Wie is Émilie du Châtelet?

Café Gradot is de vaste ontmoetingsplek van belangrijke wetenschappers van de Verlichting. Maar niet alle genieën zijn hier welkom. Émilie du Châtelet, met haar grote talent voor wis- en natuurkunde, wordt de toegang geweigerd omdat ze een vrouw is. En vrouwen doen niet mee in de wetenschappelijke wereld van de 18e eeuw. Ze laat het er niet bij zitten en keert een week later terug. Dit keer verkleed als man. Hoewel iedereen haar herkent, mag ze vanaf dat moment toch meepraten. 

Ze schrijft: “Als ík de koning was zouden vrouwen wél wetenschap mogen bedrijven.” Ze vindt het frustrerend dat de talenten van vrouwen onbenut blijven, dat ze zich met nutteloze dingen als haren en nagels bezig horen te houden terwijl hun brein ligt te roesten.

Zelf heeft ze ook braaf aan de verwachtingen voldaan: ze wordt uitgehuwelijkt door haar ouders en krijgt drie kinderen. Maar op een feestje ontmoet ze de bekende schrijver Voltaire, die haar wél als gelijke ziet. Voltaire omschrijft haar als: "Een groot man wiens enige gebrek is dat ze een vrouw is." Ze grijpt haar kans en samen bouwen ze een laboratorium waar ze eindelijk haar natuurkundige experimenten kan uitvoeren.

Deze experimenten leiden tot de eerste volledige en correcte formule voor kinetische energie. En het belangrijkste boek dat ze schrijft voor haar 13-jarige zoon. Du Châtelet weet theorieën van belangrijke denkers samen tot een kloppend geheel te maken. Als boodschap geeft ze haar zoon mee: alleen de waarheid doet ertoe, niet een beroemde naam.

Tijdens een artikelwedstrijd gebruikt ze een oude truc: ze stuurt anoniem haar wetenschappelijke artikel in en zegt niet dat ze een vrouw is. Zo wordt ze de eerste vrouw met een publicatie in de koninklijke Académie des Sciences.

Maar het meest bekend is Du Châtelet door haar vertaling van de Principia van Newton van Latijn naar Frans. Want ze houdt het niet bij vertalen. Ze vult Newtons werk zelfs aan waar nodig en verduidelijkt zijn werk met behulp van haar eigen experimenten. Ze is op dat moment zwanger en bang om als 42-jarige de bevalling niet te overleven. Omdat ze koste wat kost haar bijdrage wil leveren, werkt ze dag en nacht door. En dat lukt op het nippertje. Zo levert ze een enorme bijdrage aan de verspreiding van Newtons baanbrekende ideeën over beweging en zwaartekracht. Vlak na de bevalling sterft ze, het boek heeft ze dan nèt voltooid.