Wat is een strafblad?
Wat is een strafblad?
Laatste update: 14-07-2025
Of je nou een keer onnodig over de vluchtstrook rijdt of betrokken bent geweest bij een ernstig misdrijf, als je iets strafbaars doet komt dat meestal op je strafblad te staan. In dit artikel ontdek je wanneer iets wel of niet op je strafblad komt, wat de gevolgen kunnen zijn en of je ook weer van je strafblad af kan komen.
Redacteur: Manon Vonkeman
Wanneer krijg je een strafblad?
Iedereen die 12 jaar of ouder is, kan een strafblad krijgen. Daarop staan strafbare feiten die je hebt gepleegd. Niet elk strafbaar feit komt erop te staan, want sommige zijn minder ernstig dan andere. Daarnaast wordt er soms ook op je strafblad vermeld dat je verdachte bent (geweest).
In de wet staat wat er wel en niet op je strafblad komt. Er wordt daarbij onderscheid gemaakt tussen overtredingen en misdrijven. Een overtreding is minder ernstig dan een misdrijf. Je kan dan bijvoorbeeld denken aan vandalisme, dronken zijn in het openbaar of geluidsoverlast. Als je overtreding voldoet aan een van onderstaande voorwaarden, dan komt het meestal niet op je strafblad:
- Je hoeft als straf alleen een boete te betalen van minder dan 130 euro.
- Je pleegt een verkeersovertreding die onder de Wet Mulder valt. Zoals te hard rijden, door rood rijden, je telefoon vasthouden tijdens het rijden of fout parkeren. Op je boete staat dan in de rechterbovenhoek een M.
- Je krijgt een administratieve/bestuurlijke boete. Dat is een geldboete die een overheidsinstelling, zoals de gemeente, de douane of de politie, in sommige gevallen mag opleggen als je regels overtreedt. Een rechter of het Openbaar Ministerie (OM) speelt daar dus geen rol in. Je kan bijvoorbeeld zo'n boete krijgen als je fout parkeert of je verhuizing niet op tijd doorgeeft.
Sommige overtredingen komen wél altijd op je strafblad. Bijvoorbeeld als je rijdt zonder rijbewijs of verzekering, onnodig over de vluchtstrook van de snelweg rijdt, dronken bent in het openbaar en anderen daarmee in gevaar brengt, illegaal in Nederland verblijft of alcohol verkoopt aan mensen onder de 18 jaar. Soms lijkt het alsof je ‘gewoon’ een boete krijgt, maar is het eigenlijk een strafbeschikking. Niet iedereen heeft dan door dat dat op je strafblad kan komen te staan, zie je in deze video:
Advocaat Bob Kaarls: “Heel veel mensen denken dat ze gewoon een geldboete krijgen.”
Als je een misdrijf pleegt, komt dat altijd op je strafblad. Voorbeelden van misdrijven zijn: diefstal, mishandeling, brandstichting, oplichting, verkrachting, doodslag en moord. Maar ook bijvoorbeeld rijden onder invloed van alcohol of drugs, het bezitten van harddrugs, verboden wapens hebben (zoals pepperspray of werpmessen) en rijden met een vals kenteken.
Voor jongeren tussen de 12 en 18 gelden iets andere regels. Want als je als jongere een HALT-straf krijgt die je succesvol afrondt, komt dat er niet op te staan. Een HALT-straf kan je bijvoorbeeld krijgen als je een fiets steelt, vuurwerk afsteekt, een raam vernielt of een neppe identiteitskaart gebruikt. Het idee achter HALT is dat jongeren bij licht strafbare feiten wel gestraft worden en verantwoordelijkheid nemen, maar niet meteen een strafblad krijgen.
Wie mag je strafblad bekijken?
Je strafblad is in handen van de overheid. Sommige overheidsinstanties mogen je strafblad bekijken als ze de informatie nodig hebben. Zoals het Openbaar Ministerie (OM), advocaten, de politie, de reclassering en de Raad voor de Kinderbescherming. Je werkgever of verzekeraar mag je strafblad niet zomaar opvragen en bekijken, maar ze mogen soms wel indirect naar je strafverleden vragen. Daarover lees je zo meer.
Daarnaast kan je zelf een overzicht aanvragen van de gegevens die op jouw naam staan. En je hebt het recht om te weten welke instellingen je strafblad de afgelopen 4 jaar hebben opgevraagd.
Eigenlijk heet een strafblad officieel anders: het Uittreksel Justitiële Documentatie. De Justitiële Informatiedienst beheert het document namens het ministerie van Justitie en Veiligheid.
Wat zijn de gevolgen van een strafblad?
De gevolgen van een strafblad hangen van veel dingen af. Zoals om welke strafbare feiten het gaat, hoe ernstig ze zijn, welke straf je hebt gekregen en hoelang het geleden is. Zo zijn de gevolgen vaak groter als je naar de gevangenis moet dan als je een taakstraf of boete krijgt.
Ex-gedetineerden over wat er gebeurt als je eenmaal de gevangenis uit bent: “Dan begint je straf pas.” Kijk hier alle afleveringen van Hel of Hotel (EO).
Opleiding en werk
Een strafblad kan problemen geven als je wil studeren of werken. Voor sommige opleidingen, stages of banen heb je een VOG nodig: een Verklaring Omtrent het Gedrag. Dat is een bewijs dat je verleden geen probleem is voor die functie. De Justitiële screeningsautoriteit (Justis) checkt dit en geeft VOG's uit. Soms is een strafbaar feit wel een probleem voor de ene functie, maar niet voor de andere. Een verkeersovertreding telt bijvoorbeeld zwaar als je taxichauffeur wil worden, maar minder bij werk in een verzorgingstehuis.
Voor sommige beroepen is een VOG verplicht, zoals voor leraren, taxichauffeurs of medewerkers van de kinderopvang. Bij functies waarbij je te maken krijgt met vertrouwelijke gegevens of kwetsbare mensen heb je meestal ook een VOG nodig. Denk dan bijvoorbeeld aan de gezondheidszorg, politie of rechtspraak. Soms vragen ook verenigingen erom. Bijvoorbeeld als je vrijwilligerswerk doet met kinderen of lid wil worden van een schietvereniging.
Een strafblad betekent niet automatisch dat je geen VOG krijgt. In 2024 kreeg Justis meer dan 1,5 miljoen aanvragen, waarvan er 3.000 zijn geweigerd. Dat is minder dan 1%. Al is het wel zo dat sommige mensen al weten dat ze geen VOG zullen krijgen en hem daarom niet aanvragen.
Ilona kreeg geen VOG, wat het moeilijker maakt om haar leven weer op te pakken.
Verzekeringen en hypotheek
Ook als je een verzekering of hypotheek wil aanvragen kan een strafblad voor problemen zorgen. Verzekeraars en banken mogen – als het relevant is – vragen naar je strafverleden. En jij bent dan verplicht om eerlijk antwoord te geven. Soms betekent dat dat je een bepaalde verzekering of hypotheek niet kan krijgen of dat je meer moet betalen.
Reizen of verhuizen naar het buitenland
Verder kan reizen of verhuizen naar het buitenland moeilijker zijn. Een land mag je namelijk weigeren als je een strafblad hebt. En ook bij het aanvragen van een verblijfsvergunning of een andere nationaliteit, kijken landen naar je verleden. Met ernstige of recente veroordelingen heb je meer kans dat ze je afwijzen. Als je al een verblijfsvergunning hebt, kan deze soms ook worden ingetrokken.
Verlies je ook je stemrecht?
Voor 1983 waren er veel gevallen waarbij de rechter je stemrecht kon afnemen. Maar na een wijziging van de Grondwet mag dit alleen in uitzonderlijke gevallen. Normaal gesproken mag je in Nederland met een strafblad dus gewoon blijven stemmen. Ook als je in de gevangenis zit. Alleen de rechter kan je stemrecht beperken, maar dat gebeurt bijna nooit. Het moet dan gaan om een strafbaar feit dat de basis van onze rechtsstaat aantast.
Privéleven
Daarnaast kan een strafblad invloed hebben op je privéleven. Zo kijken mensen in je omgeving soms anders naar je, al helemaal als je in de gevangenis hebt gezeten. Daardoor kan je contacten verliezen, wat tot eenzaamheid kan leiden. Ook kan het veel zaken moeilijker maken. Bijvoorbeeld omdat de verhuurder of werkgever die je hebt benaderd van je verleden hoort en je daarom niets aan wil bieden. Ook als er geen VOG nodig is voor die functie.
Gevolgen van een strafblad
Daarnaast kan het invloed hebben op je gezins(plannen). Als je bijvoorbeeld een kind wil adopteren, pleegouder wil worden of wil deelnemen aan medische trajecten zoals IVF, wordt er gekeken naar je betrouwbaarheid. Bepaalde veroordelingen, zoals voor geweld of zedendelicten, kunnen invloed hebben op het oordeel. Ook in de omgang met je kinderen kan een strafblad gevolgen hebben. In ernstige gevallen kan de rechter besluiten dat het contact met je kinderen wordt beperkt of dat je het ouderlijk gezag verliest.
De overheid en verschillende organisaties kunnen je helpen om je leven weer op te pakken, zoals de gemeente, de reclassering, Exodus en Humanitas.
Kan je van een strafblad afkomen?
Een strafblad heb je meestal niet voor altijd. Een overtreding blijft er 5 jaar opstaan als je alleen een geldboete moet betalen. En 10 jaar als je een taakstraf of gevangenisstraf krijgt.
Bij een misdrijf zijn de regels wat ingewikkelder. Het hangt er onder andere van af wat de maximumstraf is die de rechter volgens de wet mag opleggen:
- Minder dan 6 jaar? Dat staat het 20 jaar op je strafblad.
- Tussen de 6 en 20 jaar? Dan staat het er 30 jaar op.
- Langer dan 20 jaar? Dan staat het er 50 jaar op.
- En krijg je naast je straf ook een vrijheidsbeperkende maatregel, zoals TBS? Dan staat het er ook 50 jaar op.
Verder gaat het bij een zedenmisdrijf of een levenslange gevangenisstraf altijd om 80 jaar. En ook als TBS langer dan 40 jaar duurt, blijft het strafbare feit 80 jaar op je strafblad staan.
Bovendien kan iets langer op je strafblad blijven staan als de rechter je later nog voor een ander misdrijf veroordeeld. Dit heet verlenging of cumulatie. Pas als voor alle misdrijven de tijd dat ze op je strafblad moeten staan voorbij is, worden ze van je strafblad gehaald.
Je kan vragen om je strafblad te laten verwijderen vanwege bijzondere persoonlijke omstandigheden. Maar dit doen ze in de praktijk bijna nooit. Alleen als je heel ernstige hinder hebt door je strafblad én die hinder zwaarder weegt dan het belang van het bewaren van de gegevens, kan dit soms.
In het kort:
Een strafblad is een overzicht van de strafbare feiten die je hebt gepleegd.
Als je een misdrijf hebt gepleegd, krijg je altijd een strafblad. Bij een lichter strafbaar feit, een overtreding, verschilt het per type overtreding en straf.
De overheid beheert je strafblad en mag het soms inzien als dat nodig is. Ook kan je zelf bekijken wat er op staat.
Hoe groot de gevolgen zijn van je strafblad, hangt af van veel dingen. Zoals wat je hebt gedaan, welke straf je hebt gekregen en hoelang het geleden is.
Een strafblad kan invloed hebben op van alles: van opleiding, werk, reizen en geldzaken tot je relatie, kinderen en sociale leven.
Hoelang iets op je strafblad blijft staan hangt er vanaf of het om een overtreding of misdrijf gaat. Bij een overtreding is het 5 tot 10 jaar, bij een misdrijf in principe 20 tot 80.
Geraadpleegde bronnen
En je weet het!
Anderen het laten weten?
