Hoe ontstaat wind?
Hoe ontstaat wind?
Video
Laatste update: 20-05-2025
Wind lijkt soms uit het niets te komen, maar het begint allemaal met zonnestralen, temperatuurverschillen en verschillen in luchtdruk. Hier ontdek je hoe dat precies werkt, van kleine briesjes tot wereldwijde luchtstromen.
Helga van Leur is meteoroloog (weerkundige) en presenteert het weer voor radio en televisie.
Govert Schilling is wetenschapsjournalist- en auteur. Hij schrijft elk jaar het Jaarboek Sterrenkunde.
Programma: Govert naar de kern van de aarde (NTR)
Wind ontstaat als lucht van de ene plek naar de andere stroomt. Die stroming ontstaat door verschillen in luchtdruk:
- Warme lucht stijgt op. Daardoor ontstaat aan de grond een lagedrukgebied. Er is daar een tekort aan lucht.
- Koude lucht zakt juist naar beneden. Daardoor ontstaat er aan de grond juist een hogedrukgebied. Er is daar te veel lucht.
Om die luchtdruk weer in balans te krijgen, stroomt er lucht van een gebied met te veel lucht (hogedrukgebied) naar een gebied met een tekort (lagedrukgebied). Daardoor gaat het waaien.
Warme lucht ontstaat doordat zonnestralen het aardoppervlak verwarmen. Die warmte zorgt ervoor dat de lucht erboven opstijgt. En als lucht ergens omhoog gaat, moet het ergens anders weer naar beneden. Langs de kust zie je dat goed. Op een zomerse dag wordt het strand heet. De lucht daarboven stijgt op, terwijl de lucht boven de zee daalt. Daardoor krijg je op het strand die frisse zeewind. En ontstaan er verder in het land stapelwolken.
Dit gebeurt ook op grote schaal. Rond de evenaar is het vaak warm en rond de polen juist koud. Warme lucht stroomt daardoor richting de polen. Maar de afstand van de evenaar naar de polen is erg groot. Onderweg koelt de lucht daarom af en wordt het zwaarder. Daar zakt de lucht dan naar beneden en ontstaat een hogedrukgebied.
Verder naar het noorden botst warme lucht uit het zuiden met koude lucht uit het noorden. Daar ontstaan fronten. Die blijven niet op dezelfde plek, maar schuiven steeds een beetje. Dat komt door de draaiing van de aarde, die alles net een zetje de andere kant op geeft. Zo ontstaat een dans van luchtstromen overal op aarde.
Niet alleen de lucht is in beweging. Ook in het water gebeurt er van alles. Oceaanstromingen zijn belangrijk voor het wereldwijde klimaat en voor het dagelijkse weer in Nederland. Ook dieren maken gebruik van deze stroming. In ons artikel over oceaanstromingen lees en zie je hoe deze stromingen werken en waarom ze zo belangrijk zijn.
Meer weten? Bekijk alle uitzendingen van Govert naar de kern van de aarde op NPO Start.