Serie
Politiek
Bekijk de serie
Wat gebeurt er als er verkiezingen zijn?
Waarom kiezen we de premier niet rechtstreeks?
... en je weet het
Waarom kiezen we de premier niet rechtstreeks?
In de Verenigde Staten en veel andere landen kunnen burgers de president kiezen. Maar in Nederland werkt dat anders. Bij ons stem je namelijk niet op de premier, maar op iemand van een partij voor in de Tweede Kamer: een parlementariër.
200 jaar Staten-Generaal - NOS
Dat komt door ons democratische stelsel. Nederland is een parlementaire democratie, waarbij je stemt op iemand van een politieke partij.
Om makkelijk te kunnen regeren, heb je steun nodig van een meerderheid van de Tweede Kamer. De Kamer moet namelijk wetten goedkeuren. De Tweede Kamer bestaat uit 150 zetels. Dus met minstens 76 zetels heb je een meerderheid.
Omdat er heel veel partijen zijn in Nederland, is er vaak niet één partij met genoeg stemmen om alleen te regeren.
Daarom moeten een aantal partijen met elkaar samenwerken. Samen hebben ze dan genoeg steun om beslissingen te nemen.
De leider van de grootste partij krijgt bij de vaak als eerste de kans om partijen bij elkaar te brengen en een regering samen te stellen. Daarna bepalen de samenwerkende partijen samen wie premier wordt. Meestal is dat de partijleider van de grootste partij.
De minister-president is de minister van het ministerie van Algemene Zaken. Hij of zij is de voorzitter van de regering. De eerste minister dus. Daar komt de Franse benaming ‘premier’ (eerste) vandaan.
Sommige partijen organiseren een verkiezing om de leider van de partij te kiezen. Zo kunnen partijleden beslissen wie ze later het liefst als premier willen zien. Mark Rutte is zo partijleider geworden van de VVD.
Journaal - NOS
Zo won Rutte in 2006 eerst een partijverkiezing en werd hij later premier.
De grootste partij levert niet altijd de premier. Sommige partijleiders blijven bijvoorbeeld liever in de Tweede Kamer. Vaak komt de premier dan uit een andere (grote) partij, maar dat hoeft niet. Zo was premier Schoof (2024) partijloos.
Als wij zelf direct een premier zouden kiezen, kan het gebeuren dat die persoon te weinig steun heeft in de Tweede Kamer. Daarom stemmen we op partijen en mensen die daarna samen bepalen wie premier wordt. Zo weet je zeker dat de premier wél genoeg steun heeft.
Waarom kiezen we de premier niet rechtstreeks?
Laatste update: 13-06-2025
