Wie is Bob Dylan?
Wie is Bob Dylan?
Laatste update: 16-12-2024
Bob Dylan is een zanger, gitarist en liedjesschrijver uit Amerika. Hij werd in 1941 geboren als Robert Allen Zimmerman en werkt nog altijd als muzikant. Hele generaties groeiden op met de muziek van Dylan. Bekende hits van hem zijn: ‘Blowin' in the Wind’, ‘The Times They Are a-Changin'’ en ‘Subterranean Homesick Blues’.
Redacteur: Robert Lagendijk
Schrijft Bob Dylan zijn eigen liedjes?
Bob Dylan trekt aan het begin van de jaren zestig van de vorige eeuw naar New York met zijn akoestische gitaar en mondharmonica. ’s Avonds zingt hij zijn liedjes in kleine cafés en logeert op verschillende adressen, een beetje zoals de verhalenvertellers in de middeleeuwen door Europa trokken. Bob speelt folkmuziek, dit is volksmuziek die vaak van generatie op generatie wordt doorgegeven.
Hij speelt muziek van witte en zwarte muzikanten. Zijn held is Woody Guthrie, die ooit door Amerika trok en zong over de slechte economische omstandigheden in sommige gebieden. Omdat Bob Dylan veel onrecht om zich heen ziet, besluit hij daarover te schrijven. Hij maakt zo nieuwe, eigen protestliedjes. En dat is heel bijzonder, omdat in deze tijd nog alle populaire muziek geschreven wordt in een hitfabriek (Tin Pan Alley) waar componisten in kleine kamertjes muziek maken alsof het een kantoorbaan is.
Bob Dylan verdiept zich in de muziek van witte en zwarte artiesten.
Waar protesteert Bob Dylan tegen?
Amerika verandert in de jaren zestig razendsnel. De kinderen die in de babyboom na de Tweede Wereldoorlog werden geboren, groeien op in de sixties. Ze hebben allemaal werk en dus ook geld om uit te geven. En ze zijn het niet meer eens met de manier waarop ouderen naar de wereld kijken. Bob Dylan treedt op in cafés en koffiehuizen met een akoestische gitaar en een mondharmonica die hij met een oude kleerhanger om zijn nek heeft geklemd. Zo kan hij gitaarspelen en zingen of harmonicaspelen tegelijk.
Zijn stem is eigenlijk rauw en fel, zelfs een beetje boos. Dat is nieuw voor deze tijd. Andere zangers zingen met een gladde, mierzoete stem. Hij geeft met zijn protestliederen deze generatie een stem. De burgerrechtenbeweging omarmt Bob. En ook veel mensen die erop tegen zijn dat Amerika oorlog voert in Vietnam, zien dat Bob hun mening vertolkt.
In zijn teksten lees je veel politieke, sociale en filosofische ideeën. Vrijheid en sociale gelijkheid vindt Bob belangrijk. Hij schrijft niet alleen protestliedjes over de veranderende tijd. ‘The Times They Are a-Changin' is daarvan de bekendste. Hij maakt ook liedjes over de liefde (bijvoorbeeld ‘To Ramona’) of liedjes met teksten die bol staan van de fantasie. In ‘Bob Dylan's 115th Dream’ schrijft hij over de bizarre ontmoeting met een romanfiguur en de ontdekking van America. Deze mix van onderwerpen is ook kenmerkend voor het werk van Bob Dylan.
Het nummer 'Subterranean Homesick Blues' is een voorbeeld van waarom Dylan zijn muziek revolutionair was. Bekijk de hele aflevering van Bar Laat (BNNVARA) via NPO Start.
Is Bob Dylan een ongrijpbare verrader?
Door de media wordt Bob Dylan vaak gezien als ‘de stem van een generatie’, maar zelf vindt hij dat maar niks. Zijn fans maken er door de jaren heen een kunst van om erachter te komen wat Bob denkt of bedoelt met zijn teksten. Hij haat het dat ze hem als hun woordvoerder zien. De muzikant doet daarom telkens zijn best die fans op het verkeerde been te zetten en om de tuin te leiden. Steeds als de fans denken te weten wat Bob bedoelt of wat hij gaat doen, doet hij het tegenovergestelde of legt hij zijn eigen woorden weer anders uit. Hij is ongrijpbaar.
Op zijn album staan steeds minder protestliedjes en hij speelt ook steeds vaker met een begeleidingsband op de platen die hij uitbrengt. Zijn akoestische gitaar gaat niet altijd meer mee het podium op. Bob Dylan is een rock-muzikant geworden.
In de lente van 1966 brengt hij een dubbelelpee uit Blonde On Blond. Volgens de kenners een van zijn beste platen. Er volgt een wereldtour wat in die tijd nog niet vaak voorkomt. Dylan slaapt weinig en gebruikt drugs. Voor de pauze speelt hij alleen met gitaar en mondharmonica, na de pauze speelt hij met zijn begeleidingsband. Fans zijn boos dat hun protestzanger nu een commerciële rockzanger is. Ze schelden hem in Engeland zelfs uit voor verrader: Judas! In de Bijbel was het Judas die Jezus verraadde.
1966: Bob Dylan krijgt een motorongeluk
In de zomer van 1966 is Dylan ineens spoorloos. Als hij oververmoeid terugkomt van de wereldtour logeert hij bij zijn manager in Woodstock, vlakbij New York. Hij zegt dat hij moet herstellen van een zwaar motorongeluk dat hij kreeg met de motor van zijn manager. Maar een reconstructie jaren later door de Nederlandse muziekjournalist Gijsbert Kamer levert een verrassende onthulling op: Bob is nooit echt met de Triumph T-100 uit de bocht gevlogen. Hij wandelde met de motor - die met lekke banden in de schuur had gestaan, naar de fietsenboer in het dorp toen ineens de motor bovenop de zanger viel. Hij hield aan het voorval alleen wat blauwe plekken over.
Maar het feit blijft dat hij bijna anderhalf jaar als een soort kluizenaar in Woodstock woont. Hij schrijft heel veel liedjes die hij met zijn vrienden van zijn begeleidingsband opneemt in een groot roze huis, waar ze een studio in hebben gebouwd. Veel van die liedjes blijven nog jaren voor zijn fans verborgen. Af en toe brengt Bob een nieuw album uit of laat op een andere manier van zich horen. Maar optreden doet hij voorlopig niet.
In de jaren na zijn 'motorongeluk' begint Dylan met kunst maken en maakt hij met The Band stiekem veel muziek.
De verschillende tijdperken van Bob Dylan
Dylan is dus een raadselachtig figuur, ook wel een enigma genoemd. Net als Taylor Swift tegenwoordig is. Bij haar laatste Era’s Tour kwamen al haar gedaantes voorbij. Bob heeft ook veel van dat soort verschillende gedaantes of era’s. Eerst is er Bob de protestzanger, dan Bob de graatmagere speedjunk en vervolgens leeft Bob acht jaar als een kluizenaar. En er staan dan nog wat verschillende tijdperken op Dylan te wachten.
Zo is er ook de gedaante van Bob de zakenman. Hij gaat in 1974 op tour met The Band en speelt 40 concerten in grote sportpaleizen in 30 dagen in 21 steden. Zo’n grote en commerciële tournee is nog nooit vertoond. Alle oude liedjes krijgen telkens een nieuw jasje omdat Dylan niet als die oude protestzanger wil zijn. Hij speelt liedjes in een ander tempo of een ander ritme. Soms is het werk echt onherkenbaar.
Bob Dylan-fan Bart Chabot herkent zijn favoriete album niet tijdens het concert: "hij herinterpreteerde die songs en die werden onherkenbaar." Bekijk de hele aflevering van Bar Laat (BNNVARA) via NPO Start.
Een jaar later pakt hij het weer helemaal anders aan: Bob wil in kleine zalen spelen zodat hij meer interactie met het publiek kan hebben. Joan Baez, Roger McGuinn en Joni Mitchell zijn grote artiesten uit de jaren zestig en gaan mee op tour. Verder haken heel veel andere muzikanten aan die ervoor zorgen dat het elke avond feest is op het podium. Sommige concerten van deze Rolling Thunder Revue duren wel vier uur, terwijl concerten van andere muzikanten hooguit twee uur duren.
Rond 1980 ziet de wereld weer een heel andere Bob Dylan als hij een drietal religieuze albums uitbrengt. Vervolgens slijt zijn liefde voor God weer en moet hij zichzelf opnieuw uitvinden.
In 1988 gaat Bob weer op tour onder de noemer de Never Ending Tour, de tour die nooit stopt. Sindsdien speelt hij elk jaar zo’n honderd shows waarbij werk van de afgelopen zestig jaar - dus ook al zijn oude liedjes (meestal onherkenbaar), voorbijkomen. Zijn begeleidingsband verandert met de tijd. Alleen covid gooit even roet in het eten, maar inmiddels speelt Dylan weer voor zijn fans. Zijn fans houden van het idee dat Bob op tour is tot zijn dood. Hijzelf ontkent dat er zoiets bestaat als een Never Ending Tour. Maar het feit blijft: Bob treedt nog altijd veel op.
Verdient Bob Dylan een museum?
In 2016 verkoopt Bob Dylan zijn eigen archief - bestaande uit aantekeningen, gedichten, teksten, schilderijen en foto’s, aan een stichting die er een museum mee start: The Bob Dylan Center. Ook verkoopt hij zijn originele opnames en alle muziekrechten voor zo’n 600 miljoen dollar.
De lijst van awards die hij door de tijd heen krijgt is eindeloos. Zo ontvangt hij onder heel veel meer een Oscar en een Grammy en krijgt bijzondere titels bij grote instituten. In 2016 wordt de Nobelprijs voor de Literatuur aan hem toegekend. Het Nobelcomité vergelijkt Dylan met de oude Grieken, die net als hij poëzie in de vorm van liederen maakten. ‘Dylan maakt poëzie voor het oor, maar het is ook heel goed zijn werk te lezen.’
Patti Smith vertegenwoordigt Dylan bij de uitreiking van de Nobelprijs voor de literatuur in 2016 en zingt zijn nummer: 'It's a hard rain gonna fall.'
Bob Dylan is een folk-muzikant en liedjesschrijver uit Amerika.
Als protestzanger trekt hij in de jaren zestig naar New York om daar te vertellen over burgerrechten.
Fans en de media noemen hem de stem van zijn generatie en daar verzet hij zich tegen
Bob Dylan vindt zichzelf steeds opnieuw uit. Net als Taylor Swift kent hij verschillende tijdperken.
In 2016 ontvangt hij de Nobelprijs voor de Literatuur. Zijn archief komt in een museum.
En je weet het!
Anderen het laten weten?
