Wat is grunge?
Wat is grunge?
Laatste update: 05-04-2022
Geen muziekstroming kwam zo snel opzetten als grunge. Begin jaren negentig van de vorige eeuw veroveren bandjes uit het noordwesten van Amerika in gescheurde spijkerbroeken en geblokte houthakkersblouses in sneltreinvaart de hele wereld. Nirvana, Pearl Jam en Soundgarden spelen al gauw op de grote festivals in Europa. Maar voor het grote publiek verdwijnt grungemuziek net zo rap als het kwam.
Redacteur: Robert Lagendijk
Hoe ontstond grunge?
Hoe een muziekstroming precies ontstaat, is lastig te zeggen. Meestal wordt er pas over een stroming gepraat als een muziekjournalist een label op de lokale muziekscene plakt. Grunge ontstaat in de jaren tachtig in Seattle, in de Amerikaanse staat Washington, en is een mengvorm van een aantal soorten rockmuziek waarbij de elektrische gitaar de hoofdrol speelt. Dat grunge in deze streek begint, is misschien te verklaren uit het feit dat de huizen er groot en vaak vrijstaand zijn en dat het leven er goedkoop is. In de kelders kan prima geoefend worden met de versterkers op 10.
Voorbeelden voor de nieuwe lichting muzikanten zijn Pixies, Dinosaur Jr. en Sonic Youth: stuk voor stuk harde bands die de gitaren laten gieren. Ook een oudere rocker als Neil Young vormt een grote invloed. Bij grunge zijn noise rock, alternatieve rock, punk en heavy metal de belangrijke ingrediënten. Daarnaast is het oude punk-motto ‘do it yourself’ van belang - dus zoveel mogelijk zelf doen, zoals zelf je albums uitbrengen, muziek opnemen en hoezen maken.
De term ‘grunge’ ontstaat in 1988 als de platenmaatschappij Sub Pop hun nieuwe band Green River (met daarin leden van wat later Pearl Jam gaat worden) omschrijft als: “Gritty vocals, roaring Marshall amps, ultra-loose grunge that destroyed the morals of a generation”. Bekende grunge bands zijn Soundgarden, Mudhoney, Nirvana en Pearl Jam.
Wanneer werd grunge een succes?
Het tweede album van Nirvana – Nevermind – is het hoogtepunt van de grunge-rage. Dit album, dat in september 1991 verschijnt, wordt direct een hit. Iedereen die het album hoort, is meteen verkocht. De mix van punk, harde rock en popliedjes verovert de wereld in korte tijd. De keiharde single Smells Like Teen Spirit met de bekende gitaar-riff eindigt in Nederland op een derde plaats in de hitparade. Het concert dat de band twee maanden later in Nederland geeft, is in no-time uitverkocht.
Waarom is het album Nevermind zo succesvol? Professionals uit de muziekindustrie leggen het uit.
Het succes van Nirvana maakt van grunge een rage en de grungebandjes schieten als paddenstoelen uit de grond. Voor het gemak plakt de muziekpers de naam van een stad aan de nieuwe noise rock die grunge heet: Seattle. Een gescheurde spijkerbroek met daarop een dik flanellen houthakkersblouse is de kleding die jongeren in het regenachtige noordwesten van Amerika dragen. Het wordt de outfit die bij grunge hoort. Er is zelfs ook een eigen beeldtaal die bij de muziek hoort: alle grunge videoclips die in de late uurtjes bij de muziekzender MTV te zien zijn, zijn gefilmd in zwart-wit, onscherp en korrelig.
Is grunge verwoestend?
Ieder optreden van Nirvana eindigt met een duik van zanger Kurt Cobain in het drumstel. Ook gitaren en basgitaren moeten er doorgaans aan geloven. Maar grunge is vooral op een andere manier verwoestend. Bandleden van onder meer Soundgarden, Stone Temple Pilots, Alice In Chains en Nirvana gebruiken geregeld drugs, iets wat in die scene al voor de muzikale doorbraak gewoon was.
Als Nirvana na het verschijnen van het derde album op wereldtournee gaat, doet zanger-gitarist Kurt Cobain in Rome een zelfmoordpoging. Hij raakt in coma en komt ook weer bij. De tournee wordt afgebroken. Ruim een maand later wordt Cobains levenloze lichaam in zijn huis in Seattle gevonden.
Heb jij hulp nodig? Of maak jij je zorgen over iemand in je omgeving? Dan kun je contact opnemen met Stichting 113 Zelfmoordpreventie via 0800 0113 (24 uur per dag bereikbaar) en 113.nl.
Kurt Cobain is 27 jaar oud als hij overlijdt. Na zijn dood wordt voor het eerst gesproken van ‘de club van 27’: allemaal muzikanten die op 27-jarige leeftijd zijn overleden.
Ook in het publiek gaat het er ruw aan toe. Tijdens grungeconcerten wordt er steevast flink getrokken en geduwd in het publiek. Stagediven en pogoën zijn populair. Ook de muzikanten zelf doen mee. In 1992 steelt Pearl Jam op Pinkpop in Limburg de show door van een televisiekraan af te duiken en in de kolkende mensenmassa terecht te komen. Het gaat er altijd heftig aan toe bij de band.
Is grunge nog populair?
Zo snel als grunge ontstond, zo snel verdwijnt de rage ook weer na de dood van Kurt Cobain in 1994. Soundgarden gaat al gauw ten onder aan drankproblemen. Ook met Alice In Chains loopt het slecht af. In 2002 pleegt zanger Layne Staley zelfmoord op dezelfde dag dat Cobain dat acht jaar eerder deed. Scott Weiland van Stone Temple Pilots overlijdt in 2015 in zijn slaap. Chris Cornell, de frontman van Soundgarden pleegt in 2017 ook zelfmoord, nadat hij de avond ervoor nog met zijn oude band een reünieshow heeft gespeeld.
De documentaire over Cobain, getiteld Montage of Heck, wordt uitgebreid besproken.
Na het overlijden van Cobain begint Nirvana drummer Dave Grohl in 1995 een nieuwe band: Foo Fighters, met Grohl als zanger/gitarist. De band is een vaste waarde binnen het festivalseizoen. Ook Pearl Jam blijft optreden. Bovendien vormt grunge een invloed voor nieuwe genres en bestaat grunge nog op kleinere schaal. In het clubcircuit blijft de stroming wereldwijd als een subgenre van de rock bestaan.
In het kort
Grunge ontstaat eind jaren tachtig in het noordwesten van Amerika en is een mengvorm van verschillende soorten rock, punk en metal.
Het succes van Nirvana in 1991 maakt van grunge een rage en de grungebandjes schieten als paddenstoelen uit de grond.
Grunge heeft het imago ‘verwoestend’ te zijn omdat veel bandleden drugs gebruiken en het er hard aan toe kan gaan in het publiek.
Met de dood van Kurt Cobain verdwijnt de grunge-rage, hoewel het genre op kleinere schaal blijft bestaan.
En je weet het!
Anderen het laten weten?
