Wat is ADHD?
Wat is ADHD?
Laatste update: 21-11-2024
Moeite met je concentreren, niet stil kunnen zitten en keuzes maken zonder hier eerst over na te denken. Dit zijn allemaal kenmerken van ADHD. Als je ADHD hebt, verwerken je hersenen informatie op een andere manier dan bij de meeste mensen. Maar ook tussen mensen met ADHD bestaan verschillen, er zijn namelijk meerdere vormen. We leggen aan de hand van video's uit wat de kenmerken zijn, hoe je het krijgt en wat je eraan kan doen.
Redacteur: Saskia Wayenberg
Welke vormen van ADHD zijn er?
ADHD staat voor Attention Deficit Hyperactivity Disorder. Dit betekent aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit. Het kan zich op verschillende manieren uiten. Er zijn namelijk 3 vormen van ADHD.
De bekendste vorm van ADHD is iemand die erg druk is en veel beweegt. Dat is ADHD met hyperactieve en impulsieve kenmerken. Er is ook een vorm met onoplettende kenmerken (ook wel bekend als ADD). Dan ben je snel afgeleid en vergeetachtig en lijk je veel rustiger. Tot slot is er een vorm die dit allebei combineert. Dan ben je dus druk, maar heb je ook moeite met concentratie. Deze gecombineerde vorm komt het vaakst voor.
Wat zijn de kenmerken van ADHD?
ADHD ziet er dus niet bij iedereen hetzelfde uit. De kenmerken verschillen per vorm. Ook hoef je niet alle kenmerken te hebben om de diagnose ADHD te krijgen.
Veelvoorkomende kenmerken van ADHD:
- Moeite met concentratie en snel afgeleid
- Moeite met overzicht en plannen
- Vergeetachtig en vaak dingen kwijt
- Vaak onrustig aan het bewegen
- Praat vaak veel en snel
- Moeite met op je beurt wachten (in een rij of in een gesprek)
- Goed in het bedenken van vernieuwende ideeën en creatieve oplossingen
- Is vaak erg gevoelig
Kijk hier voor een overzicht van alle kenmerken.
Bij ADHD hebben je hersenen een dunner filter, waardoor ze veel meer informatie tegelijk proberen te verwerken (de processor). Bekijk de hele documentaire Pillen of chillen op NPO Start.
Wanneer krijg je ADHD?
Je aanleg voor ADHD komt grotendeel door je genen. Als je zelf ADHD hebt is de kans dus groter dat je kinderen het ook krijgen. Ook je omgeving in je kindertijd kan een rol spelen bij de ontwikkeling van ADHD. Zo wordt de kans om het te ontwikkelen groter als je te vroeg bent geboren, als je moeder rookt of drinkt tijdens de zwangerschap of als je opgroeit in een omgeving met veel stress.
Mensen denken bij ADHD vaak aan drukke kinderen, maar volwassenen kunnen ook ADHD hebben. Het valt bij kinderen meestal wel sneller op, omdat zij kenmerken minder goed kunnen controleren. Ook kunnen kenmerken veranderen als je ouder wordt. Zo verandert druk gedrag bij volwassenen vaak in onrust in je hoofd, wat minder snel als ADHD wordt herkend.
Sommige mensen ontdekken hun ADHD pas op latere leeftijd. Omdat je dan pas later tegen problemen aanloopt in je dagelijks leven, bijvoorbeeld als je op jezelf gaat wonen of kinderen krijgt. Door de late diagnose kan je jarenlang met onverklaarbare klachten rondlopen voordat je hulp krijgt met ermee om leren gaan en je gedrag beter begrijpen. Zo'n late diagnose komt vooral vaak voor bij de vorm met onoplettende kenmerken (ADD).
Verder krijgen mannen vaker een ADHD-diagnose dan vrouwen, maar dat betekent niet dat meer mannen ADHD hebben. Doordat er jarenlang weinig onderzoek is gedaan naar ADHD bij vrouwen worden de kenmerken bij vrouwen minder snel herkent. Ook kunnen vrouwen zich over het algemeen beter aanpassen en hebben ze vaker de onoplettende vorm van ADHD, die minder opvalt. Hierdoor krijgen vrouwen vaak pas later een diagnose, zoals in deze video:
Zo komt Eveline er bijvoorbeeld pas na haar zwangerschap achter dat ze ADHD heeft. Bekijk de hele aflevering van Nadia (VPRO/Human Factor TV) via NPO Start.
Steeds meer mensen krijgen een ADHD-diagnose. Maar het is onduidelijk of ADHD ook echt vaker voorkomt of dat het nu beter wordt herkend door meer onderzoek, ook naar vrouwen en volwassenen.
Wat kan je eraan doen?
Therapie of medicijnen kunnen helpen bij ADHD, maar dit werkt niet voor iedereen en is ook niet altijd nodig. Zulke behandelingen zorgen er niet voor dat ADHD verdwijnt, want dit gaat niet meer over, maar het kan wel helpen om je beter te concentreren of om meer rust in je hoofd te krijgen.
Via bijvoorbeeld gedrags- of groepstherapie kan je leren om met je ADHD om te gaan. Verder zijn er verschillende soorten medicijnen. Deze werken alleen niet voor iedereen hetzelfde en er kunnen bijwerkingen zijn. Daarom is het goed om met een arts te kijken wat er werkt. Vaak worden therapie en medicijnen gecombineerd.
Voor mensen met ADHD kunnen therapie en medicijnen helpend zijn. Bekijk de hele aflevering van Moordpillen? (BNNVARA) via NPO Start.
Steeds meer mensen gebruiken ADHD-medicijnen, dit zijn ruim 250 duizend mensen. Het wordt ook steeds vaker gebruikt door mensen zonder ADHD of zonder doktersrecept, bijvoorbeeld door jongeren om beter te kunnen studeren.
In het kort
ADHD betekent aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit.
Mensen met ADHD hebben vaak moeite met concentreren, zijn onrustig, impulsief, creatief en gevoelig.
ADHD is grotendeels erfelijk, maar je omgeving in je kindertijd kan ook een rol spelen.
ADHD gaat niet meer over en komt op elke leeftijd voor.
Mannen krijgen vaker de diagnose ADHD, waarschijnlijk omdat er weinig onderzoek is gedaan naar de kenmerken bij vrouwen.
Therapie en medicijnen kunnen soms helpen om beter met je ADHD om te gaan.
Geraadpleegde bronnen
En je weet het!
Anderen het laten weten?
