Waarom is het ABN ontstaan?

1:02
Vier personen aan tafel. Kijken allemaal naar een vrouw met rode krullen en een bril die het woord heeft

Waarom is het ABN ontstaan?

Video

Fragment

Laatste update: 01-10-2025

In Nederland spreken veel mensen Standaardnederlands, ook wel Algemeen Beschaafd Nederlands (ABN) genoemd. Dit wordt nu gezien als standaard, maar is afkomstig van een dialect. Tot ver in de Middeleeuwen sprak bijna iedereen in Nederland alleen in hun eigen streektaal. Hoe en waarom dat veranderde in het ABN, ontdek je hier.

Presentator :  Serah Koorevaar

Programma: Het Klokhuis (NTR)

Per regio in Nederland kan de taal die mensen spreken verschillen. Er zijn namelijk veel varianten van onze standaardtaal, die op de meeste plekken wordt gesproken. Zo'n variatie noem je een dialect of streektaal, omdat ze per streek verschillen. In een dialect bestaan vaak net even andere woorden of uitspraken. 

Dialecten hebben altijd bestaan. Vroeger waren er zelfs alleen maar zulke streektalen die per provincie flink verschilden. Maar als alle provincies zich in de 17e eeuw samenvoegen tot één land, de Nederlanden, komt er behoefte aan één gemeenschappelijke taal. Dit is makkelijker voor handel en om het land te besturen. En het laat ook zien dat de provincies vanaf dat moment echt bij elkaar horen. 

Ook de mogelijkheid om te reizen heeft invloed op de komst van een gemeenschappelijke taal. Toen dat nog niet zo makkelijk ging, bleven mensen dicht bij huis, waar alleen je eigen spreektaal gesproken wordt. Maar dat veranderde toen reizen sneller en makkelijker werd. Omdat we op meer plekken konden komen en meer mensen uit andere regio's ontmoetten, groeide de behoefte aan een gedeelde taal. 

Die gezamenlijke taal werd het ABN: het Algemeen Beschaafd Nederlands. Maar dat ABN is ook gebaseerd op een dialect. Het was het dialect dat in de Hollandse provincies werd gesproken, oftewel wat nu Noord- en Zuid-Holland is.  

Tegenwoordig wordt het niet meer ABN genoemd, omdat het woord 'beschaafd' doet denken dat dialecten niet beschaafd zouden zijn. Terwijl er op veel plekken in Nederland nog wel in dialecten wordt gesproken. Hierbij kan je bijvoorbeeld denken aan het Limburgs, Drents of Zeeuws. Daarom noemen we ABN nu Standaardnederlands. Naast het Standaardnederlands zijn er andere dialecten die nu officieel als taal worden gezien: Fries en Papiamento, wat gesproken wordt in Caribisch Nederland. 

De Nederlandse taal is nog steeds in ontwikkeling en verandert met de tijd. Ontdek meer daarover in ons artikel: Waarom verandert de Nederlandse taal?

Bekijk hier de hele uitzending van Het Klokhuis (NTR) over dialecten. 

Wil je nog meer?

Blijf op de hoogte met de
wekelijkse nieuwsbrief

Velden met een * zijn verplicht.

Volg ons op social: