Hoe groot is Karel de Grote?

Twaalfhonderd jaar geleden horen de Lage Landen bij het rijk van Karel de Grote. Wanneer hij in 768 zijn vader opvolgt als koning van het Frankische rijk, hebben de Franken al veel gebied in handen. Belangrijke vijanden van de Franken zijn de Saksen, die ten noorden van de Rijn wonen. De Saksen houden regelmatige rooftochten in Frankisch gebied. Bovendien geloven ze in Germaanse goden en Karel en andere Frankische leiders zijn christenen. Dat botst. Karel is zo fanatiek in zijn geloofsovertuiging dat hij de Saksen probeert te dwingen zich te bekeren tot het christendom. Zij weigeren, waarop Karel besluit heilige bomen van de Saksen om te hakken en hun gebied te verwoesten. Hele dorpen worden verbrand en gevangenen worden onthoofd. Na een gruwelijke strijd van bijna 33 jaar geven de Saksen zich over.

In 795 wordt Leo III paus. Hij wordt bedreigd door politieke vijanden en zoekt en krijgt steun van de christelijke Karel. Als blijk van waardering kroont de paus Karel in het jaar 800 tot keizer.

Karel dankt zijn bijnaam aan het feit dat hij zo’n enorm rijk bezit. De naam vader van Europa komt hier ook vandaan. Het gebied beslaat een groot deel van West-Europa zoals het huidige Frankrijk, Duitsland, de Benelux en Italie. En hij denkt ook groots. Hij ziet zichzelf graag als opvolger van de Romeinse heersers. Zo laat hij zijn eigen munt slaan waarop hij afgebeeld staat als Romeins keizer.

Keizer Karel heerst over een enorm rijk. Hij is de eerste sinds de Romeinen die zo'n groot gebied moet besturen. Dat doet hij met behulp van leenmannen. Dat zijn vertrouwelingen van Karel die in zijn naam een streek besturen, belastingen innen en militaire steun geven als het oorlog is. In ruil daarvoor mogen ze profiteren van de opbrengst van hun leen.

Karel heeft dus leenmannen die hem helpen met het bestuur. Daarnaast reist hij zelf veel door zijn rijk om te weten wat er gebeurt. Op verschillende plaatsen in zijn rijk laat hij 'paltsen' bouwen waar hij kan verblijven tijdens zijn bezoek. Dat zijn grote huizen of burchten, met een kapel. Vanuit daar bestuurt hij en spreekt hij recht.

In Aken heeft Karel zijn belangrijkste en grootste palts. De plek is perfect: middenin zijn rijk, op een veilige plaats en vlakbij de Ardennen waar hij graag gaat jagen. Ook laat hij een prachtige kapel bouwen in Aken. Wanneer Karel sterft, wordt hij daar bijgezet.

Karels zoon Lodewijk de Vrome volgt hem op als koning van de Franken. Na diens dood wordt het Frankische rijk verdeeld in drie gebieden, die worden bestuurd door drie zonen van Lodewijk. Dat betekent het einde van het machtige en grote Frankische rijk.

Na Karels dood verschijnen er veel verhalen over hem. In sommige daarvan wordt hij neergezet als held en in andere als een bruut. Een van de beroemdste verhalen is 'Karel ende Elegast', dat meer dan vierhonderd jaar na zijn dood wordt geschreven, rond 1270. Het verhaal speelt zich af rond zijn palts in de plaats Ingelheim. Karel wordt midden in de nacht gewekt door een engel en krijgt de opdracht te gaan stelen. Eenmaal op pad, komt hij een zwarte ridder tegen. Dat is Elegast, een trouwe ridder die is verbannen. Karel doet zich voor als Adelbrecht, een roofridder. Ook Elegast houdt geheim wie hij is. In de loop van de nacht beleven de twee avonturen en bewijst Elegast zijn trouw.

Karel is geïnteresseerd in rekenen en sterrenkunde en spreekt verschillende talen. Maar hij kan nauwelijks lezen en schrijven. Hij vindt het wel belangrijk dat een deel van de mannen in zijn rijk dat leert. Hij richt scholen op waar vooraanstaande jongelingen oefenen met lezen en schrijven. Zij kunnen na hun opleiding helpen het rijk te besturen. Een van deze mannen is Einhard, die vertrouweling van Karel wordt. Na Karels dood zet Einhard diens levensverhaal op papier.