Waarom bereidt Nederland zich voor op oorlog en crisis?
Waarom bereidt Nederland zich voor op oorlog en crisis?
Laatste update: 12-05-2025
In het nieuws lees je steeds vaker dat Nederland zich moet voorbereiden op mogelijke cyberaanvallen, sabotage of zelfs oorlog. Zo roept de overheid mensen bijvoorbeeld op om een noodpakket in huis te halen. En ook de krijgsmacht oefent steeds vaker. Maar hoe ernstig zijn deze dreigingen en wat kunnen burgers zelf doen?
Redacteur: Yaghoub Sharhani
Programma: Net in Nederland
Tot voor kort dachten veel Nederlanders dat oorlog ver weg was. Maar de invasie van Rusland in Oekraïne in 2022 heeft laten zien dat er ook in Europa oorlog kan uitbreken. Veel experts en politici benadrukken dat Europa in een ‘grijze zone’ zit: er is geen open oorlog, maar ook geen volledige vrede. Er zijn bijvoorbeeld al cyberaanvallen en spionageactiviteiten gericht op Nederland. Voormalig premier Rutte, nu baas van de NAVO, zegt dat ‘we niet in vrede leven’. ‘We zijn niet klaar voor wat er over vier tot vijf jaar op ons pad komt. Wat in Oekraïne gebeurt, kan ook hier gebeuren,’ voegt hij toe in zijn NAVO-speech.
Het Nederlandse leger oefent meer en koopt nieuwe spullen, zoals drones en geavanceerde wapens. Generaal Onno Eichelsheim (de hoogste militair) waarschuwt dat Rusland continu checkt hoe alert we zijn. ‘We zijn erachter gekomen dat de wereld drastisch verandert,’ zegt Minister Van Weel (Justitie en Veiligheid).
Inlichtingendiensten zien toenemende dreiging uit landen als Rusland, China en Iran
Het kabinet heeft daarom gezegd dat Nederlanders drie dagen voor zichzelf moeten kunnen zorgen tijdens een crisis. Stel je voor: ineens valt overal het internet en de stroom uit. Supermarkten kunnen hun kassa’s niet meer laten draaien, je bankpas werkt niet, je telefoon gaat dood en het verkeer ligt stil. Waarschijnlijk start de overheid dan direct met noodhulp. Maar omdat er ineens héél veel mensen noodhulp nodig hebben, kan het even duren voordat ook jij hulp krijgt. Als je een eigen noodpakket in huis hebt dan weet je zeker dat je in ieder geval die eerste dagen goed zit.
Om jezelf 72 uur te kunnen redden, heb je een paar dingen nodig. Denk aan ongeveer drie liter water per persoon per dag, eten in blik, een zaklamp of kaarsen met lucifers. Ook is het slim om batterijen of een powerbank in huis te hebben. En contant geld voor als de pinautomaten niet werken. Bewaar belangrijke papieren daarnaast op een goede plek en maak er ook kopieën van. Meer tips vind je op denkvooruit.nl van de Nederlandse overheid.
Kijk deze video als je meer wil weten hoe je het noodpakket kunt gebruiken:
Wat is hybride dreiging?
Steeds meer experts noemen de verzameling van dreigingen een ‘hybride oorlog’. Dat wil zeggen dat vijandige landen of groepen niet alleen met wapens, maar ook via sabotage, cyberaanvallen en desinformatie proberen te ontregelen.
Daarnaast waarschuwen deskundigen dat de Nederlandse waterhuishouding – zoals dijken, sluizen en drinkwatervoorziening – een zwakke plek kan zijn.
Hoe zit het met Nederlandse waterhuishouding?
Deskundigen en veiligheidsdiensten denken dus dat er in Nederland nog veel moet gebeuren om beter bestand te zijn tegen een oorlog of grote crisis. Ze zien een aantal punten waar we kwetsbaar zijn:
Cyberaanvallen:
De overheid en bedrijven worden steeds vaker het doelwit van hackers. Bijvoorbeeld om systemen plat te leggen of gevoelige informatie te stelen. Als een aanval lukt, kan dat gevolgen hebben voor ziekenhuizen, banken of het openbaar vervoer.
Kritieke infrastructuur:
Bruggen, tunnels, dijken, spoorwegen en het elektriciteitsnet. Als daar iets misgaat, kan dat het land flink ontregelen. Stel je voor dat een brug niet meer open of dicht gaat, of dat de stroom uitvalt in een hele provincie.
Psychologische weerbaarheid:
Je kunt alle spullen in huis hebben, maar weet je ook wat je moet doen als het internet of de pinautomaten uitvallen? Kun je rustig blijven, of raak je in paniek? De ‘psychologische weerbaarheid’ van mensen is minstens zo belangrijk. Dat betekent dat ze mentaal voorbereid zijn op onverwachte situaties.
Hoe voorbereid zijn Nederlanders op een oorlog? Mensen op straat aan het woord.
Het is nu duidelijk: Nederland is niet goed voorbereid en dat moet veranderen. Militairen moeten hun basisvaardigheden blijven oefenen. Er komt meer aandacht voor nieuwe technologieën zoals drones, camouflagenetten en moderne communicatie. De bedoeling is dat Nederland, als onderdeel van de NAVO, laat zien dat ze niet bang is voor dreiging, maar klaarstaat.
Door al die trainingen kunnen mensen vaker militairen in uniform of militaire transporten zien, ook op snelwegen
Niet alle landen volgen dezelfde koers binnen de NAVO. President Donald Trump wil dat elk land meer dan twee procent van zijn economie aan defensie uitgeeft, en hij dreigt zelfs de NAVO te verlaten. Dat levert veel discussie op, want veel Europese landen willen een lagere bijdrage aan de NAVO. Mede door deze Amerikaanse druk beseffen Europese landen steeds meer dat ze niet te afhankelijk moeten zijn van Amerika. Daarom werken de Europese landen nu meer samen en proberen ze sterker en zelfstandiger te worden binnen de NAVO.
Geen directe oorlog, toch investeren: Europa schroeft het defensiebudget op
De kans op een grote oorlog in Nederland is klein, maar we moeten wél rekening houden met grootschalige sabotage en cyberaanvallen. Daarom moeten inwoners zich beter voorbereiden. Bijvoorbeeld door een noodpakket aan te schaffen en door te leren in wat je moet doen bij uitval van stroom en internet. Ondertussen werkt het leger aan een hogere paraatheid.
Kortom:
- Europa zit in een ‘grijze zone’ waarin vrede niet meer zo vanzelfsprekend is.
- De Nederlandse overheid wil dat iedereen zich voorbereidt om drie dagen zelfstandig te kunnen overleven.
- Het leger traint meer en koopt nieuwe wapens.
- Nederland moet zich weren tegen ‘hybride dreigingen’ zoals cyberaanvallen.
- Op denkvooruit.nl vind je alle informatie over noodpakketten en rampenplannen.
En je weet het!
Anderen het laten weten?
