Carbid is de afkorting van calciumcarbide, een steenachtig materiaal dat uit calcium (kalk) en koolstof bestaat. Bij carbidschieten stop je carbid in een stalen melkbus en voeg je daar wat water aan toe. Dit veroorzaakt een chemische reactie waarbij acetyleengas vrijkomt. Vervolgens sluit je de melkbus goed af, vaak met een deksel of een voetbal. Daardoor loopt de druk in de bus op. Via een klein gaatje aan de achterkant steek je het gas aan, met als resultaat dat de deksel (of voetbal) met een enorme knal wegschiet.
Sommigen gebruiken één melkbus, anderen bouwen complete installaties van tientallen melkbussen bij elkaar. Ook worden er soms andere objecten gebruikt. Zoals grotere stalen buizen, cementmolens of giertanks.
Voor het ontstaan van het carbidschieten gaan we even terug in de tijd. In de tijd van de Germanen, rond het begin van de christelijke jaartelling, maken mensen al vuur en lawaai tijdens feesten in het midden van de winter. Maar pas aan het einde van de 19e eeuw ontstaat het carbidschieten. De Amerikaanse uitvinder Thomas Wilson laat carbid met water reageren, en komt er zo achter dat er dan een gas vrijkomt dat goed brandt en veel licht geeft. Het gas wordt daarom gebruikt voor lampen, vooral voor fietsverlichting.
Maar boerenjongens ontdekken al snel dat je er ook lekker mee kan knallen. Eerst doen ze dat met kleine blikjes, pas later volgen de melkbussen. Die zijn er namelijk genoeg op het platteland.
Carbidschieten groeit in de loop van de 20ste eeuw uit van kwajongensstreek tot oudejaarstraditie in het noorden en oosten. Dat loopt ook wel eens uit de hand. In de stad Kampen vliegen de deksels je in de jaren 70 om de oren en moeten de ME en politie er zelfs aan te pas komen.
Daarna komen er in veel gemeenten meer regels. Want carbidschieten is niet zonder risico. Tegenwoordig beslist elke gemeente zelf of het mag, en onder welke voorwaarden. Zo blijft carbidschieten bestaan in allerlei vormen, verspreid over het land.
Naast carbidschieten, hoort ook vuurwerk voor veel mensen bij oud en nieuw. Meer over de geschiedenis van die traditie, ontdek je in dit artikel.