Hoe werd ABBA een hitmachine?

Neem de eerste letter van de voornamen van de vier bandleden en je krijgt de bandnaam. Agnetha, Björn, Benny en Anni-Frid: ABBA. Een mooie gimmick, wat niet betekent dat ABBA een door de muziekindustrie geproduceerde tienerband is. Anni-Frid Lyngstad (roepnaam Frida, beter bekend als 'de donkere') heeft eind jaren zestig al een eigen band en doet mee aan allerlei talentenjachten. Als ze in 1969 mee doet aan Melodifestivalen, de voorronde van het Eurovisiesongfestival, leert ze Benny Andersson kennen. Benny is dan ook al een nationale bekendheid omdat hij in een populair sixties-bandje heeft gespeeld. Hij is inmiddels producer bij een grote platenmaatschappij geworden. Al snel verloven de twee zich en later trouwen zij.

Heel erg belangrijk. Op 6 april 1974 breekt ABBA in een klap door. 'Waterloo', een vrolijk en uptempo liedje, krijgt moeiteloos de meeste punten van de jury. Muzikaal leunt het nummer, net als 'Ring Ring' een jaar eerder, tegen de glamrock aan. Glamrock doet het begin jaren zeventig bijzonder goed onder de jeugd met bands als The Osmonds, The Sweet T-Rex en David Bowie.

Björn en Benny schrijven de ene hit na de andere. 'Honey, Honey', 'SOS', 'I do I do I do I do I do', 'Mamma Mia' en jaarlijks volgen er meer. De ene keer klinkt ABBA iets meer pop, dan weer een beetje disco en dan weer vrolijk zonnig. Het knappe? ABBA klinkt altijd als ABBA, zelfs als ze speciaal voor de Zuid-Amerikaanse markt het Spaanstalige album Gracias Por La Música uitbrengen. Er lijkt geen grens aan het succes van de band te zitten. ABBA moet continu op tournee, terwijl de twee stellen natuurlijk ook gewoon een gezinsleven hebben. Daar komt bij dat Agnetha last heeft van paniekaanvallen. Vliegen is voor haar sowieso een probleem. De gouden popliedjes blijven de hitparades wereldwijd aanvoeren, maar liedjes al 'The Winner Takes It All' en 'One Of Us' verklappen dat het huwelijkse leven van beide echtparen een knauw heeft gekregen.

Aan de ene kant wel. De muziek van ABBA is sinds de band ermee ophield overal te horen gebleven; vaak op de radio, vaak op de dansvloer en vaak in de homo-scene. Maar tijden veranderen. Het vrolijke en zoetsappige dat ABBA maakte tot wat het was, valt niet meer zo goed in de jaren tachtig, wanneer het doemdenken zelfs in de Top 40 is terug te horen. Voor een reünie van het echte ABBA, bestaande uit een concertreeks van honderd shows, biedt een organisator een miljard dollar. De band slaat het voorstel destijds af.

ABBA wordt bestempeld als 'fout'. Maar dat duurt niet lang. Uit Australië komt de act Björn Again. Van afstand is de gelijkenis groot. De vier kopiëren zelfs de grappige Zweedse tongval van ABBA. In een klap is de band weer 'lekker fout'. 

Kinderen hebben ABBA altijd leuk gevonden. Dat is misschien wel de grootste kracht van de muziek van de band: de nummers zijn slim genoeg om lang houdbaar te zijn voor volwassenen en tegelijkertijd eenvoudig genoeg om aan te slaan bij de allerkleinsten. De concerten worden door hordes kinderen bezocht en generaties zijn met de muziek van de Zweden opgegroeid. Het gemis van ABBA is dan ook groot. In navolging van The Beatles krijgt de band een eigen museum. En naast de talloze coverbands is er ook een project dat meer op kinderen is gericht. A*Teens, opgericht in 1998, komt uit Zweden en giet de liedjes van ABBA in een jeugdiger jasje. De vier pubers heten aanvankelijk ABBA*teens en nemen alleen ABBA-liedjes op. Maar de drie albums die zij vervolgens uitbrengen, staan vol met eigen werk. Wonderlijk genoeg verkoopt A*Teens acht miljoen albums voordat zij in 2006 uit elkaar gaan.

Jazeker. Het vreemde van ABBA is misschien wel dat de albums de vergetelheid in zijn geraakt. De singels, ongeveer twintig, zijn op talloze verzamelalbums uitgebracht. Van ABBA Gold, het bekendste verzamelalbum, zijn wereldwijd 28 miljoen exemplaren verkocht. Daarmee is ABBA Gold het best verkochte internationale popalbum aller tijden.

Björn en Benny blijven actief als schrijvend duo. Zij leggen zich toe op het schrijven van musicals, Agnetha en Anni-Frid ambiëren solocarrières. Die van Frida start voortvarend. Het Engelstalige album dat zij met Phil Collins in 1982 opneemt wordt een succes. Hierna verschijnt nog een album, maar eigenlijk houdt zij het voor gezien. Af en toe neemt zij nog een duet met iemand op, maar echte albums verschijnen lange tijd niet meer. Verder zet zij zich in voor het milieu en hulpbehoevende kinderen.