Story
Wetenschap
Wat is klimaatverandering?
Hoe ontstaat een vulkaanuitbarsting?
... en je weet het
Hoe ontstaat een vulkaanuitbarsting?
Verwoestingen door gloeiend hete lava, puinlawines, asregen en duizenden slachtoffers en gewonden.
Vulkanen zien er misschien mooi uit, maar ze kunnen bij een uitbarsting ook erg gevaarlijk zijn.
Journaal - NOS
Zoals in La Palma waar bewoners geschokt reageren na de uitbarsting van de vulkaan in 2021.
Vulkanen zijn er in verschillende vormen en maten. Ze zien er vaak uit als flinke bergen, maar kunnen er ook uitzien als scheuren in de grond of als ronde meertjes met helder water.
Er zijn verschillende soorten vulkanen:
De schildvulkaan kan het grootst worden. Ze hebben vaak een flauwe helling die lijkt op een schild.
De stratovulkaan komt het meest voor. Deze vulkaan heeft meestal de vorm van een kegel.
De calderavulkaan heeft een grote, brede krater bovenop. In de krater kan een meer zitten (een kratermeer).
De spleetvulkaan is een scheur in de grond waar lava uit komt.
De meeste vulkanen ontstaan op de grens van aardplaten. Maar er zijn ook vulkanen die zich in het midden van een plaat bevinden.
Deze 'hotspot'-vulkanen ontstaan door een dunne plek in de aardkorst waar magma (vloeibaar gesteente) makkelijk doorheen kan breken.
Elk jaar zijn er bijna 80 vulkaanuitbarstingen. Van veel uitbarstingen merken we gelukkig niet zoveel. Die veroorzaken weinig schade.
Maar er zijn ook vulkaanuitbarstingen die hele dorpen verwoesten en dodelijke slachtoffers maken.
Een heftige uitbarsting kan onder andere leiden tot lavastromen, aswolken, modderstromen (lahars) en giftige gassen. Hete gassen, gesteenten en lava kunnen soms wel 10 tot 15 kilometer de lucht in vliegen.
Journaal - NOS
Een nieuwe uitbarsting van deze vulkaan in Congo zorgt in 2021 voor paniek onder inwoners:
Een van de dodelijkste vulkaanuitbarstingen ooit is die bij Pompeï in Italië, in het jaar 79. De Romeinse stad Pompeii is toen in één keer van de kaart geveegd.
De steden en duizenden inwoners zijn bedekt onder gloeiend hete lava en as.
De vuurspuwende IJslandse vulkaan onder de gletsjer Eyjafjallajökull houdt Europa in 2010 in zijn greep.
Honderden mensen moeten evacueren, smeltende gletsjers leiden tot overstromingen en het Europese vliegverkeer wordt deels stilgelegd.
We kunnen vulkaanuitbarstingen voorspellen, maar niet nauwkeurig.
Elke vulkaan gedraagt zich namelijk anders. Daarnaast kunnen wetenschappers niet alle actieve vulkanen in de gaten houden.
Door satellietgegevens kunnen ze wel zien wanneer een vulkaan opnieuw is ontwaakt. Maar het is nog niet mogelijk om een duidelijke dag aan te wijzen waarop de vulkaanuitbarsting plaatsvindt.
Hoe ontstaat een vulkaanuitbarsting?
Laatste update: 10-11-2024
