Wat is ADHD?
Ongeveer 4 procent van de Nederlandse kinderen heeft ADHD. Bij mensen met ADHD werkt het brein anders dan bij de meeste mensen. Wat zijn de kenmerken van ADHD? Komt het alleen voor bij kinderen? En welke behandelingen bestaan ervoor?
Welke vormen van ADHD zijn er?
Er zijn drie verschillende vormen van ADHD. ADHD zonder hyperactiviteit heet ADHD-I (ook bekend als ADD). Mensen met dit type ADHD zijn dromerig, chaotisch en hebben een korte concentratieboog. Daarnaast is er ADHD-H. Mensen met dit type ADHD zijn impulsief en hyperactief. ADHD-C is een combinatie van de twee andere types en komt het meest voor.
De afkorting ADHD staat voor Attention Deficit Hyperactivity Disorder. Vertaald naar het Nederlands is dat "aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit". ADHD is grotendeels (77%) erfelijk bepaald. Het zit dus vaak in de familie. Dat betekent niet dat kinderen van iemand met ADHD altijd zelf ADHD krijgen. Je omgeving kan de aanleg versterken of juist verzwakken.
ADHD bestaat al eeuwenlang. In de Oudheid schrijft Hippocrates bijvoorbeeld over mensen met 'een verminderde vasthoudendheid omdat de ziel snel overgaat naar de volgende indruk’.
Wat zijn de kenmerken van ADHD?
ADHD ziet er niet bij iedereen hetzelfde uit. De symptomen hangen sterk af van het type ADHD dat iemand heeft. De volgende kenmerken horen dus allemaal bij ADHD, maar dat betekent niet dat iemand met ADHD ze allemaal heeft.
Mensen met ADHD:
- Hebben moeite met concentratie en zijn snel afgeleid.
- Kunnen zich ondanks helemaal verliezen in onderwerpen waar ze gepassioneerd over zijn.
- Zijn vaak onrustig. Stil zitten is moeilijk.
- Zijn vaak enthousiast.
- Zijn afwezig of dromerig
- Missen een ‘remfunctie’ en zijn daarom impulsief.
- Zijn erg gevoelig en hebben daarom veel begrip voor emoties van anderen.
- Hebben moeite met plannen en zijn chaotisch.
- Zijn vaak creatief.
- Hebben moeite met het reguleren van hun emoties en raken snel overweldigd.
"Het filter beschermt de processor." De hele aflevering zien? Kijk op NPO Start.
Komt ADHD alleen voor bij kinderen?
Ook volwassenen kunnen ADHD hebben. Ongeveer de helft van de kinderen groeit over hun ADHD-symptomen heen. De andere helft blijft dus altijd last houden van de stoornis. Volwassenen met ADHD leren hun lichamelijke hyperactiviteit vaak beter onder controle te houden, maar hebben nog veel last van een rusteloos gevoel in hun hoofd.
De diagnose ADHD komt vaker voor bij jongens dan bij meisjes. Dat betekent niet dat jongens vaker aanleg hebben. Meisjes zijn vaak beter in het camoufleren van de symptomen, waardoor ADHD bij hen onopgemerkt blijft.
Sommige mensen komen er pas op latere leeftijd achter dat ze ADHD hebben. Dat gebeurt bijvoorbeeld nadat één van hun kinderen is gediagnosticeerd, of wanneer ze merken dat ze tegen problemen aanlopen in hun dagelijks leven. Jarenlang lopen zij met onverklaarbare klachten, tot de diagnose eindelijk is gesteld.
Vaak zijn volwassenen blij met een diagnose op latere leeftijd. Zonder diagnose is er namelijk geen hulp. Mensen met ADHD die nooit hebben geleerd hoe ze met hun symptomen om moeten gaan, presteren vaak onder hun kunnen. Dat zorgt voor een slecht zelfbeeld en faalangst.
Net zoveel ouderen als jongeren hebben ADHD, vaak zonder dat ze het zelf weten. Jarenlang lopen zij met onverklaarbare klachten, tot de diagnose wordt gesteld.
De laatste jaren is er een enorme stijging in het aantal mensen waarbij ADHD vastgesteld is. Het is niet duidelijk of die stijging komt doordat meer mensen daadwerkelijk ADHD hebben of doordat jaren geleden veel gevallen met ADHD niet zijn erkend.
Welke behandelingen zijn er voor ADHD?
Als je ADHD hebt kun je gedragstherapie volgen. Je leert dan hoe je kunt omgaan met de obstakels die ADHD kan opleveren in je dagelijks leven, en de therapeut probeert je slechte zelfbeeld te veranderen.
Ook bestaan er ADHD-medicijnen. Voor veel mensen met ADHD zorgt die medicatie voor meer rust en overzicht in hun hoofd. Er zijn veel verschillende soorten medicatie. De bekendste is Ritalin, maar andere medicijnen als Concerta, Medikinet en Equasym kunnen ook helpen. Een arts moet samen met de patiënt goed kijken welk medicijn het beste past, en hoe groot de dosering moet zijn.
"Je merkt op de polikliniek hoe blij mensen zijn met medicatie."
In de afgelopen tien jaar is het gebruik van ADHD-medicatie verviervoudigd. In Nederland slikken op dit moment ruim 250 duizend mensen de pillen. Daarom is over het gebruik van ADHD-medicijnen de laatste jaren veel discussie ontstaan. Sommige mensen vinden dat de pillen bepaalde kenmerken van hun persoonlijkheid laten verdwijnen. Zij zien het pilletje als een goedkope en snelle oplossing voor een probleem dat veel ingewikkelder is. Het is daarom vaak goed om niet alleen maar medicijnen te slikken, maar om dat in combinatie met gedragstherapie te doen.
In het kort
De afkorting ADHD staat voor Attention Deficit Hyperactivity Disorder. ADHD is grotendeels erfelijk bepaald. Het zit dus vaak in de familie.
Mensen met ADHD vinden het vaak lastig om gestructureerd en geconcentreerd te werken. Ook zijn ze vaak onrustig. Daarnaast zijn ze vaak creatief, enthousiast en gevoelig.
ADHD komt niet alleen voor bij kinderen. Ongeveer de helft van de kinderen groeit over de ADHD-symptomen heen. En je kunt ook op latere leeftijd nog de diagnose ADHD krijgen.
We kunnen symptomen van ADHD behandelen met gedragstherapie en/of medicijnen. Tijdens de gedragstherapie leer je om te gaan met ADHD en de medicijnen kunnen je symptomen afzwakken.
