Wat is propaganda?
Wat is propaganda?
Propaganda is een vorm van communicatie. Het kan negatief of misleidend zijn, maar dat hoeft niet. Je probeert een grote groep mensen te overtuigen van bepaalde ideeën. Zodat ze hun mening, gedachten of gedrag aanpassen.
Propaganda maakt vaak gebruik van:
Een duidelijke, simpele boodschap
Zwartmaken van tegenstanders, bijvoorbeeld door vooroordelen of te gebruiken
Inspelen op emoties, zoals angst, boosheid, trots of medeleven
Herkenbare symbolen of slogans
In 1622 bedacht de Katholieke Kerk het woord ‘propaganda’. Het komt van het Latijnse propagare: voortplanten.
Priesters konden er les in volgen. Ze zagen het als een positief woord voor het verspreiden van het geloof.
Tijdens de Eerste en Tweede Wereldoorlog richtten regeringen officiële propagandabureaus op.
Zo probeert de nazipartij burgers ervan te overtuigen dat Hitler goed is en Joden slecht zijn. De Britten zetten Hitler en de nazi’s juist neer als monsters.
De macht van het beeld - NOS
De nazi's denken constant na over de manier waarop ze Hitler en de nazipartij in beeld brengen:
Ook vandaag de dag kom je nog veel propaganda tegen. Vooral bij een crisis, conflict of oorlog. Het is een manier om zoveel mogelijk mensen aan jouw kant te krijgen.
Vroeger ging verspreiding van propaganda onder andere via kranten, posters, films en speeches.
Tegenwoordig kan het nog veel sneller rondgaan via sociale media, bijvoorbeeld via een TikTok-video of meme.
Argos Medialogica - VPRO/HUMAN
Propaganda tegen de Week van de Lentekriebels ging bijvoorbeeld snel rond op social media:
Propaganda kan gevaarlijk zijn. Het kan groepen uit elkaar drijven, extreme ideeën versterken en leiden tot geweld en conflicten.
Maar propaganda is niet altijd slecht.
En hoewel er vaak leugens of misleiding in voorkomen, hoeft dat niet.
De stichting Sire gebruikt bijvoorbeeld propaganda om mensen aan te zetten tot positief gedrag. Bijvoorbeeld om voedselverspilling tegen te gaan. De stichting CPNB zet propaganda in om mensen meer boeken te laten lezen. En ook de overheid gebruikt propaganda, bijvoorbeeld om mensen op te roepen om bij het leger te gaan. Ook dan worden vooral de positieve kanten getoond en niet de risico's of nadelen.
Journaal - NOS
Met de #Doeslief-campagne (2019) wilde SIRE ervoor zorgen dat mensen elkaar aanspreken op onaardig gedrag.
Zowel bij positieve als negatieve propaganda is het belangrijk om kritisch te blijven. Dus denk na wat de boodschap is en wie daar belang bij heeft. Ook kan je checken of de informatie compleet en betrouwbaar is.