Waarvoor stemmen we tijdens de Provinciale Statenverkiezingen?
Waarvoor stemmen we eigenlijk tijdens Provinciale Statenverkiezingen deze verkiezingen? En wist je dat de Staten ook de leden van de Eerste Kamer bepalen?
De Provinciale Staten zijn de volksvertegenwoordigers van een provincie, die taken oppakt die te omvangrijk zijn voor de gemeente en te klein voor de landelijke overheid. Ze houden toezicht op milieuwetten, waterschappen en zijn verantwoordelijk voor monumenten, sportgelegenheden, natuurbeleid en de aanleg van (provinciale) infrastructuur.
Alle politieke partijen - afhankelijk van de stemuitslag in meer of mindere mate in de Staten vertegenwoordigd - hebben zo hun eigen plannen voor de provincie. Belangrijk verkiezingsonderwerp in 2023 is de stikstof uitstoot. Zo zullen de Provinciale Staten de doelen van de landelijke politiek om uitstoot van stikstof te verminderen moeten gaan uitvoeren. De politieke samenstelling van de Staten speelt een belangrijke rol hoe en of de Staten dit gaan doen. Zo willen sommige partijen vooral boeren en bedrijven de ruimte geven. Andere partijen geven liever voorrang aan natuur.
Met je stem beslis je ook mee over de bereikbaarheid van je regio, bijvoorbeeld over de plek waar een nieuwe weg aangelegd moet worden. Maar ook waar nieuwe wandel- en fietsroutes moeten liggen, waar een nieuwe woonwijk gebouwd gaat worden en welke natuurgebieden volgens jou bewaard moeten blijven.
"Een stem voor de Provinciale Staten is daarmee dus ook een stem voor de Eerste Kamer."
De onbekendheid met het werk van de provincie, maakt wellicht ook onbemind. De opkomst van de verkiezingen in 2019 was 56,16%. Dat is een stuk minder dan bij de laatste verkiezingen voor de Tweede Kamer (78,17%) maar iets hoger dan de gemeenteraadsverkiezingen in 2022.
In alle provincies kunnen stemgerechtigden een online stemhulp raadplegen. Zij kunnen aan de slag met de Stemwijzer of het Kieskompas. Zo'n stemhulp laat zien welke politieke partij het beste aansluit bij je voorkeuren.
Een minder verwachte rol van de Staten is dat zij de Eerste Kamerleden kiezen. Dit gebeurt binnen drie maanden na de verkiezingen voor de Provinciale Staten. Bij het kiezen van de leden van de Eerste Kamer heeft niet ieder statenlid een even zware stem. Dat zou ook niet logisch zijn, want de provincies verschillen nogal in het aantal inwoners. Het gewicht van de stem (de stemwaarde) is afhankelijk van het inwonersaantal van de provincie.
Naast de twaalf Provinciale Staten kiezen ook nog vier kiescolleges de Eerste Kamer. Nederlandse inwoners van Caribisch Nederland kiezen voor drie kiescolleges. Daarnaast hebben Nederlanders die in het buitenland wonen in 2023 voor het eerst ook een stem in het kiescollege van niet-ingezetenen.