Wat is ADHD?
Wat is ADHD?
Laatste update: 22-11-2024
Moeite met concentreren, niet stil kunnen zitten en keuzes maken zonder hier eerst over na te denken. Dit zijn allemaal kenmerken van ADHD. Als je ADHD hebt, verwerken je hersenen informatie op een andere manier dan bij de meeste mensen. Maar ook tussen mensen met ADHD bestaan verschillen, er zijn namelijk meerdere vormen. Ontdek met behulp van video's wat de kenmerken zijn, hoe je het krijgt en wat je eraan kan doen.
Redacteur: NPO Kennis
Welke vormen van ADHD zijn er?
ADHD staat voor Attention Deficit Hyperactivity Disorder. Dit betekent aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit. Het kan zich op verschillende manieren uiten. Er zijn namelijk 3 vormen van ADHD.
- Hyperactief-impulsief: De bekendste vorm van ADHD is iemand die erg druk is en veel beweegt. Dat is ADHD met hyperactieve en impulsieve kenmerken.
- Onoplettend (ook wel bekend als ADD): Bij deze vorm ben je meestal snel afgeleid, vergeetachtig en dromerig. Hierdoor lijk je vaak rustiger.
- Gecombineerd: Deze vorm combineert dit allebei. Dan ben je dus druk, maar heb je ook moeite met aandacht en concentratie. Deze gecombineerde vorm komt het vaakst voor.
Bij alle vormen van ADHD werken je hersenen op een andere manier dan bij de meeste mensen. Hierdoor verwerk je prikkels van buitenaf anders, zoals uitgelegd in deze video:
Bij ADHD hebben je hersenen een dunner filter, waardoor ze veel meer informatie tegelijk proberen te verwerken. Bekijk de hele documentaire Pillen of chillen op NPO Start.
Wat zijn de kenmerken van ADHD?
ADHD ziet er dus niet bij iedereen hetzelfde uit. De kenmerken verschillen per vorm en per persoon. Ook hoef je niet alle kenmerken te hebben om de diagnose ADHD te krijgen.
Veelvoorkomende kenmerken van ADHD:
- Moeite met concentratie en snel afgeleid
- Moeite met overzicht en plannen
- Vergeetachtig en vaak dingen kwijt
- Vaak onrustig aan het bewegen
- Praat vaak veel en snel
- Moeite met op je beurt wachten (in een rij of in een gesprek)
- Goed in het bedenken van vernieuwende ideeën en creatieve oplossingen
- Is vaak erg gevoelig
Kijk hier voor een overzicht van alle kenmerken.
Wanneer krijg je ADHD?
De aanleg voor ADHD komt grotendeels door je genen. Als je zelf ADHD hebt is de kans groter dat je kinderen het ook krijgen. Ook omgevingsfactoren kunnen een rol spelen bij de ontwikkeling van ADHD. Zo wordt de kans om het te ontwikkelen groter als je te vroeg bent geboren, als je moeder rookt of drinkt tijdens de zwangerschap of als je opgroeit in een omgeving met veel stress.
Mensen denken bij ADHD vaak aan drukke kinderen, maar volwassenen kunnen ook ADHD hebben. Bij kinderen valt het meestal wel sneller op. Die kunnen de kenmerken van ADHD vaak minder goed controleren. Ook kunnen kenmerken veranderen als je ouder wordt. Zo verandert druk gedrag bij volwassenen vaak in onrust in je hoofd, wat minder snel als ADHD wordt herkend.
Sommige mensen ontdekken pas op latere leeftijd dat ze ADHD hebben. Het kan zijn dat je pas later in je leven tegen problemen aanloopt, bijvoorbeeld als je op jezelf gaat wonen of kinderen krijgt. Door de late diagnose kan je jarenlang met klachten rondlopen die je niet goed kan verklaren. Vaak leer je pas na de diagnose waar je gedrag vandaan komt en hoe je ermee om kan gaan. Zo'n late diagnose komt vooral vaak voor bij de vorm met onoplettende kenmerken (ADD).
Verder krijgen mannen vaker een ADHD-diagnose dan vrouwen. Maar dat betekent niet dat meer mannen ADHD hebben. Doordat er jarenlang weinig onderzoek is gedaan naar ADHD bij vrouwen worden de kenmerken bij vrouwen minder snel herkend. Ook kunnen vrouwen zich over het algemeen beter aanpassen en hebben ze vaker de onoplettende vorm van ADHD (ADD), die minder opvalt. Hierdoor krijgen vrouwen vaak pas later een diagnose, zoals in deze video:
Zo komt Eveline er bijvoorbeeld pas na haar zwangerschap achter dat ze ADHD heeft. Bekijk de hele aflevering van Nadia (VPRO/Human Factor TV) via NPO Start.
Steeds meer mensen krijgen een ADHD-diagnose. Maar het is onduidelijk of ADHD ook echt vaker voorkomt of dat het nu beter wordt herkend door meer onderzoek.
Wat kan je eraan doen?
ADHD gaat niet meer over. Wel kan een behandeling soms helpen om ermee om te leren gaan. Zo kan je via gedrags- of groepstherapie je gedrag beter leren begrijpen en tips krijgen om met de ADHD om te gaan. Ook zijn er verschillende soorten medicijnen. Die kunnen soms helpen om meer rust in je hoofd te krijgen. Maar ze werken niet bij iedereen. Bovendien kan je last krijgen van vervelende bijwerkingen. Daarom is het goed om samen met een arts te kijken wat er werkt. Vaak worden medicijnen gecombineerd met therapie.
Voor mensen met ADHD kunnen therapie en medicijnen helpend zijn. Bekijk de hele aflevering van Moordpillen (BNNVARA) via NPO Start.
Steeds meer mensen gebruiken ADHD-medicijnen. In totaal gaat het om ruim 250.000 mensen. Maar dat komt ook omdat ze steeds vaker worden gebruikt door mensen zonder ADHD of zonder doktersrecept, bijvoorbeeld door jongeren om beter te kunnen studeren.
In het kort
ADHD betekent aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit.
Mensen met ADHD hebben vaak moeite met concentreren, zijn onrustig, impulsief, creatief en gevoelig.
ADHD is grotendeels erfelijk, maar omgevingsfactoren kunnen ook een rol spelen.
ADHD gaat niet meer over en komt op elke leeftijd voor.
Mannen krijgen vaker de diagnose ADHD, waarschijnlijk omdat er weinig onderzoek is gedaan naar de kenmerken bij vrouwen.
Therapie en medicijnen kunnen soms helpen om beter met je ADHD om te gaan.
Geraadpleegde bronnen
En je weet het!
Anderen het laten weten?
