Wat zijn de symptomen van de ziekte van Lyme?
Wat zijn de symptomen van de ziekte van Lyme?
Laatste update: 05-11-2024
Elk jaar worden in Nederland ongeveer 1,5 miljoen mensen gebeten door een teek. Die mensen lopen allemaal een (kleine) kans op de ziekte van Lyme. Hier lees en bekijk je waar besmette teken voorkomen, hoe je weet of je de ziekte van Lyme hebt en wat de ziekte precies inhoudt.
Redacteur: Bouwe van Straten
Wat is de ziekte van Lyme en wat zijn de symptomen?
De ziekte van Lyme is een infectieziekte die wordt overgedragen door besmette tekenbeten. De boosdoener is een schroefvormige bacterie, de Borrelia burgdorferi. Via de teek komt die bacterie je lichaam in. De ziekte van Lyme kan zich op verschillende manieren ontwikkelen. En de symptomen kunnen per persoon en periode sterk verschillen. Binnen 3 maanden kan er een rode ring of vlek op je huid verschijnen. Deze is gemiddeld zo'n 15 centimeter, maar kan soms wel 75 centimeter groot zijn. Soms heb je ook jeuk, een branderig gevoel of griepachtige verschijnselen, zoals koorts en vermoeidheid.
"Na een tekenbeet heb je kans dat de borrelia-bacterie je lijf binnenkomt"
De bacterie kan zich via je bloedbaan verspreiden. Hij kan in verschillende organen terechtkomen, waar hij schade kan veroorzaken. Vaak hebben de symptomen dan te maken met het zenuwstelsel, de gewrichten of het hart.
Bij een langdurige infectie spreek je van late lymeziekte. Veel mensen die late lymeziekte hebben, kunnen zich niet herinneren dat ze zijn gebeten door een teek of een rode plek of kring hebben gehad.[1] Bij late lymeziekte kan je huid bijvoorbeeld blijvend ontstoken zijn. Je ziet dan soms blauw-paarse verkleuringen op je benen of armen. Ook zijn er onder andere vormen van late lymeziekte. Bijvoorbeeld een waarbij je last krijgt van gewrichtspijn en -zwellingen. Daarnaast kunnen er algemene klachten optreden, zoals chronische vermoeidheid, griepachtige verschijnselen en pijn in je spieren, pezen en gewrichten.
Waar komt de naam vandaan?
De ziekte van Lyme dankt zijn naam aan het plaatsje Old Lyme in de Amerikaanse staat Connecticut. Daar breekt in 1975 een Lyme-epidemie uit en worden de klachten gelinkt aan tekenbeten.
Hoe weet je of je de ziekte van Lyme hebt?
Een tekenbeet betekent niet per definitie dat je de ziekte van Lyme krijgt. In Nederland is naar schatting 20% van alle teken besmet met de bacterie Borrelia burgdorferi. Maar ook als je gebeten wordt door een besmette teek, leidt dat meestal niet tot de ziekte. Bij ongeveer 2% van de tekenbeten ontstaat de ziekte van Lyme. Het gaat dus om zo'n 27.000 mensen per jaar.[2] Hoe langer de teek in je huid zit, hoe groter de kans dat de besmette teek jou ook besmet.
De ziekte van Lyme kan op veel verschillende manieren tot uiting komen, met symptomen die uiteenlopen van vermoeidheid, huidklachten en koorts tot gewrichtspijn, hartklachten en zenuwpijn. Veel klachten zijn atypisch. Dat betekent dat ze ook bij veel andere aandoeningen kunnen voorkomen. Dat kan het lastig maken om een juiste diagnose te stellen.
Eigenlijk is het enige duidelijke Lyme-symptoom de rode kring die kort na besmetting ontstaat wanneer de Borrelia-bacterie, de veroorzaker van de ziekte, zich door je huid beweegt. Zo’n rode kring heet erythema migrans. Als deze verschijnt, weet je zeker dat de bacterie via een teek je lichaam is binnengedrongen. Helaas verschijnt de rode kring niet altijd bij een besmetting. En als de kring al verschijnt, is het makkelijk om deze over het hoofd te zien.
Lyme is vaak goed te behandelen met antibiotica. Hoe eerder je erbij bent, hoe beter. Ben je gebeten door een teek? Haal hem dan meteen weg en let goed op of je verschijnselen van Lyme hebt in de eerste 3 maanden, zoals een rode vlek of een ziek gevoel. Ook is het handig om op te schrijven wanneer je bent gebeten en waar de teek zat. Hier lees je wanneer het verstandig is om naar de huisarts te gaan.
Waar komen besmette teken vooral voor?
Elk jaar worden in Nederland zo'n 1,5 mensen gebeten door een teek. In Nederland en de rest van Europa gaat het bijna altijd om schapenteken. Deze vind je vooral op plekken met een hoge luchtvochtigheid: in dicht, hoog gras en in de dode bladeren die rond bomen en struiken liggen. In bossen en duin- en heidegebieden is het dus oppassen. Maar ook in de tuin en in stadsparken. Hoewel teken er het hele jaar zijn, kunnen ze pas actief worden bij temperaturen boven de 7 graden Celsius. De meeste tekenbeten komen in ons land voor tussen maart en oktober.
Teken zitten niet alleen in het bos, maar kan je ook tegenkomen in het gras, in struiken of in tuinen.
Het aantal tekenbeten is in 10 jaar tijd gestegen met zo'n 30%.[3] We wandelen of kamperen vaker in de natuur, waardoor we eerder gebeten worden. Bovendien komen teken op steeds meer plekken voor. De tekenpopulatie groeit onder meer door het uitblijven van strenge winters. Ook de aanleg van meer groen in Nederland speelt een rol. Gastheren van de teek, zoals het hert en het wilde zwijn, kunnen zich hierdoor niet alleen beter verspreiden, maar nemen ook in aantal toe.
Hoe kan je je beschermen tegen Lyme?
Ga je de natuur in, blijf dan liever weg uit struikgewas en dichte begroeiing. Om teken te voorkomen kan je beter op de paden blijven. Ook je manier van kleden maakt verschil: draag dichte schoenen, hoge sokken, lange mouwen en een lange broek, waarbij je de pijpen eventueel in de sokken kunt doen. Ook lichte kleding dragen is handig, daarop kan je teken beter zien.
Als je veel buiten bent, kan je ervoor kiezen om kleding te gebruiken die geïmpregneerd is met het insectenwerende middel permetrine. Ook kun je je kleding en onbedekte huid insmeren met een middel dat DEET bevat. Je kan DEET kopen bij een drogist of apotheek.
Na de tijd is het vooral belangrijk om je huid en kleding op teken te controleren. Dat is trouwens ook slim als je in de tuin bent geweest, want ook daar komen teken voor. Teken lijken een beetje op kleine spinnetjes. Ze kruipen over je kleding of huid en bijten zich daarna vast. Dat ziet eruit als een zwart, grijs of bruin bolletje op je huid. Teken houden vooral van warme, vochtige plekken. Je vindt ze bijvoorbeeld vaak in oksels, knieholtes en bij je lies. Als je teken spot, is het belangrijk dat je ze zo snel mogelijk weghaalt om de kans op Lyme zo klein mogelijk te maken.
Zo verwijder je een teek uit je huid
- Pak de teek dicht op je huid vast met een puntig pincet.
- Trek de teek rustig uit je huid in een rechte beweging.
- Ontsmet de plek daarna met alcohol of jodium.
Bij een tekenverwijderaar kan je de gebruiksaanwijzing volgen.
In het kort:
De ziekte van Lyme is een infectieziekte die wordt overgedragen door teken. De ziekte kan onder meer leiden tot aandoeningen aan gewrichten, hart en het zenuwstelsel.
Vlak na de infectie ontstaat vaak - maar zeker niet altijd - een kenmerkende rode kring of plek op de huid.
Teken leven vooral op plekken met een hoge luchtvochtigheid: in dode bladeren en hoog, dicht gras, maar ook in tuinen en stadsparken.
Ga je de natuur in, draag dan beschermende kleding en controleer altijd achteraf op teken.
Geraadpleegde bronnen
En je weet het!
Anderen het laten weten?
