Serie
Politiek
Bekijk de serie
Wat gebeurt er als er verkiezingen zijn?
Hoe betrouwbaar zijn peilingen?
... en je weet het
Hoe betrouwbaar zijn peilingen?
© ANP
Politieke peilingen zijn niet altijd even betrouwbaar.
Denk maar aan de grote zetelwinst van de PVV bij de verkiezingen in 2010 of de onverwachte winst van Donald Trump in 2016. Opiniepeilers zaten er toen flink naast.
Toch blijven ze een belangrijke rol spelen. Niet alleen in aanloop naar verkiezingen, maar het hele jaar door. Politieke peilingen laten zien wat er leeft onder de bevolking en hoe zich dat naar de politiek vertaalt.
In 1824 houden een paar Amerikaanse kranten peilingen voor de presidentsverkiezingen.
Omdat alleen de lezers van die krant hun voorkeur kunnen opgeven, is de uitslag niet representatief. Je weet namelijk niet de voorkeur van de mensen die de krant niet lezen.
Tegenwoordig is het nog steeds moeilijk om evenwichtige onderzoeksgroepen samen te stellen.
Onderzoeksbureaus maken namelijk nog steeds geheel of deels gebruik van mensen die zichzelf aanmelden.
Zembla - BNNVARA
De volgende video legt uit waarom dit een risico is voor de betrouwbaarheid van een peiling.
Hierdoor zijn bepaalde groepen slecht vertegenwoordigd in de peilingen, zoals praktisch opgeleide mensen, migranten en ouderen.
Nieuwsuur - NOS-NTR
Peilingbureaus doen er wel van alles aan om deze groepen mensen toch mee te laten doen, zoals het betalen voor deelname.
Er zijn tegenwoordig ook steeds meer zwevende kiezers dan vroeger. Zij maken pas op het laatste moment een keuze. Hierdoor kan het uiteindelijke aantal zetels van de verkiezingsuitslag afwijken van de peilingen.
Een peiling kan ernaast zitten, maar ook de verkiezingen zelf beïnvloeden. Want een deel van de kiezers stemt op basis van deze peilingen.
Zondag met Lubach - VPRO
‘Onze regering is in grote mate bepaald door peilingen’, zegt Arjan Lubach. Hij laat in het volgende fragment zien hoe peilingen ons stemgedrag kunnen beïnvloeden.
Kunnen we peilingen dan niet beter in de aanloop naar verkiezingen verbieden?
Dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Een verbod op peilingen is namelijk moeilijk te handhaven.
Dat bleek bijvoorbeeld in Frankrijk. De uitslag verscheen gewoon op Zwitserse sites. Ook Italiaanse kranten omzeilden zo’n verbod door berichten te publiceren van paardenraces. Achter paardennamen scholen politieke partijen en de tijden stelden het aantal zetels voor.
Nederland zal niet snel zo’n verbod instellen. We weten misschien wel dat de peilingen niet altijd exact kloppen, toch willen we het horen.
Hoe betrouwbaar zijn peilingen?
Laatste update: 20-11-2023
