Om goed te kunnen functioneren heeft je lichaam de brandstof glucose nodig. Deze vorm van suiker haal je uit je voeding, bijvoorbeeld uit aardappelen en brood. Je maag en darmen zetten de <a href="https://npokennis.nl/video/62/wat-zijn-koolhydraten" title="Wat zijn koolhydraten?" target="_blank" rel="noopener">koolhydraten</a> die daarin zitten om in glucose. Dit wordt vervolgens opgenomen in je bloed en komt via die weg in je spieren en organen terecht.
Als je een tijdje niks eet, maak je te weinig glucose aan en krijg je een lage bloedsuikerspiegel. Daardoor daalt je energieniveau en komt je brein op een lager pitje te staan. De belangrijkste processen die je hersenen aansturen, zoals ademen en bewegen, krijgen dan voorrang op minder belangrijke functies, zoals zelfbeheersing en het reguleren van je emoties. Hierdoor kan je chagrijniger en prikkelbaarder worden dan normaal.

Chagrijnig bij honger 

Waarom word je chagrijnig bij honger?

Merel Udink studeerde Geschiedenis en Mediastudies aan de Universiteit van Amsterdam. Voor NPO Kennis deed ze research voor explainers en presenteerde ze. Verder heeft ze als producer, presentator en redacteur bij Andere Tijden gewerkt (NTR).

Merel Udink

Explainer

Voeding

Waarom word je chagrijnig als je honger hebt?

Koriander zeep explainer

Waarom smaakt koriander naar zeep?

Waarom kan koriander naar zeep smaken? 

In de bladeren van een boom zit de groene stof chlorofyl. Deze stof vangt zonlicht op. Dat zonlicht wordt vervolgens <a href="https://npokennis.nl/longread/7916/waarom-is-fotosynthese-onmisbaar-voor-de-mens" title="Meer hierover lees je hier" target="_blank" rel="noopener">omgezet in energie</a>. Die energie is brandstof voor de boom. Chlorofyl is dus heel belangrijk om een boom te laten groeien en leven.
Wanneer de herfst aanbreekt, worden de dagen korter en nachten langer. Daardoor valt er minder zonlicht op de bladeren en krijgen de bomen minder energie binnen. Ze stoppen daarom met het aanmaken van chlorofyl. Hierdoor verdwijnt de groene kleur langzaam uit het blad. De laatste restjes worden in de takken opgeslagen voor later.
Bij het verkleuren van de bladeren zien we de kleuren die altijd al in het blad zaten, maar verborgen waren, zoals geel en oranje. Deze kleuren komen van andere stoffen in de bladeren die caroteno&iuml;den heten. Deze stoffen hebben onder andere de taak om het blad te beschermen tegen schade van zonlicht. En ze geven de bladeren dus hun gele en oranje kleuren in de herfst.
Met de verkleuring van het blad bereiden bomen zich voor op de winter. Ze halen alle nuttige stoffen uit hun bladeren, stoppen met het maken van chlorofyl en laten uiteindelijk de bladeren vallen. Zo kunnen ze energie besparen om de winter te overleven.

Herfstbladeren verkleuren - header

Waarom verkleuren bladeren in de herfst?

Wetenschap

Uit onderzoek blijkt dat de breinactiviteit van een verliezer veel lijkt op die van iemand met fysieke <a href="https://npokennis.nl/story/469/waarom-kan-de-een-beter-tegen-pijn-dan-de-ander" title="Hier zie je meer uitleg over pijn" target="_blank" rel="noopener">pijn</a>. Je anterieure cingulate cortex wordt dan geactiveerd. Dat is een gebied in de hersenen dat een rol speelt bij beloningen, beslissingen en het signaleren van fouten. Wanneer je verliest, zorgt dit gebied in je hersenen voor een <a href="https://npokennis.nl/story/33/wat-doet-stress-met-je" title="Hier lees je wat stress met je doet" target="_blank" rel="noopener">stressreactie</a> in je lichaam. Door deze stress raak je lichamelijk en emotioneel opgewonden.
Als je slecht tegen je verlies kan, weet je vaak niet goed hoe je met die opwinding om moet gaan. Je hebt minder controle over je gedachten, gevoel en gedrag. Daardoor kan je heel emotioneel reageren. Bijvoorbeeld door te schreeuwen, het bordspel door de kamer te gooien of stampvoetend weg te stormen.
Daarnaast spelen opvoeding en omgeving een rol. Zo maakt het bijvoorbeeld uit hoe belangrijk je het vindt om te winnen en hoe je medespelers reageren. Als je medespelers je aanspreken op je gedrag, is de kans groter dat je een volgende keer wat sportiever met je verlies omgaat.
Gelukkig kan je er iets aan doen als je slecht tegen je verlies kan. Namelijk: nog vaker verliezen. Hierdoor ontstaat gewenning en neemt de intensiteit van je reactie af.

gamer slaat hand voor het gezicht

Waarom kunnen sommige mensen slecht tegen hun verlies?

Vrije tijd

Waarom kunnen sommige mensen niet tegen hun verlies?

Waarom is beweging zo belangrijk? Zijn E-nummers slecht voor je? En waarom worden we kaal? Dat en meer ontdek je op deze pagina.

thema_gezondheidvoeding_socialimage

Gezondheid

Gezondheid & Voeding

Hoe kom je uit de schulden? Sparen we genoeg voor ons pensioen? En waarom zou je beleggen? Hier vind je antwoord op je vragen over geld en inkomen. 

thema_geldinkomen_socialimage

Geld

Inkomen

Geld & Inkomen

Van muziek en games tot reizen en festivals: we vinden het heerlijk om even lekker te ontspannen. Ontdek er hier meer over.

thema_lifestylevrijetijd_socialimage

Lifestyle

Lifestyle & Vrije tijd

Wat is deepfake? Hoe wordt een nieuw vaccin getest? En hoe erg is klimaatverandering? NPO Kennis duikt in de wereld van wetenschap en technologie.

thema_techwetenschap_socialimage

Tech

Tech & Wetenschap

Van de Oudheid tot de Nederlandse festivalcultuur: ontdek de verhalen achter de belangrijkste gebeurtenissen, personen en objecten uit onze geschiedenis en cultuur.

thema_geschiedeniscultuur_socialimage

Geschiedenis

Cultuur

Geschiedenis & Cultuur

Wat gebeurt er als je verliefd bent? Waarom hebben we aanraking nodig? En hoe werkt een orgasme? Dat en meer ontdek je bij NPO Kennis.

thema_liefderelaties_socialimage

Liefde

Relaties

Liefde & Relaties

Van woningnood tot stress op de werkvloer: hier vind je alle NPO Kennis verhalen over wonen en werken op een rij.

thema_wonenwerken_socialimage

Wonen

Werken

Wonen & Werken

Van de verkiezingen tot grote protestacties: ontdek hier meer over de politieke en maatschappelijke kwesties die de samenleving bezighouden.

thema_politieksamenleving_socialimage

Politiek

Samenleving

Politiek & Samenleving

Merel Udink studeerde Geschiedenis en Mediastudies aan de Universiteit van Amsterdam.&nbsp;Voor NPO Kennis doet ze research voor explainers en prestenteert ze. Verder is ze producer, presentator en redacteur bij Andere Tijden (NTR).&nbsp;