Wat is ivf?

Wat is ivf?
Laatste update: 22-01-2021
Lang was er voor mensen met vruchtbaarheidsproblemen geen oplossing. Ze bleven vaak kinderloos. Tot ruim veertig jaar geleden ivf daar verandering in bracht: een zaadje en eitje worden in een laboratorium bij elkaar gebracht. Als het eitje bevrucht is, stop je het terug in de baarmoeder. Hoe werkt ivf nou precies? En waarom was er eerst zoveel verzet tegen?
Redacteur: Larissa Pans
Wie was de eerste ivf-baby?
De Engelse Louise Brown is de allereerste ivf-baby. Haar geboorte op 26 juli 1978 is wereldnieuws. In de jaren zeventig is er maar op vier plekken in de hele wereld onderzoek naar de mogelijkheden van kunstmatige bevruchting, ook wel reageerbuisbevruchting genoemd. Engeland is één van die plekken. De ouders van ivf-baby Louise Brown zijn John en Lesley Brown, een doorsnee getrouwd stel: hij is vrachtwagenchauffeur, zij huisvrouw. Ze willen graag kinderen, maar het lukt maar niet. Als twee Engelse medici proefpersonen zoeken voor hun experimenten met reageerbuisbevruchting wil het echtpaar-Brown dat dolgraag proberen. Ze worden geselecteerd en horen bij de eerste lichting kandidaten.
De slagingskansen van ivf zijn in die eerste jaren bijzonder laag. Vele stellen proberen zwanger te raken via ivf, maar het succespercentage is 2 à 3 procent in de beginjaren. Het is een gelukstreffer als een vrouw zwanger raakt na ivf.
Een paar jaar later is ook de eerste Nederlandse ivf-baby een feit. Stefanie Li, dochter van een Chinees-Nederlands echtpaar, wordt op 15 mei 1983 geboren. Het echtpaar is één van de 25 paren die behandeld worden door gynaecoloog Bert Alberda en fysioloog Gerard Zeilmaker. De twee medici zoeken in 1982 ongewenst kinderloze stellen die willen meewerken aan de experimentele ivf-behandelingen in het Rotterdamse Dijkzigt Ziekenhuis waar ze werken. Honderden brieven komen binnen, waarin mensen pagina’s volschrijven over het diepe verdriet dat hun kinderloosheid veroorzaakt. Het leed van ongewenste kinderloosheid en de impact die het heeft op de levens van mensen, blijkt veel groter dan gedacht.

Hoe werkt een ivf-behandeling?
Reageerbuisbevruchting of proefbuisbevruchting heet later in-vitrofertilisatie (ivf). Letterlijk betekent dat ‘in glas bevruchting’: in een glazen schaaltje in een laboratorium worden de vrouwelijke eicel en zo’n 100.000 mannelijke zaadcellen samengebracht met als doel om bevruchting te laten plaatsvinden. De Nederlandse gynaecoloog Alberda – die duizenden ivf-behandelingen heeft uitgevoerd – vindt het principe van ivf “heel simpel”:
Zaadje en eitje bij elkaar brengen en als het bevrucht is, stop je het snel terug in de baarmoeder.
Gynaecoloog Bert Alberda

Injectie van een zaadcel in een eicel.

Een onderzoeker op de ivf-afdeling van het academisch ziekenhuis Maastricht is bezig met apparatuur voor embryoselectie (2014).
In het kort
In de zomer van 1978 wordt de allereerste reageerbuisbaby geboren: de Engelse Louise Brown.
Bij een ivf-behandeling vindt de bevruchting van één of meerdere eicellen buiten het lichaam plaats. Na de bevruchting worden de eicellen teruggeplaatst in de baarmoeder.
Hoewel er eerst veel kritiek is van onder andere de kerk en medici, is ivf inmiddels een breed geaccepteerde vruchtbaarheidsbehandeling geworden.
De ivf-baby van de toekomst is de stamcelbaby. Uit stamcellen kunnen ei- en zaadcellen worden gemaakt, waarna de bevruchte eicellen worden teruggeplaatst in de baarmoeder.
En je weet het!
Anderen het laten weten?