Wat is hindoeïsme?

De religie heeft geen stichter waarin alle hindoes hun inspiratie vinden. Wat en hoe hindoes geloven is zeer divers. Eensgezind denken ze over reïncarnatie: het voortleven van je ziel in een ander mens of dier. Hoe fijn je volgende leven is, wordt bepaald door hoe je je in je huidige leven gedraagt, karma. Als je een slecht mens bent, kun je zomaar terugkomen in een lage levensvorm.

Hindoes zien verlossing van die reïncarnatiecyclus als het doel van het leven. Met elk nieuw leven kom je dichterbij moksha, het moment dat je niet meer hoeft te reïncarneren en je ziel opgaat in brahman, de goddelijke kracht. Als je je best hebt gedaan tenminste en positief karma hebt verzameld. Dharma is een belangrijk streven voor vrome hindoes, dit gaat uit van het principe dat er een natuurlijke ordening in de schepping zit. Mensen moeten streven naar harmonie in zichzelf en met anderen. Ze mogen hun omgeving niet schaden. Naast moksha en dharma hebben hindoes als doel ook artha (welstand) en kama (genieten van alles dat de schepping heeft voortgebracht). 

Hindoegoden hebben op plaatjes vaak meerdere hoofden en armen. Het voorwerp waarmee ze afgebeeld worden, staat voor hun speciale krachten. Brahma heeft vier handen en vier gezichten die naar de windrichtingen kijken. Brahma’s vrouw is Saraswati, de godin van de kunsten. Vishnoe rijdt vaak op een adelaar. Hindoes geloven dat Vishnoe negen keer gereïncarneerd is op aarde. Een van zijn incarnaties – avatara’s in het Sanskriet – is Boeddha en een andere Krishna. Lakshmi, Vishnoe’s vrouw, is de godin van de schoonheid en welvaart. Shiva wordt vaak afgebeeld op een stier met een drietand, hij heeft vier armen en op zijn voorhoofd het derde oog. Zijn vrouw is Parvati. Andere bekende goden zijn Rama, Krishna, Ganesha en Durga.

In tegenstelling tot andere grote religies kent het hindoeïsme niet één heilig boek, maar meerdere heilige boeken. De heilige boeken van hindoes worden onderscheiden in twee categorieën. Shruti – het woord van God – is rechtstreeks afkomstig van het Goddelijke en heeft de hoogste autoriteit. Daarnaast zijn er smriti: heilige boeken die door mensen zijn opgetekend en overgeleverd. De oudste shruti zijn de Veda’s. Deze zijn ruim drieduizend jaar oud en geschreven in het Sanskriet, de heilige taal van India die niet meer wordt gesproken. 

Hindoes bidden niet tot hun god of goden, maar vereren hun goden. Ze houden diensten in tempels, die vaak opgedragen zijn aan een bepaalde god of godin. Van die god of godin staat er een beeld in het gebouw. In tempels gaan de schoenen uit. Hindoetempels zijn luidruchtige plekken, niet alleen vanwege het gezang maar vooral vanwege de tempelbel. Deze harde bel mogen hindoes luiden als ze binnenkomen en weggaan. Hindoes offeren aan hun god of goden in de tempel. Ze leggen bij het beeld van hun god fruit, bloemen, geld of wierook. Vaste regels voor bidden of tempelbezoek zijn er niet. Je gaat wanneer je wilt en offert wat je wilt.

Hindoes hebben niet alleen veel goden, maar ook veel feestdagen. Eén van de bekendste is het Holifeest, een uitbundige viering om het voorjaar in te luiden. Hindoes bouwen ‘s avonds grote brandstapels waarop ze poppen van de heks Holika verbranden. Symbolisch vernietigen ze zo het kwade. De volgende dag trekken ze oude kleren aan en overgieten elkaar met gekleurd poeder.

Een belangrijk feest is Divali, het vijfdaagse lichtjesfeest. Hindoes vieren dan de overwinning van het goede op het kwade, het licht op de duisternis. Gelovigen versieren rond de donkerste nacht van het jaar hun huizen met lichtjes en steken vuurwerk af. Hindoes vieren jaarlijks tientallen feesten en dat is nog maar een klein deel van alle officiële festiviteiten.