Wat gebeurt er eigenlijk allemaal op Prinsjesdag?
Gepubliceerd: 13-9-2018
Laatste update: 28-08-2023
Prinsjesdag is en blijft een genot voor de liefhebber van pracht en praal, van tradities en van het Koninklijk Huis. Hoe lang bestaat Prinsjesdag al? En wat gebeurt er eigenlijk allemaal op deze derde dinsdag in september?
Redacteur: Marjolein Koster
Prinsjesdag is de feestelijke opening van het nieuwe parlementaire jaar waar de plannen voor het komende jaar gepresenteerd worden. Het staatshoofd, op dit moment koning Willem-Alexander, leest de troonrede voor aan de genodigden die zich voor de gelegenheid chic hebben aangekleed.
Daarna gaat de minister van Financiën met zijn of haar ‘koffertje’ naar de Tweede Kamer om daar de Miljoenennota en de Rijksbegroting voor het komende jaar te overhandigen aan de voorzitter. Tijdens de algemene politieke beschouwingen die daarop volgen bespreekt de Tweede Kamer deze begroting.
In de Troonrede spreekt het hoofd van de regering (de koning) beschouwingen over het afgelopen jaar uit en staan de plannen van de regering voor de komende periode.
In de Rijksbegroting staan alle verwachte inkomsten en uitgaven van de overheid. De Miljoenennota geeft een toelichting op de plannen en informatie over de economische en financiële situatie van het land.
Tradities Prinsjesdag
Prinsjesdag kent een lange geschiedenis en staat bol van tradities. Het voorlezen van de troonrede gebeurt sinds 1814. Vanaf 1887 valt Prinsjesdag structureel op de derde dinsdag van september. Het ‘koffertje’ speelt sinds 1946 een belangrijke rol op deze dag en de tocht met de Gouden Koets stamt uit 1903, een traditie die ter discussie staat vanwege de panelen op het rijtuig waarop afbeeldingen staan die ons koloniale verleden eren. Of de koets na de restauratie nog terugkeert is de vraag.
De derde dinsdag in september is doorspekt met tradities van 200 jaar oud. Paarden, lakeien en natuurlijk de Gouden Koets.
De naam Prinsjesdag is al in de achttiende eeuw bij stadhouder prins Willem V in zwang. Oranjegezinden vieren verjaardagen als de zijne en andere verjaardagen van de prinsen van het Huis van Oranje uitbundig en hun feestelijk uitgedoste kinderen worden 'prinsjes' genoemd. Veel later keert de naam Prinsjesdag weer terug en draagt de opening van het parlementaire jaar sinds 1930 officieel de naam Prinsjesdag.
Zoals te zien in dit Polygoonjournaal uit 1950 is er sindsdien weinig veranderd aan de tradities van Prinsjesdag.
Het is een dag waar ook liefhebbers van de monarchie en het Koninklijk Huis naar uitkijken en van genieten. Mensen kleden zich chic. Het publiek langs de route juicht de koninklijke stoet enthousiast toe en de koning en koningin wuiven vriendelijk terug naar de duizenden toeschouwers. De paarden en lakeien lopen in keurige strakke rijen en het taalgebruik tijdens de ceremonie is deftig.
Hoedjesparade
Vrouwelijke leden van de Tweede Kamer gebruiken Prinsjesdag ook vaak om met hun kleding, en dan vooral de hoedjes, op te vallen. Erica Terpstra, voormalig VVD-Kamerlid, begint met deze traditie. In 1977 woont zij de troonrede bij en het verbaast haar dat vrouwen tijdens deze officiële gelegenheid niet, net als de koningin, een hoed dragen. “Als je in Den Haag op Prinsjesdag geen hoed draagt, wanneer dan wél?” Sindsdien is de hoedenparade van de genodigden het meest besproken onderdeel van Prinsjesdag.
