Kunnen we multitasken?

De term multitasking komt oorspronkelijk uit de computerwereld. Daar zijn meestal meerdere programma’s tegelijk actief op dezelfde processor. Mensen kunnen ook multitasken. Tenminste, als het eenvoudige handelingen zijn zoals strijken en tegelijkertijd naar de radio luisteren. Met andere woorden: je doet dingen als het ware op de automatische piloot. Simpele karweitjes waarvan je je niet van bewust bent dat je die tegelijkertijd aan het doen bent.

Als je steeds tussen twee taken wisselt die allebei veel aandacht vragen, ben je aan het switchtasken. Denk aan een vergadering en tegelijkertijd stiekem je mail bekijken en beantwoorden. Hierdoor neemt de kans op fouten toe. Ook kost het meer energie en concentratie én duurt het veel langer voor allebei de taken af zijn.

Ons brein bestaat uit een werkgeheugen en een langetermijngeheugen. Het werkgeheugen kan één taak tegelijkertijd kan verwerken. Wanneer het werkgeheugen meerdere elementen moet uitvoeren dan verplaatst één van de elementen zich naar het langetermijngeheugen. Als de ene taak is afgerond schakelen we razendsnel naar de andere taak, die eerst moet worden ‘opgehaald’ uit het langetermijngeheugen. Deze schakeling kost ongeveer één zeventiende van een seconde.

Dat lijkt weinig, maar tijdens de schakeling nemen we helemaal geen informatie op. Een deel van ons brein blijft hangen bij de vorige taak waardoor je minder hersencapaciteit gebruiken voor je nieuwe taak. Het gevolg is dat onze hersenen trager werken en we meer fouten maken.

Nee. Een switchtasker doet zo’n twee keer langer over een taak dan iemand die zich op een taak richt. Dat komt doordat ons brein slechts één ding actief kan beslissen en één taak kan ‘selecteren’ als prioriteit. Daarnaast moet je tijdens het switchen steeds weer opnieuw in the flow komen waardoor uiteindelijk ook veel tijd wordt verspild. 

Sinds de komst van de smartphone is multitasken steeds populairder geworden, en dat begint bij veel mensen al zodra de wekker ’s ochtends af gaat. ‘Even’ Facebook en Instagram doorscrollen en het laatste nieuws checken op je smartphone onder het genot van een kopje koffie met de televisie die op de achtergrond aan staat: media-multitasken is de term die we gebruiken voor de combinatie van meerdere media-activiteiten met een andere activiteit. De verleiding om even snel iets anders te doen is groot en we media-multitasken meer dan ooit. Dat komt ook omdat we hierdoor een kick krijgen. In onze hersenen komt dopamine vrij waar we steeds meer en meer van willen. Daarnaast speelt de angst dingen te missen: the fear of missing out (FOMO).

Onderzoeken wijzen uit dat studenten die Facebook bekijken tijdens het studeren meer fouten maken dan studenten die dat niet doen. Ook scoren ze duidelijk lager op het tentamen dan studenten die niet op sociale media kijken.

Nee hoor, er zijn wel dingen die we tegelijk kunnen doen. Ons lichaam kan in feite goed multitasken, vaak zelfs zonder dat we het doorhebben: ademen, voedingsstoffen verwerken, bloed rondpompen en tegelijkertijd deze tekst lezen. Belangrijk is daarbij dat één taak bewust wordt uitgevoerd (in dit geval het lezen van de tekst) en de rest van de taken (naar muziek luisteren) onbewust gebeurt. Als dat het geval is, kun je prima dingen tegelijk doen.

Met heel veel oefening zijn we ook in staat om taken automatisch te doen. Een voorbeeld daarvan is autorijden. Gas geven, schakelen, sturen, remmen en tegelijkertijd het verkeer in de gaten houden: we voeren veel taken tegelijkertijd uit. Zolang één taak bewust wordt uitgevoerd en de andere taken automatisch gebeuren kún je dus multitasken. Maar dat is eerder uitzondering dan regel.