E-sports: uit de hand gelopen hobby of nieuwe Olympische discipline?

E-sports, ofwel electronic sports, is het spelen van online games in competitievorm. Deelnemers, zogeheten e-sporters, strijden afhankelijk van het soort computerspel op individueel of teamniveau tegen elkaar. De bakermat van e-sports ligt in Amerika. Daar wordt in 1980 door spelcomputerbedrijf Atari het Space Invaders Tournament georganiseerd. Spelers proberen in dit spel met behulp van een horizontaal bewegende laser zo veel mogelijk buitenaardse wezens te verslaan. Met ongeveer 10.000 deelnemers is het evenement een groot succes.

De verbetering van internetnetwerken zorgt eind jaren 90 voor grote veranderingen in de gamewereld. Het wordt mogelijk om via LAN-netwerken grote gametoernooien te organiseren en de opkomst van het internet zorgt er voor dat je online tegen gamers van over heel de wereld kunt spelen. Nu, bijna dertig jaar later, is de game-industrie gigantisch gegroeid. Door technologische ontwikkelingen zijn spellen beter en realistischer geworden en is de game-industrie met een omzet van ongeveer 150 miljard ruim drie keer zo groot als de filmindustrie.

E-sports is groot, in Azië zelfs gigantisch. In 2018 kijken 200 miljoen mensen, waaronder 50.000 supporters in een uitverkocht stadion, naar de finale van het wereldkampioenschap League of Legends in Zuid-Korea. Ter vergelijking: in datzelfde jaar kijken 103 miljoen mensen naar de Super Bowl.

Ook in Europa en Noord-Amerika zijn e-sportevenementen in opkomst. Concertzalen en voetbalstadions worden omgebouwd tot spectaculaire game-arena’s waar professionele e-sporters hun kunsten vertonen en fans elkaar ontmoeten. Daarnaast heb je de mogelijkheid om via online platformen zoals YouTube en Twitch live mee te kijken op je smartphone of computer. Jaarlijks worden er wereldwijd ongeveer 3.000 e-sporttoernooien georganiseerd.

De populairste e-sport-games kun je grofweg verdelen in drie verschillende categorieën. Ten eerste zijn shooters in trek, waarbij je met een wapen anderen spelers moet uitschakelen. Een tweede categorie zijn de strategiegames, waarbij de spelers individueel of in een team de strijd aangaan in een historische of fantasiewereld. Sportgames ten slotte zijn de virtuele variant van bijvoorbeeld voetbal, basketbal of American football.

Voor elke game zijn verschillende vaardigheden van belang. Reactievermogen en oog-handcoördinatie zijn bijvoorbeeld bij shooters belangrijk, terwijl inzicht en tactische oriëntatie bij strategiespellen cruciaal zijn. Iedere e-sporter is dan ook vaak gespecialiseerd in één spel.

E-sporter is een beroep. Net zoals bij ‘echte’ sporten zijn er in de e-sportwereld verschillende teams met contractspelers. Sinds een aantal jaar verdienen topspelers daar veel geld. Kuro Takhasomi van het Nederlandse Team Liquid is momenteel de best betaalde e-sporter ter wereld met een jaarsalaris van ruim vier miljoen dollar.

Het winnen van prijzengeld op toptoernooien kan afhankelijk van je contract nog een bonus van enkele tonnen of miljoenen opleveren. Zo ontvangt de winnaar van het Dota 2-kampioenschap in 2018 ruim 11 miljoen dollar! Een groot deel van dit prijzengeld gaat echter naar het team. Spelers worden daarbij goed verzorgd: van privékok tot masseur, alles is voor de e-sporters geregeld. Elke dag gamen en geld verdienen klinkt voor sommigen misschien als een utopie, maar het is ook keihard werken.

Professionals in 'echte' sporten zijn vaak dagelijks met hun lichaam bezig en hebben een gezonde levensstijl. Of het beroep van e-sporter gezond is, is de vraag. Elke dag urenlang achter de computer of PlayStation zitten kan slechte gevolgen hebben. Slaapgebrek, hoofdpijn en agressie zijn veelvoorkomende klachten. Daarnaast bestaat het risico op een gameverslaving.

In het voetbalseizoen 2016-2017 is de virtuele variant van de Nederlandse voetbalcompetitie van start gegaan: de eDivisie. Dit is de Nederlandse competitie voor het populaire voetbalspel FIFA. Alle Eredivisieclubs worden in het toernooi vertegenwoordigd door een e-sporter die tijdens de wekelijkse speelrondes tegen andere spelers om de punten strijdt.

Wat gamers in de eDivisie gemiddeld verdienen, is grotendeels onduidelijk. Sommigen krijgen niet meer dan een onkostenvergoeding en anderen verdienen een paar duizend euro per maand. In de virtuele voetbalcompetitie vinden, net als in de Eredivisie, regelmatig ‘transfers’ plaats. Zo verhuurt Ajax e-sporters Lev Vinken en Bob van Uden respectievelijk aan Sparta Rotterdam en de Japanse club Sagan Tosu. 

Of het spelen van videogames gezien moet worden als een echte sport is een omstreden vraag. Het is lastig om de term ‘sport’ een eenduidige definitie te geven. Een vorm van competitie, fysieke of mentale inspanning en een vastgelegd aantal regels zijn de meest genoemde eisen. Studies hebben aangetoond dat e-sporters ongeveer 400 bewegingen op het toetsenbord en de computermuis per minuut bereiken. Daarnaast worden verschillende onderdelen van de hersenen tegelijk geactiveerd.

Naast deze motorische vaardigheden is een hoge mate van tactisch inzicht vereist om tegenstanders te verslaan - in die zin zou je e-sports kunnen vergelijken met een denksport. Maar zijn dit genoeg fysieke en mentale elementen om van een echte sport te spreken? Gevestigde sportfederaties in onder andere de Verenigde Staten, China en Frankrijk vinden van wel. In Nederland classificeert het NOC*NSF e-sports (nog) niet als officiële sport.

Voorzitter van het Internationaal Olympisch Comité, Thomas Bach, twijfelt of hij e-sports als echte sport moet bestempelen. Het gebrek aan fysieke activiteiten en een overkoepelend sportorgaan zijn volgens hem de grootste problemen. Omdat e-sports niet uit één soort ‘sport’ bestaat, is het lastig om een bond op te richten. Sommige games zijn niet met elkaar te vergelijken en toernooien worden dan ook vaak door verschillende partijen georganiseerd. Een ander issue is dat in veel populaire games agressie en geweld een grote rol spelen. Schietende soldaten, explosieven en tanks zijn nou niet bepaald aspecten die thuishoren op een sporttoernooi dat van oorsprong georganiseerd is om vriendschapsbanden tussen verschillende volkeren te stimuleren.