Story
Samenleving
Wat is het demonstratierecht?
Wat mag de politie?
... en je weet het
Wat mag de politie?
Een huis doorzoeken of geweld gebruiken; de politie mag dingen doen die wij niet mogen. Dit noem je bevoegdheden.
De politie heeft deze bevoegdheden nodig om haar taak te kunnen doen: ervoor zorgen dat mensen zich aan de wet houden en om mensen te helpen en veilig te houden.
De politie heeft onder andere deze bevoegdheden:
Mensen aan- of staandehouden
Met sirene rijden
Harder rijden in het verkeer
Een tassencontrole doen
Geweld gebruiken
Dat betekent niet dat agenten zomaar alles mogen doen. Er zitten strenge regels aan hun bevoegdheden en wanneer ze deze mogen inzetten.
Voor sommige bevoegdheden hebben politieagenten zelfs toestemming nodig van de Officier van Justitie (OvJ).
Dat geldt vooral wanneer ze een inbreuk moeten doen op iemands privacy, zoals het tappen van iemands telefoon.
Over politiegeweld is veel discussie.
Bijvoorbeeld over hoeveel en wanneer politiegeweld precies nodig is.
Het moet namelijk de-escalerend zijn. Stel je bent bij een vreedzaam protest en de politie beveelt je om het gebied te verlaten. Als je dat niet doet mag de politie geweld gebruiken om je te laten vertrekken. Dit doen ze nadat ze aankondigen dat er geweld gebruikt kan worden om het gebied te ruimen. In dat geval is de politie de eerste die geweld toepast. Dat kan dus de vraag oproepen of dat dan wel de-escalerend is. Politieagenten zijn de enige mensen die geweld, waar nodig, mogen gebruiken. Dat heet een geweldsmonopolie.
Medialogica - HUMAN
Tijdens de studentenprotesten in 2024 vinden mensen dat de politie hard optreedt.
Ook aan het rijden met sirenes zitten regels verbonden.
De meldkamer moet daar namelijk eerst toestemming voor geven. Dit doen ze alleen als er sprake is van een spoedgeval.
Wanneer je een misdrijf begaat, kan je op heterdaad of buiten heterdaad betrapt worden.
Als je op heterdaad wordt betrapt, mag de politie je gelijk arresteren. Wanneer ze je buiten heterdaad willen oppakken, hebben ze ook eerst toestemming nodig van de OvJ.
En zo zijn er meer bevoegdheden waarvoor eerst toestemming van de OvJ moet worden gevraagd. Een voorbeeld hiervan is het doorzoeken van iemands huis.
De politie moet goed kunnen uitleggen waarom ze denken dat er belastende dingen gevonden gaan worden in het huis.
Die toestemming van de OvJ is heel belangrijk. Als ze die niet hebben en toch iets illegaals aantreffen in je woning, kan dat bewijs onrechtmatig verklaard worden.
De rechter bepaalt dan dat dit bewijs niet tegen jou gebruikt mag worden in de rechtszaal.
De politie heeft ook verschillende specialistische eenheden, zoals de Mobiele Eenheid (ME).
Deze eenheid is gespecialiseerd in het voorkomen en bestrijden van verstoring van de openbare orde. Voor de inzet van de ME moet een burgemeester toestemming geven.
Nieuwsuur - NTR
De ME heeft speciale middelen om haar taak uit te voeren, zoals het waterkanon. Maar over het gebruik daarvan is ook veel discussie.
De burgemeester roept de ME doorgaans op wanneer er bijvoorbeeld een grote demonstratie gepland staat of een risicovolle voetbalwedstrijd.
Tijdens zo'n evenement is de ME het eerste aanspreekpunt en begeleiden zij de menigte.
Blauw - AVROTROS
In de kern gaat politiewerk over het helpen van mensen en het beschermen van de maatschappij. Dat kan ook in de vorm van een luisterend oor.
Wat mag de politie?
Laatste update: 25-02-2025
