Nudisme en naturisme: waarom zijn we zo graag naakt?

In Nederland komt het naturisme aan het eind van de jaren twintig van de vorige eeuw vanuit Duitsland overwaaien. Nederlands naturist van het eerste uur is Harry Dissen (1898 – 1986). In de jaren dertig gaat Dissen op zondagochtend met zijn vrienden naar Noordwijk om daar naakt te zwemmen en te sporten. “Daar was dan geen hond, of we zetten iemand op de uitkijk.” Zijn ‘Bond van Lichtvrienden’ is de eerste Nederlandse naturistenvereniging en wordt in 1931 opgericht.

In de Tweede Wereldoorlog valt de vereniging uit elkaar, maar na de oorlog richten oud-leden van de vereniging de naturistenvereniging Zon en Leven op. In de beginjaren zijn de regels vrij streng voor leden van deze naturistenvereniging.  Zo schrijft de Zonnewijzer in 1950: “Tal van nieuwe ideeën worden door de Naturist onderzocht, zoals natuurgeneeswijze vegetarisme,  en natuurlijke Voeding. Een naturistische leefwijze wijst het gebruik van alcohol en tabak volstrekt af.”

Tijdens de jaren zestig komt het nudisme steeds meer op: taboes worden doorbroken, schaamte verdwijnt. Meer mensen zijn in deze jaren graag naakt in hun vrije tijd. De verschillende verenigingen versoepelen de regels en je hoeft er niet langer de strenge naturistische levensstijl op na te houden om lid te kunnen worden van de vereniging. In 1961 wordt de Nederlandse Federatie van Naturistenverenigingen opgericht, de NFN.

In 2020 is deze organisatie verder gegaan onder de naam NFN Open & Bloot. Ze zetten zich tot de dag van vandaag in voor naaktrecreanten. “We bekijken liever wat de grote gemene deler van al deze invalshoeken is: mensen die het prettig vinden om bloot te zijn en daar zelf keuzes in maken. Daarbij maakt het niet uit in welk hokje je dat stopt.” 

De legalisering komt er niet zonder slag of stoot. Twee Amsterdamse naturisten zijn het in 1971 zat en lokken op het strand van Callantsoog een proefproces uit om naakt zonnen legaal te maken. De rechtszaak mondt uit in een hoger beroep en leidt uiteindelijk uit tot vrijspraak. Callantsoog krijgt als eerste gemeente van Nederland een officieel naaktstrand, maar niet iedereen is het daarmee eens. De dorpsbewoners vinden het een “blamage voor het dorp”[1]. De komst van het eerste naaktstrand maakt de weg vrij voor een landelijke legalisering, die komt er in 1986.

Legaal naakt recreëren kan sindsdien op steeds meer plekken in Nederland: op bijvoorbeeld een naaktstrand, in de sauna of op een naaktcamping. Nederland is één van de weinige landen met een wetgeving voor openbare naaktrecreatie. Volgens deze wet mag je bloot zonnen op alle plekken die daar geschikt voor zijn. Belangrijk is wel dat de plek niet zichtbaar mag zijn vanaf de openbare weg en dat het merendeel van de aanwezigen geen bezwaar moet hebben tegen de naaktrecreatie. De gemeente kan een plaats aanwijzen waar je naakt kunt zijn, maar de gemeente mag niet bepalen of naaktrecreatie op een plaats verboden is. Dat kan alleen de rechter.

In je eigen huis bepaal je zelf of je naakt bent en is artikel 430a[2] niet van toepassing. Hier bepaalt de eigenaar wat is toegestaan. Maar toch ben je niet helemaal baas in eigen huis. Als je huis grenst aan een openbare weg of plein dan kan je naaktheid de openbare orde verstoren. Dan zou een rechter na klachten uit de buurt je zélfs in je eigen huis een beperking kunnen opleggen.

Daarnaast heb je geen last van knellende badkleding, word je streeploos bruin, en geniet je van de rust van een mooie plek in de natuur. Tegenwoordig ziet een minderheid naturisme nog als levenswijze. Veel mensen staan er losser in, zo ook radio-dj Giel Beelen: “Ik vind het gewoon lekker om bloot te zwemmen, naturisme is voor mij geen ideaal.[3]”

Ook kinderen zijn welkom op naaktcampings en stranden. Zij hebben nog geen last van schaamte en onzekerheden over hun blote lichaam en zijn dus eigenlijk de ultieme naturist. Volgens het NFN maakt naaktrecreatie kinderen en pubers ook sneller vertrouwd met hun lichaam. Willen ze toch liever hun kleding aan houden als ze bijvoorbeeld met hun ouders mee zijn op de naaktcamping dan kan dit ook.

Houd het netjes
Seksueel is naaktrecreatie niet. Openlijke seksuele activiteiten zijn niet toegestaan en mannen die hun erectie openlijk tonen kunnen rekenen op afkeurende blikken en eventueel zelfs een verwijdering van de locatie. Vaak komen dit soort situaties niet voor. Het draait bij naaktrecreatie om het vrije gevoel dat je ervaart als je bloot recreëert. Uiteraard mag je als naakt stel wel bijvoorbeeld elkaars hand vasthouden of elkaar kussen.

Niet staren
Het is niet toegestaan om op een naaktstrand of camping te staren naar anderen zoals dit ook niet toegestaan is op een strand waar iedereen in badkleding loopt. Even kijken is niet erg, maar inspecteer de ander niet van top tot teen. De meeste naaktrecreanten zijn erg op hun gemak en hebben ook niet de behoefte om te staren: als de kleren uit zijn is iedereen gelijk. Presentator en acteur  Koert-Jan de Bruijn is naturist en vertelt: “Túúrlijk gluur je een beetje naar anderen. Dat doe je ook als iemand wel badkleding aan heeft. Maar het is niet eens zo erotisch als je zou denken, een vrouw met een bikini aan is eigenlijk veel spannender!”[4]

Een handdoekje mee
Uit hygiënisch oogpunt neemt iedere naaktrecreant altijd een handdoek mee om op een stoel te leggen in een bar of restaurant. Neem dus altijd een handdoekje mee. Ook is een handdoek geen overbodige luxe om het zand weg te houden van ongewenste plekken. Overigens is het nooit verplicht om naakt te zijn. Als je ongesteld bent of je hebt het koud mag je gewoon iets aantrekken. 

Respecteer elkaars privacy
Naaktrecreanten hebben het gevoel meer zichzelf te kunnen zijn op de blootlocaties. Over het algemeen gaan de gasten op bijvoorbeeld een naaktstrand vriendelijker met elkaar om dan op het textielstrand. Daarnaast verdwijnt sociale ongelijkheid als niemand kleding draagt. Maar je geeft jezelf wel letterlijk bloot. Respecteer net als in het alledaagse leven elkaars privacy. Ga niet te dicht op elkaar zitten en maak geen foto’s of video's van anderen.