Story
Wetenschap
Wat is klimaatverandering?
... en je weet het
Hoe ontstaat een vulkaanuitbarsting?
Verwoestingen door gloeiend hete lava, puinlawines, asregen en duizenden slachtoffers en gewonden.
Vulkanen zien er misschien mooi uit, maar ze kunnen bij een uitbarsting ook erg gevaarlijk zijn.
Zoals in La Palma waar bewoners geschokt zijn na de uitbarsting van de vulkaan.
Vulkanen zijn er in verschillende vormen en maten. Ze zien er vaak uit als flinke bergen, maar bestaan ook als gewone scheuren in de grond of als ronde meertjes met helder water.
Er zijn verschillende soorten vulkanen:
- Schildvulkaan is het grootste type vulkaan
- Stratovulkaan heeft meestal de vorm van een kegel
- Calderavulkaan heeft een krater bovenop
- Spleetvulkaan is een opening in de grond waar lava uit vloeit
Het ontstaan van vulkanen gaat zo:
De meeste vulkanen ontstaan op de grens van een aardplaat. Maar er zijn ook vulkanen die zich in het midden van een aardplaat bevinden, zoals de vulkaan op La Palma.
Deze 'hotspot' vulkanen ontstaan door een dunne plek in de aardkorst waar magma (vloeibaar gesteente) makkelijk doorheen kan breken.
Onze aarde telt zo’n 1500 vulkanen.
- Meer dan de helft hiervan is actief. Een actieve vulkaan is in de afgelopen 10.000 jaar uitgebarsten.
- Slapende vulkanen zijn nu inactief, maar kunnen weer actief worden in de toekomst.
- Bij dode vulkanen hebben wetenschappers vastgesteld dat de kans op een uitbarsting afwezig is.
Bijna iedere week is er een vulkaanuitbarsting. Maar ze zijn niet altijd even heftig. Sommige uitbarstingen zijn 'onschuldig' en andere zorgen voor extreme gevolgen voor mens en natuur.
Bij een vulkaanuitbarsting komen namelijk hete gassen, gesteenten en lava vrij. Die vliegen soms wel 15 tot 18 kilometer de lucht in.
Een van de bekendste vulkaanuitbarstingen uit het verleden is die in Pompeï in Italië, in het jaar 79. Toen werd een van de grootste steden in het Romeinse Rijk in één keer van de kaart geveegd.
Zowel de stad als inwoners (zo'n 16.000) zijn bedolven onder kokend heet as.
Ook de vuurspuwende IJslandse vulkaan onder de gletsjer Eyjafjallajökull hield Europa in maart en april 2010 in de greep.
Honderden mensen moesten geëvacueerd worden, er waren overstromingen door smeltende gletjers en het Europese vliegverkeer werd zelfs deels stilgelegd door de grote aswolk.
De schade na een vulkaanuitbarsting is soms enorm.
Een vulkaanuitbarsting brengt schade aan mens, dier en milieu.
Hoeveel schade een vulkaanuitbarsting veroorzaakt, hangt af van van de locatie, de sterkte van de uitbarsting en hoe ver het vulkaanas de atmosfeer in schiet.
Van doden, evacuaties en verwoestingen van hele dorpen tot verlies van landbouwgroen, het stilleggen van vliegverkeer door vulkanische aswolken en gevaarlijke gassen die vrijkomen als lava de zee bereikt.
Een vulkaanuitbarsting kan zorgen voor:
- Gloedwolk van magma en as
- Wolk vulkaanstof met zwavelzuur
- Aardschuivingen en tsunami
- Asregen en bliksem
- Overstromingen
We kunnen vulkaanuitbarstingen voorspellen, maar niet nauwkeurig.
Alle vulkanen gedragen zich namelijk anders en wetenschappers kunnen niet alle 1500 actieve vulkanen met monitoringssystemen volgen.
Met behulp van satellietgegevens kunnen wetenschappers wel zien wanneer een vulkaan opnieuw is ontwaakt. Maar het is nog niet mogelijk om een duidelijke dag aan te wijzen waarop de vulkaanuitbarsting plaatsvindt.
