Hoe kan kleding zo goedkoop zijn?
Hoe kan kleding zo goedkoop zijn?
Laatste update: 15-12-2025
Veel mensen zijn koopjesjagers en vinden het moeilijk om een shirtje van 5 euro te laten hangen. Sterker nog: voor meer dan de helft van de Nederlanders bepaalt de prijs waar ze hun kleding kopen. Om die prijs van kleding te bepalen speelt natuurlijk het merk een rol. Sommige kleding is daarom enorm duur, maar aan de andere kant is sommige kleding ook wel héél goedkoop. Hoe dat kan en hoe de kosten worden verdeeld lees je hier.
Redacteur: Roos van Putten
Als je een nieuw shirt koopt in de stad, is de kans groot dat dit fast fashion is. Dit gaat om kledingwinkels waar nieuwe kleding op hoog tempo wordt ontworpen, gemaakt en verkocht. Collecties volgen elkaar daardoor razendsnel op, waardoor je er altijd wel wat nieuws kan kopen. Voor relatief weinig geld. Je kan daarbij bijvoorbeeld denken aan de Zara, H&M, Zalando of ASOS. Iedere keer als jij de winkel instapt hangt er wel weer wat nieuws. Hierdoor blijven deze winkels het hele jaar door veel verkopen en verdienen. En jij kan hierdoor makkelijk meegaan met alle nieuwe trends, ook als je een wat kleinere portemonnee hebt.
In 2022 wordt er twee keer zoveel nieuwe kleding gemaakt dan 20 jaar daarvoor, blijkt in de Prijsknaller (KRO-NCRV).
De kledingindustrie is een van de grootste industrieën ter wereld, met een geschatte waarde van ongeveer 1,7 biljoen euro [1]. Hier wordt alles gedaan om ons te verleiden om steeds nieuwe dingen te kopen, ook als we dat helemaal niet nodig hebben. Wij hebben als Nederlanders namelijk gemiddeld 173 kledingstukken in de kast liggen. Toch kopen we daar jaarlijks zo’n 46 nieuwe kledingstukken bij, dus bijna elke week wat nieuws [2].
Hoe wordt een shirt gemaakt?
Alleen groeit dat shirt dat je koopt niet zomaar aan een boom. Het moet eerst gemaakt worden. Dat maakproces begint bij een grondstof. Welke grondstof wordt gebruikt, hangt af van het soort stof waaruit je shirt is gemaakt. Bij een katoenen shirt is dat bijvoorbeeld een katoenplant. Om daar een stof van te kunnen maken, moet de katoenplant verbouwd en geoogst worden. Van de vezels van de plant worden draden gesponnen, waarvan een stof wordt geweven.
Maar bij fast fashion wordt vaak gebruik gemaakt van niet-natuurlijke stoffen, zoals polyester. Deze stoffen zijn namelijk goedkoper. Polyester wordt gemaakt van aardolie en petroleum en is eigenlijk een soort plastic. Deze grondstoffen worden in een fabriek samengevoegd en daarna verhit om door kleine gaatjes te persen. Zo ontstaan er draden om een stof van te maken.
Die lappen stof worden geverfd of gebleekt. Dat gebeurt meestal met chemicaliën. Daarna gaat de stof naar een kledingfabriek. Hier worden de stukken stof geknipt en wordt jouw shirt in elkaar gezet achter de naaimachine.
Je denkt misschien dat machines al dit werk doen, maar meestal is dit mensenwerk. Ook vinden de verschillende stappen vaak in verschillende landen plaats. De katoenvezels worden bijvoorbeeld in India verbouwd, de stof wordt vervolgens in Bangladesh gemaakt en het uiteindelijke shirt zetten ze in Vietnam in elkaar. Jouw shirt legt dus al een hele wereldreis af voordat het in Nederland in de winkel hangt.
Het is dus best wat werk om van een grondstof een T-shirt te maken. De mensen die dat werk doen, noem je kledingarbeiders. En al deze mensen moeten natuurlijk betaald krijgen. Toch kan je voor ongeveer 5 euro een shirt kopen. Met de opkomst van extreem goedkope (Chinese) webshops, zoals SHEIN, wordt die prijs zelfs nog lager. Hier betalen de zwakste schakels de prijs voor:
Duurzame mode-expert Sara Dubbeldam legt uit dat de zwakste schakels in de keten de werkelijke prijs betalen voor onze goedkope kleding. Bekijk de hele explainer van NOS op 3 via de NOS-site.
Hoe kan dat zo goedkoop?
Kledingmerken doen er alles aan om de kosten zo laag mogelijk en hun winst zo hoog mogelijk te houden. Daarom wordt jouw shirt vaak gemaakt in lage-lonenlanden. En bij elke stap van het maakproces wordt gekeken wat daarvoor de goedkoopste plek is.
In deze landen zijn de wetten en regels rondom mensenrechten een stuk minder streng dan in Europa. Daarom zijn werkomstandigheden vaak slecht. Mensen moeten voor lage lonen, vaak minder dan het minimumloon, lange dagen werken onder slechte of zelfs gevaarlijke omstandigheden. Hierbij kan je denken aan werken met gevaarlijke machines en kinderarbeid [3]. Dit helpt allemaal om jouw shirt zo goedkoop mogelijk te maken.
Ook het materiaal van het shirt beïnvloedt de prijs. Goedkope materialen zorgen namelijk voor een goedkoper shirt. Daarom bestaat veel kleding uit een mix van stoffen in plaats van 100% katoen. Zo kunnen duurdere materialen, zoals katoen, worden 'verdund' met goedkopere, zoals polyester of polyamide. Deze goedkopere stoffen zijn ook makkelijker te verwerken. Hierdoor kunnen fabrieken sneller meer shirts maken. Dat noem je massaproductie.
Dit zorgt er allemaal voor dat de kosten voor merken nóg lager zijn. Maar het gevolg is ook dat de kwaliteit van je shirt slechter is. Hierdoor gaat het eerder stuk [4]. Ook is het moeilijker om die kleding te hergebruiken, zoals uitgelegd in onderstaande video.
In de Prijsknaller (KRO-NCRV) vertellen Directeur van het Leger des Heils Simon Smedinga en duurzaamheidsexpert Marieke Eyskoot dat de kwaliteit van kleding achteruitgaat.
Hoe wordt de opbrengst verdeeld?
Bedrijven doen er dus alles aan om je shirt zo goedkoop mogelijk te maken. Ook worden de opbrengsten niet eerlijk verdeeld over iedereen die helpt met het maken van jouw shirt. Zo ontdekt de Fair Wear Foundation dat bijna 72% van de opbrengst naar de winkel en het kledingmerk gaat. De materiaal- en transportkosten zijn samen zo’n 20% van de prijs en een kleine 8% gaat naar overige kosten, zoals tussenpersonen, handelaren en de winst voor de fabriek. Als je dat allemaal bij elkaar optelt blijft er minder dan 1% over voor de kledingarbeiders: dus de mensen die het katoen oogsten, draad spinnen, stof weven en de kleding in elkaar zetten. Bij een shirt van 5 euro verdienen zijn bij elkaar opgeteld nog geen 5 cent [5].
Welke kosten worden nu niet meegerekend?
Dan zijn er ook nog dingen die nu helemaal niet in de prijs van jouw shirt zijn meegerekend. Hierbij kan je denken aan de milieuschade die het maken van dat ene shirt veroorzaakt. Het verbouwen en kleuren van een katoenen shirt kost bijvoorbeeld 3.000 liter water [6]. Een shirt van polyester kost minder water, maar daarbij zijn dan weer fossiele brandstoffen nodig om de stof te kunnen maken. Door de materialen is de kledingindustrie heel vervuilend, zoals uitgelegd in onderstaande video.
De kledingindustrie is heel schadelijk voor het milieu, onder andere door de materialen die gebruikt worden. Bekijk de hele explainer van NOS op 3 via de NOS-site.
Als je zulke extra kosten wel meerekent, zou een shirt van een fast fashion-keten €18 duurder moeten zijn [7] en een spijkerbroek €30 duurder [8]. Als je dat bij de huidige verkoopprijs optelt wordt dat de 'true price' genoemd, oftewel: de werkelijke prijs. Daarin zijn de kosten meegerekend die nodig zijn om de milieuschade te herstellen en om kledingarbeiders bijvoorbeeld een leefbaar loon te betalen.
De 5 euro die jij voor je shirt betaalt, laat dus niet de echte kosten van het shirt zien. Uiteindelijk betaalt er namelijk altijd iemand de prijs voor onze goedkope kleding. En dat zijn vooral de mensen die het kledingstuk maken.
In het kort:
Voor meer dan de helft van de Nederlanders bepaalt de prijs van een product waar we gaan shoppen. We kopen namelijk graag goedkoop en veel fast fashion.
Maar om die goedkope kleding te maken zijn er veel mensen aan het werk, dit zijn kledingarbeiders. Van het verbouwen en oogsten van de grondstof tot het maken van de stoffen tot het in elkaar zetten van de kleding.
Die prijs is zo goedkoop, omdat de opbrengsten niet eerlijk worden verdeeld en bedrijven elke stap zo goedkoop mogelijk laten uitvoeren. Daardoor krijgen kledingarbeiders minder dan 1% van wat wij voor een kledingstuk betalen.
Daarbij zijn er nog kosten die nu niet in de prijs worden meegerekend, zoals de schade voor het milieu. Uiteindelijk betalen de zwakste schakels dus de prijs voor onze goedkope kleding.
Geraadpleegde bronnen
En je weet het!
Anderen het laten weten?
