Wie is Connie Palmen?

Connie Palmen wordt geboren op 25 november 1955 als Aldegonda Petronella Huberta Maria Palmen in het Limburgse Sint Odiliënberg, een dorp in de buurt van Roermond. Het is een landelijke omgeving, met bossen, korenvelden, weilanden en een rivier. Connie groeit samen met haar drie broers op en ze is one of the boys. Haar moeder heeft naar eigen zeggen “vier jongens en Connie is de ergste!”

Connies eerste verhaal, De weke krijger, verschijnt in 1988. Het trekt de aandacht van uitgeverij Prometheus. In 1991 komt haar eerste roman uit, De wetten, over de liefde van een vrouw voor zeven mannen die haar de wereld doen begrijpen. Het boek is een succes, ze krijgt lovende kritieken en veel media-aandacht. Kees van Kooten en Wim de Bie verklaren in hun programma Keek op de Week Palmen de liefde en De Bie wil zelfs een afspraakje met haar. Voor De wetten ontvangt Palmen het Gouden Ezelsoor voor het best verkochte literaire debuut van dat jaar en het boek wordt European Novel of the Year 1992. Het wordt in 24 talen vertaald.

Door haar opvallende publieke optredens, frêle verschijning met piekhaar (‘Ponnie Kammen’ wordt ze door een collega genoemd) en haar charmante Limburgse tongval krijgt Connie al snel de status van bekende Nederlander. In het jaar van haar debuut rijdt er tijdens carnaval in Sint Odiliënberg een aan haar boek gewijde praalwagen mee. In 2008 zal vervoersbedrijf Veolia een trein naar Connie Palmen vernoemen.

Bij radioprogramma Een Uur Ischa leert Palmen de journalist Ischa Meijer kennen, die haar nog voor hun ontmoeting – verwijzend naar de mannen in haar roman De wetten – toeroept: “Nummer acht!” Ze krijgen een onstuimige liefdesrelatie, waarin ze elkaar soms ieder kwartier bellen. In zijn column De dikke man noemt Meijer haar “het filosoofje.”

Connie Palmen maakt in haar boeken veel gebruik van haar eigen leven, ze noemt dit autobiofictie, oftewel een autobiografische fictionele reflectieve stijl. Volgens eigen zeggen beschikt ze over weinig fantasie. Haar hoofdpersonen zijn vaak intelligente vrouwen die hongeren naar kennis en roem. Veel personages uit haar werk zijn herleidbaar tot bestaande figuren, soms zelfs met dezelfde naam. Maar ze zegt ook: “Ik heb ook nog nooit een boek geschreven met als uitgangspunt iets over mijn eigen leven of over een deel van mijn leven uit de doeken te doen. Ik heb mijn lezers nooit beloofd de waarheid neer te zullen schrijven en niets anders dan de waarheid. Integendeel. Het wordt nooit wat met de waarheid.”

In Vrij Nederland schrijft Palmen (1999): “Wat ik zeg door I.M. een roman te noemen, is dat ik de eigenaar ben van de geschiedenis van Ischa Meijer en Connie Palmen, want die geschiedenis, die heb ik zelf gemaakt, die heb ik geschreven, dat is eigen werk. Ik wilde met liefde de dood transformeren van een zinloos lot in een plot met betekenis.” De reacties op I.M. zijn niet mals, er wordt haar verweten dat ze het verlies van Ischa Meijer commercieel uitbuit en dat ze het alleenrecht op hem claimt. Er wordt haar narcisme, machtsvertoon en grootheidswaanzin verweten. De felle kritiek kan de verkoop niet luwen: binnen een paar weken worden er honderdduizend exemplaren verkocht.

Een jaar na de verschijning van I.M. mag Palmen het Boekenweekgeschenk schrijven: De erfenis (recordoplage van 745.000 exemplaren), over ziekte, dood en menselijke relaties. In 2002 verschijnt Geheel de uwe, dat op een meer abstracte manier over het leven en de dood van Ischa gaat.

In het jaar van haar Boekenweekgeschenk ontmoet Palmen de oud-politicus Hans van Mierlo, die op dat moment net minister van Staat is geworden. Palmen zegt over hem in een interview: “Als je dat geen geweldige man vindt, dan deug je niet of je bent krankzinnig.” Ze krijgen een relatie en trouwen op 11 november 2009, een half jaar voor Van Mierlo’s overlijden vanwege leverfalen. 

Al van jongs af aan is Connie Palmen bewonderaar van J.P. Sartre en filosofen als Michel Foucault en Jacques Derrida, die haar leren dat taal en waarheid elkaar niet altijd verdragen. Woorden zijn nooit toereikend om de werkelijkheid in alle facetten te beschrijven. Identiteit kun je niet verwoorden, leert Palmen. Identiteit verkrijg je door je relaties met en door de verhalen van anderen. Zoals Palmen schrijft:

In 2015 verschijnt, na een stilte van acht jaar de roman Jij zegt het, over de relatie van het dichters-echtpaar Ted Hughes en Sylvia Plath. Persoonlijk geluk hangt volgens Connie Palmen af van de relaties die we hebben met de mensen om ons heen. Het is belangrijk om deze, voor zover mogelijk, zorgvuldig te kiezen en zodoende de regie in handen te houden. In een interview zegt ze daarover: “Ik verlies nooit iemand die ik niet wil verliezen, behalve door de dood. Bij mij is het tot de dood ons scheidt, behalve als ik anders beslis.”

Connie blijft overtuigd kinderloos, want “wie een leven baart, baart ook een dood. Dat is van een hardheid waartegen je je moet wapenen.”  Ze heeft haar leven aan een monomaan schrijverschap gegeven. Palmen: “Dat is altijd de inzet van mijn bestaan geweest, en het heeft al mijn tijd, energie en engagement opgeslorpt. Tel daarbij mijn totale verlangen naar overgave in de liefde, en het wordt duidelijk: er was geen plaats voor kinderen.”