Negatieve dingen onthouden - header

Waarom onthouden we negatieve dingen vaak beter?

Shara studeerde Politicologie aan de UvA. Voor NPO Kennis doet ze research voor de explainers en presenteert ze. Daarnaast is ze redacteur bij <a href="https://npokennis.nl/program/13/net-in-nederland" title="Net in Nederland" target="_blank" rel="noopener">Net in Nederland</a>. Het liefst houdt ze zich bezig met maatschappelijke kwesties, met name met de vraag: hoe kunnen we als individu en samenleving bijdragen aan een betere wereld?

Shara Gaffaf

Explainer

Wetenschap

openingsafbeelding_metabolisme

stofwisseling_explainer

Jasper heeft Journalistiek gestudeerd in Utrecht. Voor NPO Kennis maakt hij stories en artikelen over allerlei onderwerpen. Daarnaast spreekt hij ook voice-overs in en presenteert hij explainers.

Jasper van Leeuwen

Gezondheid

Waarom komt de een sneller aan dan de ander?

Carnivorendieet - header

Hoe gezond is een carnivoordieet?

Voeding

Wat doet rommel met je brein? 

Wonen

Vrije tijd

Wat doet rommel met je brein?

Je neus is een soort luchtreiniger. Hij filtert, verwarmt en bevochtigt de lucht die je inademt. Maar soms komen er irriterende stoffen binnen zoals pollen, schimmels of huidschilfers. Je neusslijmvlies kan hierdoor geprikkeld raken en stuurt dan een signaal naar je hersenstam dat het tijd is om te niezen. Zo voorkomt je lichaam dat viezigheid, bacteri&euml;n of zelfs kleine insecten verder je systeem binnendringen.&nbsp; &nbsp; Je lichaam komt dan in actie: je spieren spannen aan, je tong beweegt omhoog en je ogen knijpen dicht. Dit gebeurt allemaal in een paar seconden, zonder dat je er controle over hebt. Door de nies vliegen al die stoffen die voor irritatie zorgen direct weer naar buiten. &nbsp; De geluiden die je maakt zijn trouwens deels aangeleerd en verschillen dus per persoon en per land. In Nederland klinkt het vaak als 'hatsjoe', maar in andere landen klinkt het zo:&nbsp;&nbsp;
<ul>
<li>Ach&iacute;s (Spanje)&nbsp;</li>
<li>Achoo (Engeland)&nbsp;</li>
<li>Apsik (Pools)</li>
</ul>
Iedereen niest dus met een ander accent, maar het doel is overal hetzelfde: je beschermen tegen indringers. Op welke manieren je lichaam dat nog meer doet, ontdek je in ons uitlegverhaal over de <a href="https://npokennis.nl/story/308/hoe-werkt-je-immuunsysteem" title="Hoe werkt je immuunsysteem?" target="_blank" rel="noopener">werking van je immuunsysteem</a>.

Niezen - header

Wat is het nut van niezen?

Tegen jezelf praten - header

Is het normaal om tegen jezelf te praten?

Mirthe studeerde sociologie en journalistiek. Ze schrijft en presenteert explainers voor NPO Kennis en maakt als verslaggever elke dag een reportage voor 5 Dagen (NTR) op NPO Radio 1. Qua onderwerpen verdiept ze zich in sociale vraagstukken en maatschappelijk ongelijkheid.

Mirthe van der Drift

Is het normaal om tegen jezelf te praten? 

Hoe je iets in je hoofd ziet, heeft te maken met je verbeeldingskracht. Je kan dit zien als een schaal. Aan de ene kant van de schaal heb je helemaal geen verbeeldingskracht zie je niets. Dat heet afantasie. Je weet bijvoorbeeld wel hoe een schaap eruitziet en kan dat prima omschrijven, maar in je hoofd blijft het leeg. Omdat verbeeldingskracht helpt bij het verwerken van informatie, hebben mensen met afantasie vaak moeite met het terughalen van gezichten en herinneringen.
Aan de andere kant van de schaal heb je juist veel verbeeldingskracht en zie je het beeld haarscherp voor je. In dat laatste geval heb je een hele levendige verbeelding. Dat noemen ze hyperfantasie. De meeste mensen zitten ergens in het midden van de schaal. Ze zien bijvoorbeeld een vage omtrek of een simpel plaatje zonder details.&nbsp;
Afantasie is niet bij iedereen hetzelfde. Sommige mensen kunnen als ze hun ogen dicht doen bijvoorbeeld geen plaatjes zien, maar dromen &rsquo;s nachts wel in levendige beelden. Terwijl anderen ook in hun dromen geen beelden zien.&nbsp;&nbsp;
Afantasie is geen aandoening of beperking. Het kan soms zelfs handig zijn. Bijvoorbeeld als je een g&ecirc;nante of negatieve ervaring hebt gehad. Je kan die situatie dan namelijk niet visueel opnieuw beleven.&nbsp;

Afantasie - header

Wat is afantasie?

Greenwashing - header

Wat is greenwashing?

Samenleving

Het episodische geheugen be&iuml;nvloedt hoe je tijd ervaart. Dit geheugensysteem slaat al je ervaringen op als een soort film. Als je terugkijkt op een gebeurtenis, dan bepaalt je geheugen hoelang dat ongeveer leek te duren. Heb je veel nieuwe herinneringen gemaakt, dan duurt een gebeurtenis voor je gevoel langer. Oftewel: op een gemiddelde dag waarop je steeds hetzelfde doet, maak je weinig nieuwe herinneringen. Achteraf voelt het dan alsof de dag snel voorbij is gegaan. Maar op een dag vol nieuwe ervaringen maak je juist veel nieuwe herinneringen. Je brein slaat veel informatie op, waardoor de dag achteraf gezien langer voelt.&nbsp;
Als kind verandert de wereld om je heen de hele tijd. Je maakt veel nieuwe dingen mee: van je eerste vrienden maken tot nieuwe dingen leren in de klas. Als je ouder wordt, maak je over het algemeen minder echt nieuwe dingen mee. Kinderen ervaren hierdoor vaak veel meer veranderingen dan volwassenen. Het episodisch geheugensysteem van volwassenen slaat daardoor niet meer elk detail op. Daardoor lijkt het achteraf alsof de tijd sneller voorbij is gegaan.
Wel kan je die ervaring van tijd gevoelsmatig vertragen. Periodes met veel indrukken lijken namelijk veel langer te duren. Dus als je veel reist, nieuwe sporten en hobby's uitprobeert en andere nieuwe ervaringen opdoet, vliegt de tijd gevoelsmatig minder snel voorbij.&nbsp;
Al sinds de oertijd houden mensen op allerlei manieren de tijd bij. Eerst door de zon, maan en sterren te bestuderen. En later nog veel preciezer met de uitvinding van uurwerken. Hoe we de tijd door de eeuwen heen hebben gemeten, lees je in <a href="https://npokennis.nl/longread/7665/hoe-meten-we-de-tijd" title="Hoe meten we de tijd?" target="_blank" rel="noopener">dit artikel</a>.&nbsp;

Tijd sneller ouder - header

Waarom lijkt de tijd sneller te gaan als je ouder wordt?

Een man ligt op de bank te slapen na een avondje drinken.

alcoholslaap_explainer

explainer_alcohol_plain

Eline Krak studeerde journalistiek aan de School voor de Journalistiek in Utrecht. Voor NPO Kennis doet ze research voor explainers en prestenteert ze. Verder is ze content specialist bij de NTR.&nbsp;

Eline Krak

Waarom slaap je slechter door alcohol? 

Als je wakker bent, maakt je lichaam het hormoon adenosine aan. Hoe langer je wakker bent, hoe meer adenosine zich ophoopt in je bloed. Daardoor word je gedurende de dag slaperiger. Maar de cafe&iuml;ne in je koffie blokkeert als het ware de adenosine in je hersenen. Daardoor kan het zijn dat jij je minder slaperig voelt.
Daarnaast maakt je lichaam door cafe&iuml;ne ook het stresshormoon adrenaline aan. Hierdoor gaat je hart sneller kloppen, bloed sneller stromen en word je alerter. Fijn als je wakker wil worden in de ochtend, maar niet zo handig als je wil gaan slapen. Je valt hierdoor namelijk moeilijker in <a href="https://npokennis.nl/serie/33/waarom-slapen-we" title="NPO Kennis: Waarom slapen we?" target="_blank" rel="noopener">slaap</a>.
De een is gevoeliger voor cafe&iuml;ne dan de ander. Ook maakt het verschil wanneer je koffie drinkt en hoe vaak je koffie drinkt. Als je bijvoorbeeld elke dag koffie drinkt, heeft de cafe&iuml;ne waarschijnlijk minder invloed op je slaap dan als je het af en toe drinkt. En als je in de avond koffie drinkt, heeft de cafe&iuml;ne meer effect op je slaap dan wanneer je het in de ochtend drinkt. De cafe&iuml;ne blijft namelijk lang in je lichaam.

Iemand drinkt koffie in de avond

Wat doet cafeïne met je slaap?

Merel Udink studeerde Geschiedenis en Mediastudies aan de Universiteit van Amsterdam. Voor NPO Kennis deed ze research voor explainers en presenteerde ze. Verder heeft ze als producer, presentator en redacteur bij Andere Tijden gewerkt (NTR).

Merel Udink

Welk effect heeft cafeïne op je slaap?

De temporopari&euml;tale junctie helpt je bij het verwerken van prikkels van buitenaf. Als dit gebied actief is, let je vaak meer op dingen die om je heen gebeuren. Je merkt het dan bijvoorbeeld sneller als er afleidende geluiden, intense geuren of plotselinge bewegingen in je omgeving zijn. Dat gebeurt niet alleen overdag, maar ook als je ligt te <a href="https://npokennis.nl/serie/33/waarom-slapen-we" title="NPO Kennis: Waarom slapen we?" target="_blank" rel="noopener">slapen</a>.
Elke keer dat er &rsquo;s nachts zulke prikkels van buitenaf zijn, kan je heel eventjes licht wakker worden. Daarna slaap je gelijk weer rustig door. Dat even wakker worden, helpt bij het onthouden van je dromen. Tijdens je slaap kan je namelijk geen nieuwe informatie opslaan. Maar als je eventjes wakker wordt tussendoor w&eacute;l.
Daarnaast maakt het uit op welk moment je wakker wordt. Als je tijdens de remslaap wakker wordt, is de kans groter dat je je droom kan herinneren dan in andere slaapfases. Je <a href="https://npokennis.nl/longread/7792/hoe-werken-de-menselijke-hersenen" title="NPO Kennis: Hoe werken de menselijke hersenen?" target="_blank" rel="noopener">hersenen</a> zijn in de remslaap namelijk erg actief. Je hebt daarom in deze fase de meest levendige dromen. Daardoor zijn ze ook makkelijker te onthouden.
Maar als je tijdens je droom wakker schrikt door externe factoren, zoals je wekker, kan het zijn dat je hem juist snel vergeet. Je slaap wordt dan te plotseling onderbroken om je droom terug te halen.

een koppel slaapt samen in bed

Waarom onthoudt niet iedereen zijn dromen?

Waarom is beweging zo belangrijk? Zijn E-nummers slecht voor je? En waarom worden we kaal? Dat en meer ontdek je op deze pagina.

thema_gezondheidvoeding_socialimage

Gezondheid & Voeding

Hoe kom je uit de schulden? Sparen we genoeg voor ons pensioen? En waarom zou je beleggen? Hier vind je antwoord op je vragen over geld en inkomen. 

thema_geldinkomen_socialimage

Geld

Inkomen

Geld & Inkomen

Van muziek en games tot reizen en festivals: we vinden het heerlijk om even lekker te ontspannen. Ontdek er hier meer over.

thema_lifestylevrijetijd_socialimage

Lifestyle

Lifestyle & Vrije tijd

Wat is deepfake? Hoe wordt een nieuw vaccin getest? En hoe erg is klimaatverandering? NPO Kennis duikt in de wereld van wetenschap en technologie.

thema_techwetenschap_socialimage

Tech

Tech & Wetenschap

Van de Oudheid tot de Nederlandse festivalcultuur: ontdek de verhalen achter de belangrijkste gebeurtenissen, personen en objecten uit onze geschiedenis en cultuur.

thema_geschiedeniscultuur_socialimage

Geschiedenis

Cultuur

Geschiedenis & Cultuur

Wat gebeurt er als je verliefd bent? Waarom hebben we aanraking nodig? En hoe werkt een orgasme? Dat en meer ontdek je bij NPO Kennis.

thema_liefderelaties_socialimage

Liefde

Relaties

Liefde & Relaties

Van woningnood tot stress op de werkvloer: hier vind je alle NPO Kennis verhalen over wonen en werken op een rij.

thema_wonenwerken_socialimage

Werken

Wonen & Werken

Van de verkiezingen tot grote protestacties: ontdek hier meer over de politieke en maatschappelijke kwesties die de samenleving bezighouden.

thema_politieksamenleving_socialimage

Politiek

Politiek & Samenleving

Amber houdt zich graag bezig met wat er speelt in de samenleving. Ze versterkt haar teksten met zelfgemaakte illustraties en hoopt hiermee dat jij de wereld een stukje beter begrijpt. Haar interesses lopen uit van wetenschap en liefde tot aan maatschappelijke onderwerpen.

Instellingen

Amber Verheijen