Worden jongeren steeds conservatiever?

Er zijn bepaalde thema’s waar jongeren vooral conservatiever over zijn gaan denken. Ze zijn bijvoorbeeld positiever over nationalisme, tradities en een . Tegelijk kijken ze negatiever naar onderwerpen zoals de democratie, abortus en euthanasie. Ook neemt het aantal jongeren dat naar de kerk gaat volgens het CBS voor het eerst in lange tijd toe. Dit zijn allemaal voorbeelden van . Jongeren kiezen vaker voor hun [2]. Op basis daarvan bepalen ze ook vaak op welke politieke partij ze uiteindelijk stemmen. Dat zijn steeds vaker wat conservatievere partijen [3].

Bij , zoals zorg, klimaat of de arbeidsmarkt, is de verschuiving minder duidelijk. Vooral wat betreft het klimaat zijn jongeren de laatste jaren ook conservatiever geworden. Ze vinden dit minder belangrijk en doen minder om duurzaam te leven [4]. Hier lijkt het per thema te verschillen hoe conservatief jongeren denken.

Dit betekent niet dat deze conservatieve jongeren terug willen naar vroeger. Hun opvattingen zijn nog steeds progressiever dan die van 20 jaar geleden, bijvoorbeeld als het gaat over [6]. Er is vooral sprake van een vertraging van de trend waarbij jongeren telkens iets progressiever worden. Hierdoor zijn ze nu gemiddeld conservatiever dan hun ouders, die wel nog steeds progressiever worden.

Dit is vooral goed te zien bij de acceptatie van homoseksualiteit en abortus. Die acceptatie nam steeds toe, maar nu niet meer. Dit wil niet zeggen dat er geen acceptatie meer is, maar dat de generatie die nu 60 is deze onderwerpen meer accepteert dan jongeren van 20 en 30 jaar [7].

Jonge mannen stemmen ook wat vaker conservatief dan jonge vrouwen. Volgens onderzoek van Ipsos I&O stemt 55% van de jonge mannen op meer conservatieve partijen, terwijl 40% van de jonge vrouwen hierop stemt. Dit is niet direct opvallend. Want mannen zijn in hun standpunten en stemgedrag gemiddeld genomen altijd wat conservatiever dan vrouwen, wat hun leeftijd ook is [8]. Het tempo waarop jongeren conservatiever worden is hetzelfde bij jonge mannen en bij jonge vrouwen [9]. 

Een andere social media-trend laat zien dat er ook een groep vrouwen is die conservatiever denkt: ‘tradwives’ (‘traditional wives’). Dit zijn vrouwen die bewust kiezen voor zo’n eerdergenoemde traditionele rolverdeling. Ze blijven thuis, zorgen voor hun man, het huishouden en de kinderen. Dit wordt als conservatief gezien omdat dit oude rolpatronen zijn tussen mannen en vrouwen. In onderstaande video’s vertellen ‘tradwives’ meer over deze taakverdeling:

Vroeger hadden jongeren een vaste plek in de samenleving, onder andere door de . Tegenwoordig zijn die vaste groepen verdwenen en hebben jongeren veel meer mogelijkheden en keuzevrijheid. Maar hierdoor weten ze ook minder goed wie ze zijn en waar ze bij horen [11].

Daarnaast groeien deze generaties op tijdens meerdere grote crises, zoals de , de en de coronapandemie. En ook de economie zorgt voor onzekerheid. Zo is het bijvoorbeeld lastig om een vast contract te krijgen of een huis te kopen [12]. Bovendien verandert de wereld steeds sneller door en . Dit zorgt voor veel vrijheid, maar vergroot ook onzekerheid. Omdat er zoveel mogelijk is, denken ze soms dat er geen vaste regels of waarden meer zijn [13]. 

Door al deze omstandigheden gaan veel jongeren op zoek naar meer structuur, gemeenschap en een duidelijkere identiteit. Daarom zetten ze zich af tegen de dingen die in hun ogen voor onzekerheid zorgen, zoals verschillende culturen of . Tegelijkertijd vinden ze wel zekerheid in traditionele waarden of religie. De waarden die hier gelden zijn namelijk al heel lang hetzelfde [14]. Dat geeft jongeren houvast en spreekt hen aan: 

Kortom, er lijkt dus sprake te zijn van een tegenbeweging: na van snelle progressie zoeken jongeren vaker houvast in oude normen, waarden en identiteiten. Niet uit verlangen naar het verleden, maar als reactie op de chaos, keuzestress en onzekerheid van het nu.