Waarom zijn supermarkten als Edah, Konmar en Super de Boer verdwenen?
Waarom zijn supermarkten als Edah, Konmar en Super de Boer verdwenen?
Laatste update: 30-08-2019
Supermarkt Jumbo neemt in 2018 de zoveelste keten over. Dit keer is het Emté, die 131 winkels in met name het zuiden en oosten van het land heeft. Eerder zijn delen van de Edah, Super de Boer, C1000 en de restaurants van La Place uit de boedel van failliete bedrijven bij Jumbo gekomen. Alles lijkt geel-zwart te kleuren tegenwoordig.
Redacteur: Rob Bruins Slot
Programma: Andere Tijden (NTR)
Aan de lopende band lijkt Jumbo nieuwe kralen aan de ketting te rijgen. Sinds 2002 stijgt het aantal vestigingen van zesendertig naar bijna zeshonderd en daardoor bekleedt Jumbo nu de tweede positie in supermarktland, achter marktleider Albert Heijn.
De aanval op Albert Heijn
Als Jumbo nog een kleine speler is, zo rond de eeuwwisseling, besluit het beursgenoteerde supermarktconglomeraat Laurus de aanval in te zetten op Albert Heijn. Om dat te kunnen doen, wil Laurus een aantal ketens verkopen en zijn winkels van Edah, Konmar, Super de Boer, Groenwoudt, Nieuwe Weme en Lekker & Laag ombouwen tot één formule - de nieuwe Konmar. En Laurus wil dit snel uitvoeren, binnen twee jaar. Het gaat om ruim achthonderd winkels die allemaal moeten worden aangepast of omgebouwd.
De nieuwe formule bestaat uit: een breed assortiment, voor een lage prijs en veel service. Band lek? Een Konmar-medewerker plakt hem. Regent het? Dan leen je een paraplu. De medewerkers dragen hun bedrijfsgroen-gele truien met opschrift: “Kan ik u helpen?” en de winkel heeft een kinderhoek en koffiecorner. Eigenlijk die dingen die we tegenwoordig normaal vinden in een supermarkt. De klant moet centraal staan, en het zo prettig vinden, dat hij terugkomt.
Aanmodderen
De gedachte is met de samenvoeging van de verschillende supermarktformules een enorme besparing te realiseren. De nieuwe bestuursvoorzitter Ole van der Straaten wordt weggehaald bij de ijsafdeling van Unilever. Zijn gebrek aan ervaring in de supermarktbranche zou geen belemmering moeten zijn, zo denkt men.
Van der Straaten wil niet langer “blijven aanmodderen” met negen ketens met allemaal een eigen hoofdkantoor, distributiecentrum, management en marketingbudget, zo zegt hij in april 2001 in het tijdschrift Intermediair. Alles in één formule gieten en daarmee voordelen behalen, is het plan.
Waarom gaat het fout met de Konmar?
In het najaar van 2000 worden de contouren van “operatie Groenland”, zoals de transformatie gaat heten, duidelijk. Elke vestiging krijgt een traject waarin de supermarktmanager zijn winkel in Konmars groen-geel steekt en zijn personeel bijbrengt dat service voor de klant voorop staat.
De leiding motiveert het personeel tot het uiterste in de Amsterdam Arena. 45.000 man personeel van alle ketens reizen op een zondag met duizend bussen vanuit het hele land naar Amsterdam voor een pepbijeenkomst. De Arena kleurt groen-geel van hun bedrijfskleding, ze kunnen prijzen winnen met de mascottes die ze hebben gemaakt.
En dan gaat de eerste nieuwe Konmar open. De landelijke pers is er in Almere bij. Het ziet er fantastisch uit, net als eerder bij de twee geheime proefwinkels die in een loods op Schiphol zijn gebouwd. Wat opvalt zijn de ruime gangpaden, maar vooral de ongewone zwarte plafonds. De klanten zijn ook onder de indruk. En toch, als je gewend bent aan de prijzen van de Edah, kijk je nu vreemd op dat je karnemelk ineens duurder is geworden.
Alle winkels hetzelfde
De operatie faalt jammerlijk. Binnen een paar maanden na het begin van de ombouwoperatie is Laurus in de problemen. “Al-les-ging-mis!”, blikt supermarkteigenaar Hans Smith terug in Andere Tijden.
Hans Smith heeft op dat moment een Super de Boer in Den Bosch en is een van de ondernemers die zal overgaan naar de nieuwe formule. Smith heeft zijn twijfels. In zijn Super de Boer in Den Bosch onderneemt hij nogal wat eigen ideeën, waaronder een modeltrein die door de winkel rijdt.
“Ik had een pui van veertig meter waar die trein voorlangs reed. Als er een moeder met kind langskwam, dan wilde dat kind altijd naar binnen in mijn winkel!”, aldus Smith die vasthield aan zijn eigen marketingstrategieën. Op archiefbeeld zien we Smith in 2001, waar de bestuursvoorzitter van het concern meent dat zijn trein weg moet, omdat alle winkels hetzelfde moeten zijn.
Geld in de container
Maar er gaat wel veel mis, door een haperend computersysteem, een hoger dan verwacht prijspeil, maar vooral ook doordat Laurus de distributie naar de achthonderd al dan niet omgebouwde vestigingen niet meer op orde krijgt. Versproducten arriveren in de vestigingen op of na de houdbaarheidsdatum, producten kunnen niet bijbesteld worden of worden juist veel te veel geleverd.
Er verdwijnt dagelijks veel geld in de container. Binnen een paar maanden na het begin van de operatie verliest Laurus zoveel geld dat bestuursvoorzitter Van der Straaten wordt ontslagen en de ombouwoperatie wordt stilgelegd.
Wat is het verschil tussen Konmar en Jumbo?
Met Laurus loopt het niet goed af. Delen van hun supermarktdomein worden verkocht, onder andere aan de Franse supermarkt Casino. In 2009 willen Plus en Jumbo allebei de stukken Laurus van Casino kopen. De twee komen in een biedingenstrijd terecht, die Jumbo wint. En Jumbo heeft de ambitie door te groeien: het jaarverslag van 2017 rept van een omzet van zeven miljard en de wens om de onlineverkopen te verdubbelen.
Edah liep voorop
De merken van Laurus als Groenwoudt, Edah en Super de Boer zijn uit het straatbeeld verdwenen. Wat rest is het Edah-museum in Helmond, een klein museum dat voor een groot deel drijft op vrijwilligers. Naast de producten van het huismerk dat Edah zelf heeft gefabriceerd, brengt de Edah-card je daar terug naar de jaren tachtig van de vorige eeuw.
Ver voordat Albert Heijn de bonuskaart introduceerde, had Edah zijn eigen kaart waarmee ze vergaand inzicht hadden in de bestedingen van de klant en meer. Via de card had Edah inzicht in naam, adres, gezinssamenstelling, gezinsinkomen en bestedingen van de kaarthouder en kon aan de hand van de combinatie van die gegevens nauwkeurig bepalen in welke winkel bepaalde producten meer of minder in trek zouden zijn. Veel jonge gezinnen in de buurt? Meer luiers erheen!
Familiebedrijf
Het grote verschil met Laurus is dat Jumbo een familiebedrijf is, 100% in handen van de familie Van Eerd. Laurus was een bedrijf met commissarissen, bestuurders en aandeelhouders met soms uiteenlopende belangen.
Maar waar de opmars van Jumbo zich voltrekt in een tijdsbestek van meer dan vijftien jaar, doet vooral het tempo waarin Laurus de achthonderd winkels wilde uniformeren mensen achteraf schrikken. In twee jaar tijd een zo grote ombouw, dat durfden ze misschien rond het jaar 2000 aan toen het economisch voor de wind ging en iedereen voor elk idee geld leek te kunnen krijgen, maar daar zouden we nu waarschijnlijk voor terugdeinzen. Andere Tijden.
In het kort
Laurus, de eigenaar van Edah, Konmar, Super de Boer en Groenwoudt, wil begin 2000 met één nieuwe supermarktformule de aanval inzetten op Albert Heijn.
Laurus wil te snel te veel veranderen. Het grootste probleem is de distributie: producten komen te laat, te veel of helemaal niet aan bij de supermarkten.
Jumbo is 100% een familiebedrijf. Laurus is in handen van commissarissen, bestuurders en aandeelhouders met uiteenlopende belangen.
En je weet het!
Anderen het laten weten?