Waarom wordt ons weer steeds extremer?
Waarom wordt ons weer steeds extremer?
Laatste update: 10-09-2024
Je hebt de laatste jaren vast gemerkt dat we steeds vaker te maken hebben met extreme kou, hittegolven, zware regenbuien en grote temperatuurwisselingen. Bijna elk jaar sneuvelt er wel een hitte- of neerslagrecord. Hoe komt het dat ons weer steeds extremer wordt?
Welk klimaat hebben we in Nederland?
De zee heeft veel invloed op het klimaat in Nederland. Omdat water langzaam opwarmt en afkoelt, zijn zomers in waterrijke landen relatief koel en winters relatief zacht. Bovendien waait het harder boven zee: er zijn daar, anders dan boven land, geen obstakels die de wind afzwakken.
Het regent vaak in Nederland omdat ons land ter hoogte van een weerfront ligt. Dat is een plek waar warme, vochtige lucht uit het zuiden botst met droge, koude lucht uit het noorden. De warme, vochtige lucht koelt dan af, het water in de lucht condenseert en valt naar beneden als regen.
Waarom zijn er verschillende klimaatzones?
Verschillende klimaten
De verschillende klimaten in Europa. In Nederland is een 'Cfb' klimaat, een gematigd klimaat zonder droog seizoen, met een gematigde zomer.
De indeling van het Köppen
Waarom verandert het Nederlandse weer?
Het klimaat is het “gemiddelde” weer op een bepaalde plek in een periode van dertig jaar. Hierbij wordt onder meer gekeken naar temperatuur, neerslag, luchtdruk, wind, bewolking. Ook extreme uitschieters neemt het KNMI hierin op. Volgens de KNMI-klimaatscenario's zal de gemiddelde temperatuur oplopen. Dat geldt ook voor weerextremen. Dat is ook nu al merkbaar. Lange droge zomers komen nu veel vaker voor dan in 1950. Dat komt niet zo zeer doordat er minder regen valt; nee, hogere temperaturen en meer verdamping zijn hier debet aan.
Is de klimaatverandering onherstelbaar of niet?
Door de uitstoot van broeikasgassen stijgt de temperatuur wereldwijd. In het Klimaatakkoord in Parijs is afgesproken dat de wereldwijde stijging ruim onder de 2 graden Celsius moet blijven. Als dat zou lukken, dan zouden de gevolgen nog enigszins beperkt blijven. De opwarming zou dan rond 2100 ongeveer 1,7 graden Celsius zijn. Wanneer we niets aan de uitstoot van broeikasgassen zouden doen en het zelfs toe zou nemen, stijgt de temperatuur volgens het KNMI in het slechtste geval met 4,9 graden Celsius in 2100. Als dat gebeurt heeft dat desastreuze gevolgen. Klimaatwetenschappers voorzien dan door smeltende poolijs een stijgende zeespiegel, en door extreme droogte mislukte oogsten en snikhete zomers.
Het zal ook vaker en harder stormen in ons land. Orkanen blijven normaal gesproken in de tropen. Wanneer ze naar koelere gebieden afbuigen, nemen ze af in kracht. Wanneer het echter in Nederland ook warm is, blijft de orkaan sterk. Vooral in de zomerperiode zullen we daarom steeds meer met hevige stormen te maken krijgen. En het KNMI zal dus ook vaker een code geel, oranje of rood uit moeten geven.
Orkanen hebben grote gevolgen mens, dier en natuur. De vernietigende kracht van een orkaan kan nog jaren effect hebben op een gebied. Hoe gevaarlijk orkanen zijn en waarom ontdek je in deze story.
Wat zijn de gevolgen van extreme weersomstandigheden voor Nederland?
Hittegolven zijn gevaarlijk voor mensen met een verzwakte gezondheid. Een temperatuur van meer dan 35 °C hoort ongeveer eens per tien jaar voor te komen. We merken de laatste jaren dat dit al vaker voorkomt. Als het zo ver komt dat de aarde 2 °C opwarmt, zal zo’n hittegolf elke twee jaar voorkomen, luidt de verwachting. Dat betekent dus dat er veel doden zullen vallen door de hitte.
Door klimaatverandering verandert het neerslagpatroon ook. We krijgen te maken met lange perioden van droogte. En als het regent, is de kans op een extreme hoosbui groter. Hoosbuien zorgen voor overstromingen, vollopende kelders en, in combinatie met wind, omvallende bomen. Dat levert iedere keer enorme schade op.
We hebben steeds vaker te maken met een watertekort in Nederland. Dat wil zeggen dat er meer dan 200 millimeter regen te weinig valt. Het watertekort ontstaat gemiddeld ook steeds vroeger in het jaar. In eerdere jaren is het pas in augustus of september te droog. Nu is dat vaak al in juni of juli. De regen vult namelijk in de winter onze waterreserves aan, maar wanneer het tekort in de zomer te groot is, lukt dat niet. De droogte vormt een probleem voor bomen en planten, die met hun wortels niet meer bij het grondwater kunnen, en voor de landbouw.
Het klimaat beïnvloedt niet alleen de mens, maar ook dieren. Daardoor kunnen we vaker te maken krijgen met plagen. Wespen bijvoorbeeld: normaal gesproken overleven alleen de wespen-koninginnen de winter. Maar, wanneer het warmer is, ook andere wespen. In de zomer kan dan een wespenplaag ontstaan. En, we krijgen ook te maken met nieuwe plagen. Insectensoorten zoals de Aziatische Hoornaar, die bestuivers als bijen en hommels bedreigen, verplaatsen zich naar Nederland. Deze insecten leven eigenlijk in zuidelijker gebieden, maar door de opwarming van ons klimaat kunnen ze nu ook hier overleven.
Wat voor gevolgen heeft de klimaatverandering in Nederland voor dieren?
Wat kunnen we doen tegen extreme weersomstandigheden?
In het klimaatakkoord van Parijs leggen wereldleiders in 2015 vast dat ze de opwarming van de aarde willen beperken tot 1,5 °C. Dat zou betekenen dat de gevolgen van klimaatverandering beheersbaar blijven. Maar, ook als we ruim onder de 2 °C blijven, zullen we last blijven houden van extremer weer. Daarom proberen steeds meer steden om aanpassingen te doen die de gevolgen van extreem weer beperken. Dat gebeurt bijvoorbeeld door meer groen aan te leggen. Bij een extreme hoosbui neemt het groen dan regenwater op, waardoor de straten niet meer onderlopen.
De gemeente Arnhem presenteert in 2020 een plan om de stad voor te bereiden op klimaatverandering. Zo komen er schaduwroutes, koelteplekken en meer bomen. Straten die gevoelig zijn voor overstromingen en verzakkingen worden anders aangelegd zodat er minder schade geleden wordt.
In het kort
We hebben in Nederland een gematigd zeeklimaat. Dat betekent: relatief koele zomers, zachte winters en het hele jaar door neerslag. De laatste decennia komt extreem weer echter vaker voor.
Door klimaatverandering nemen de extremen toe. We krijgen vaker te maken met hitterecords, neerslagtekorten en stormen.
Hittegolven zijn gevaarlijk voor mensen met een verzwakte gezondheid. Het neerslagtekort zorgt voor problemen voor de landbouw en stormen kunnen veel schade aanrichten. Door het warmere weer krijgen we ook last van insectenplagen.
We proberen klimaatverandering een halt toe te roepen, maar sommige veranderingen zijn al onherroepelijk. Daarom passen steeds meer steden zich aan om voorbereid te zijn op extreme weersomstandigheden.
En je weet het!
Anderen het laten weten?