Het asieldebat: cijfers en betekenissen

Migratie terminologie

Asielzoeker: iemand die in Nederland aankomt en asiel (bescherming) aanvraagt omdat hij of zij zich in het land van herkomst niet veilig is, bijvoorbeeld vanwege vervolging of oorlog. 

Vluchteling: een asielzoeker die door de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) erkend is als vluchteling volgens het Vluchtelingenverdrag van de Verenigde Naties. Dit verdrag beschermt mensen die hun land ontvluchten vanwege vervolging op basis van bijvoorbeeld nationaliteit, politieke overtuiging, religie, ras of seksuele gerichtheid. 

Statushouder: een persoon die een asielprocedure heeft doorlopen en een (tijdelijke) verblijfsvergunning heeft gekregen. Dit betekent dat hij of zij mag blijven in Nederland en dus formeel erkend is door de IND als vluchteling of als iemand die internationale bescherming nodig heeft. 

Gezinsmigrant: iemand die naar Nederland komt om bij een familielid te wonen, bijvoorbeeld bij een partner, ouder of kind. 

Studiemigrant: iemand die naar Nederland komt om hier te studeren, vaak op basis van een studievisum of verblijfsvergunning voor studie. 

Arbeidsmigrant: iemand die naar Nederland komt om te werken, meestal tijdelijk. Vaak gaat het om werk in sectoren waar veel arbeidskrachten nodig zijn, zoals landbouw, bouw, logistiek of industrie. 

Expat: iemand die via een internationaal bedrijf of organisatie tijdelijk in Nederland komt wonen en werken. De term wordt meestal gebruikt voor academisch opgeleiden met een goedbetaalde baan. 

Verschil met arbeidsmigrant: 

• 
  Een expat blijft meestal kort (bijv. enkele jaren), vaak met een uitgezonden contract. 
• 
  Arbeidsmigranten doen meestal laag- of middelbaar betaald werk, vaak zonder uitzending via een multinational. 

De termen zijn deels sociaal-cultureel geladen; het verschil zit vaak niet zozeer in de juridische status, maar in context, werksoort en inkomensniveau. 

Nieuwkomer: een overkoepelende term voor mensen die recent naar Nederland zijn gekomen en hier nog kort wonen.  

Immigrant: een algemene term voor iemand die zich vanuit een ander land in Nederland heeft gevestigd en bij een gemeente staat ingeschreven. Let op: asielzoekers worden pas als immigrant geteld wanneer ze: 

• 
  Een (tijdelijke) verblijfsvergunning hebben, of 
• 
  Langer dan zes maanden in een asielzoekerscentrum verblijven en zich inschrijven bij een gemeente. 

In 2024 kwamen er ongeveer 314.000 migranten naar Nederland. Dit is een daling van 22.000 migranten vergeleken met 2023. Van deze 314.000 immigranten waren volgens de cijfers van het Immigratie-en Naturalisatiedienst (IND) 45.639 asielzoekers. Dit gaat om asielzoekers die voor het eerst een aanvraag doen, herhaalde aanvragen en nareizende gezinsleden. In 2024 was dus 14,5% van alle immigranten: asielzoekers.  

Nederland staat op de zevende plaats als je kijkt naar het totale aantal asielaanvragen in Europa. Alleen landen zoals Duitsland, Spanje en Italië hebben er meer. Zo waren er in 2024 in Duitsland 229.750 aanvragen en in Nederland ongeveer 32.175 aanvragen. Als je kijkt naar het aantal aanvragen per 1.000 inwoners, staat Nederland op plaats vijftien. Dat is onder het Europese gemiddelde. In 2024 vormden asielzoekers slechts 0,25% van de Nederlandse populatie. Asielzoekers vormen nog geen 1% van de Nederlandse bevolking.  

De overige 85,5% van alle immigranten in 2024 oftewel de meeste migranten komen naar Nederland voor werk, liefde of studie en een groot deel komt uit Europa. In dit percentage zitten ook Oekraïners. Oekraïners die gevlucht zijn voor de oorlog vallen namelijk niet onder asielzoekers. Sinds maart 2022 vallen ze onder de EU-Richtlijn Tijdelijke Bescherming, waardoor ze zonder asielprocedure in Nederland mogen verblijven en werken.

In de politiek en media wordt er vaak gepraat over strengere grenscontroles en het sluiten van AZC’s, omdat Nederland zou overstromen door asielzoekers. Maar de feiten vertellen een ander verhaal: de meeste immigranten zijn helemaal geen asielzoekers. Het is dus eigenlijk best misleidend om asielzoekers – die nog geen 1% van de bevolking vormen – de schuld te geven van grote problemen zoals woningtekort en criminaliteit. Ja, het systeem staat onder druk, maar dat komt ook door jarenlange achterstanden in beleid, personeelstekorten en trage procedures, niet door de mensen zelf. En het grappige is: terwijl sommigen luidkeels roepen dat asielzoekers weg moeten, zeggen ze tegelijkertijd dat ze zelf hun gezin mee zouden nemen om te vluchten naar Spanje. Best ironisch, toch? Uiteindelijk kan iedereen in zo’n situatie terechtkomen.