Hoe pak je prijzen met sportdata?

sportdata_fiets
Hoe pak je prijzen met sportdata?

Gepubliceerd: 12-2-2019

Laatste update: 14-04-2023

In de topsport is data-analyse een steeds belangrijker hulpmiddel bij het vinden van de perfecte techniek, het ideale trainingsschema of beste opstelling op het veld. En ook recreatieve sporters maken steeds meer gebruik van data. Gaan de cijfertjes straks de coach vervangen? En hoe zit het eigenlijk met privacy?

Hoe kunnen data de prestaties van topsporters helpen verbeteren?

Sneller, beter, fitter: om aan de top te blijven zoeken topsporters steeds naar manieren om zichzelf net die ene procent te verbeteren. Dat is natuurlijk vooral een kwestie van keihard trainen, gezond leven en een hoop talent, maar ook data spelen een steeds belangrijkere rol.

Data kunnen sporters bijvoorbeeld helpen hun techniek te perfectioneren. Zo ontdekte Ajax-bewegingswetenschapper Vosse de Boode door middel van data-analyse dat Nederlandse talenten het keepen eigenlijk verkeerd aanleren. Als ze een andere startpositie kiezen, komen keepers tot een meter verder in het goal en kunnen ze nog meer ballen tegenhouden. Of denk aan schaatsers, die met behulp van een speciale meetschaats hun slagtechniek kunnen verbeteren. Door het analyseren van de bewegingen van individuele sporters kunnen onderzoekers bepalen wat voor die ene schaatser werkt en wat niet.

Beter bewegen met data

De meetschaats helpt schaatsers hun slagtechniek aan te scherpen. Bekijk hier de hele uitzending.

Met behulp van data-analyse kunnen keepers hun techniek verbeteren. De hele aflevering is te bekijken op NPO Start.

Door precies de juiste hoek te kiezen, maken zwemmers een nog betere start in het water. Bekijk de hele uitzending op NPO Start.

Ook bij het maken van trainingsschema’s kunnen data goed van pas komen. Door onder andere de hartslag, prestaties en gezondheid van sporters in de gaten te houden, kan een coach de training veel beter op individuele sporters afstemmen. Dat kan een groot verschil maken, want het helpt overtraining en blessures te voorkomen.

Onderzoeker Janine Stubbe gebruikt data-analyse bijvoorbeeld om het welzijn en de prestaties van dansers beter te monitoren en inzicht te geven in het ontstaan van blessures. En dat is hard nodig, omdat bijna iedere danser in zijn carrière met blessures te maken krijgt. Onder andere de Rotterdamse dansopleiding Codarts en het Nationale Ballet maken gebruik van de door Stubbe ontwikkelde methoden.

Jaarlijks riskeert 60% van de dansers in opleiding een blessure. Bekijk de hele uitzending op NPO Start.

En zelfs bij het bepalen van tactiek kunnen data een handig hulpmiddel zijn. Door wiskundige analyses los te laten op grote hoeveelheden data kunnen onderzoekers bepalen in welke opstelling en met welke acties een team het beste functioneert. Zo ondersteunden Leidse datawetenschappers bijvoorbeeld de Nederlandse voetbalvrouwen in hun triomftocht op het EK van 2017.

voetbalvrouwen_header1

Gaat data-analyse de coach vervangen?

Hoeveel verschil kan data echt maken? En hoeveel waarde moet een coach eraan hechten? Daarover zijn de meningen nog verdeeld. Vooral het bepalen van de tactiek wordt vaak nog gezien als het domein van de trainer. Ajax-hoofdtrainer Erik ten Hag ziet data-analyse als een nuttige ondersteuning, maar hij vindt dat data niet leidend mogen worden: “Uiteindelijk is het gewoon elf tegen elf en de bal is rond. Het gaat om de kwaliteiten van de spelers.”

Toch kan data-analyse net die ene procent opleveren die nodig is om te winnen, zeggen datawetenschappers. Want hoe goed trainers hun sporters ook kennen, ze hebben niet altijd alles in de gaten. Soms ziet een computer nu eenmaal dingen die een coach niet opmerkt. Dat bewees bewegingswetenschapper Vosse de Boode bijvoorbeeld bij Ajax. Ze ontdekte dat een speler die door de trainer als een van de zwakste sprinters werd gezien, eigenlijk juist een van de snelsten was – hij vertrok alleen te laat.

Coaches vertrouwen nog niet altijd op data. De hele aflevering zien? Kijk op NPO Start

Wat heb je als recreatieve sporter aan data?

Niet alleen topsporters, maar ook gewone stervelingen maken veelvuldig gebruik van data bij het sporten. Er zijn tegenwoordig talloze apps en wearables waarmee je je hartslag, snelheid, hardlooproutes en andere sportgegevens kunt bijhouden. Gewoon via een polsbandje of op je smartphone. En als het aan de TU Eindhoven ligt, gebruiken we binnenkort zelfs een flinterdunne plaktattoo die direct terugkoppelt of je bijvoorbeeld je knie niet verkeerd belast tijdens het hardlopen. Als dat wel gebeurt, kleurt hij direct rood om zo een blessure te voorkomen. Net als dat er direct een blauwe plek ontstaat als je je stoot.

Houd jij je sportprestaties weleens bij met een app?
sportdata_plaktattoo
Deze plaktattoo moet gaan helpen blessures te voorkomen.

Voor veel mensen werken sport-apps motiverend: je kunt bijvoorbeeld precies zien hoeveel je vooruit bent gegaan ten opzichte van je vorige rondje zweten in het park. En of je conditie al verbeterd is, nu je drie keer per week in de apparaten hangt.

Toch zijn niet alle gezondheidsgadgets zo effectief als je misschien denkt. Uit onderzoek weten we bijvoorbeeld dat een stappenteller vaak niet het gewenste effect heeft. Alleen maar feedback over hoeveel stappen je die dag hebt gezet is voor veel mensen niet genoeg, vertelt gedragswetenschapper Sander Hermsen. Vaak is er nog een ander element nodig – competitie  bijvoorbeeld, of het gezelschap van vrienden.

Hoe effectief zijn stappentellers?

NTR - Focus, 16 jan 2019

00:00

00:00

Jouw hardlooprondje of tochtje op de fiets kan trouwens ook bijdragen aan de topsport. Want er zijn relatief weinig topsporters, maar ongelooflijk veel recreatieve sporters. De data van al die mensen kunnen in de topsport goed van pas komen, legt onderzoeker Steven Vos uit. “Als we kunnen leren uit een grote groep van amateurs, hebben we veel rijkere data, waar we onze modellen veel optimaler op kunnen testen.”

Recreatieve sporters zorgen voor grote hoeveelheden data.

Zijn sport-apps een gevaar voor je privacy?

Veel mensen maken gebruik van apps bij het sporten, maar niet iedereen is zich bewust van de risico’s daarvan. Vaak verzamelen deze apps behoorlijk privacygevoelige gegevens over je gezondheid, je woonplaats en welke routes je zoal aflegt. Hardloop-apps als Runkeeper en Strava slaan bijvoorbeeld informatie op over waar je hardlooprondje begint en eindigt – en meestal is dat je huis. Als je je route en scores dan ook nog eens deelt via sociale media, maak je het kwaadwillenden wel gemakkelijk. Bovendien verzamelen sommige apps niet alleen locatiegegevens als je aan het sporten bent, maar ook als je gewoon boodschappen doet of op school zit. En ook als je een app gebruikt die netjes met je data omgaat, bestaat er altijd een risico dat de database gehackt wordt. 

smartwatch

Bij sommige mensen, zoals militairen, levert het gebruik van dit soort nog eens extra risico’s op. Begin 2018 blijkt bijvoorbeeld dat joggende westerse militairen in landen als Afghanistan en Irak via Strava zonder het te weten geheime informatie prijsgeven. De door hen gelopen routes komen namelijk – net als gegevens van andere gebruikers – terecht op de Global Heat Map van Strava . Weliswaar anoniem, maar doordat de militairen daar de enige Strava-gebruikers in de wijde omtrek zijn, is uit de kaart precies op te maken waar hun legerbases liggen.

Maak je je zorgen over je privacy, maar wil je toch graag sport-apps gebruiken? Hier vind je tips om je privégegevens beter af te schermen. Als je helemaal wilt uitsluiten dat je gegevens in verkeerde handen vallen, kun je het beste geen sport-apps gebruiken.

En ook in Nederland gaat het nog weleens mis. In juli 2018 ontdekken De Correspondent en Bellingcat dat via de fitness-app Polar allerlei privégegevens en adressen van Nederlandse militairen en medewerkers van inlichtingendiensten op straat liggen. De minister van Defensie is not amused en verbiedt haar medewerkers nog langer dit soort apps te gebruiken op hun diensttelefoons.

Via de app Polar zijn allerlei privacygevoelige gegevens te achterhalen. 

In het kort

  • Data-analyse kan topsporters helpen hun techniek te perfectioneren, hun trainingen te optimaliseren en blessures te voorkomen. En ook bij het nemen van tactische beslissingen kunnen data een hulpmiddel zijn.

  • De ene trainer laat zich meer door data leiden dan de andere. Toch kan data-analyse nét het verschil maken dat voor de winst zorgt.

  • Veel recreatieve sporters monitoren zichzelf via polsbandjes en apps op hun smartphone. De statistieken werken vaak motiverend, maar toch zijn deze hulpmiddelen niet altijd effectief.

  • Veel sport-apps verzamelen privacygevoelige gegevens over je gezondheid en locatie. In sommige gevallen kan dat tot serieuze risico’s leiden.

En je weet het!

Anderen het laten weten?

auteur

Door Jessie van den Broek

Ook interessant

om te weten